Braktisja nga të rinjtë, qeveria pranon pasojat dhe miraton Planin Kombëtar të Veprimit 2025-2030

Largimet me ritme të shpejta ndër vite të popullatës në emigracion, veçanërisht nga të rinjtë kanë ndikuar te struktura demografike e Shqipërisë, duke rritur ndjeshëm numrin e popullsisë së moshuar.

Fenomeni pranohet edhe nga institucionet shtetërore, ku me mbështetjen e Fondit të Kombeve të Bashkuara për Popullsinë, UNFPA, kanë marrë iniciativën të përgatisin “Planin Kombëtar të Veprimit për Moshën e Tretë, për periudhën 2025–2030” që emigracionin e të rinjve e adreson si një faktor shtytës drejt plakjes së popullsisë dhe rritjes së numrit të të moshuarve që jetojnë vetëm ose në kushte të vështira sociale.

“Braktisja e vendit me ritme të shpejta, sidomos nga të rinjtë, përveç se ka ndryshuar ndjeshëm strukturën demografike, ka shkaktuar edhe rritjen e numrit të të moshuarve që jetojnë vetëm ose në varfëri, gjë e cila në ndërveprim me barriera të ndryshme (si kushte të veçanta shëndetësore ose infrastruktura e dobët), pengon pjesëmarrjen e plotë dhe efektive në shoqëri”, citohen në dokument.

Përmes këtij dokumenti “Për miratimin e dokumentit politik për moshimin dhe të planit të veprimit 2025–2030”, i botuar në Fletoren Zyrtare qeveria jo vetëm që e njeh realitetin e emigrimit të të rinjve dhe pranon pasojat e tij afatgjata për sistemet e mbrojtjes sociale dhe ekonominë, por edhe pritet të veprojë me masa konkrete përfshirë integrimin dhe përmirësimin e kushteve të të moshuarve.

“Deri më tani, politikat për mbrojtjen e të drejtave të personave të moshuar, pavarësisht arritjeve, nuk kanë mundur të trajtojnë me përparësi nevojat më kritike të moshës së tretë. Megjithatë, ndryshimet demografike të theksuara dhe kushtet e vështira ekonomike për të moshuarit, përfitues të pensioneve urbane, rurale ose sociale, kanë bërë që qeveria t’i japë një rëndësi më të madhe zhvillimit të politikave të dedikuara për këtë grup-moshë. Ky plan veprimi mbështetet në parime të tilla, si: të drejtat e barabarta, integrimi social, përmirësimi i kujdesit shëndetësor, garantimi i aksesit në shërbimet sociale dhe mbështetjen institucionale”, theksohet ndër të tjera në dokument.

Në dokument gjithashtu duke iu referuar të dhënave të fundit të Censit 2023 theksohet problematika e plakjes së popullsisë dhe masat për adresimin e fenomenit.

Midis censeve 1989 dhe 2023 përqindja e njerëzve të moshës 65+ u rrit nga rreth 5.3% në 19.7%. Të dhënat e censit 2023 tregojnë se një në pesë individë (19,7 për qind) janë 65 vjeç e lart, krahasuar me një në nëntë individë (11,3 për qind) në censin e vitit 2011 dhe 7,5 për qind në censin e 2001-shit.

“Parashikimet tregojnë se kjo do të arrijë në 26.4% deri në vitin 2050.

Kjo prirje sjell implikime të rëndësishme për mbrojtjen sociale, kujdesin shëndetësor dhe sistemet e mbështetjes ekonomike, si dhe ndikon në mundësitë e nxitjes së zhvillimit gjithëpërfshirës dhe të qëndrueshëm.

Raporti i varësisë për të moshuarit është rritur, nga 16.4% në 2011 në 24.4% në 2023. Në vitin 2023, raporti i varësisë së të moshuarve tejkaloi atë të të rinjve.

Çështjet që lidhen me krijimin e një mjedisi mbrojtës për individë në nevojë, gradualisht janë përfshirë në listën e prioriteteve të qeverisë shqiptare gjatë dhjetëvjeçarit të fundit”, theksohet ndër të tjera në dokument./Monitor/