Daniel Serwer: SHBA do t’i thotë jo ndryshimit të kufijve

Ndarja e Kosovës apo shkëmbimi i territoreve do të jetë një rrezik i madh për gjithë Ballkanin dhe një gjë e tillë nuk do të pranohet nga Shtetet e Bashkuara, tha në një intervistë për RFE, profesori në Universitetin, John Hopkins në Washington, Daniel Serwer. Sipas tij, Serbia gjithmonë ka dashur ta ndajë Kosovën, por risi është insistimi i presidentit Hashim Thaçi që ta korrigjojë kufirin në pjesën lindore. Ai thotë se Serbia dhe Kosova tashmë kanë hapur Kutinë e Pandorës në Ballkan dhe duhet ta mbyllin sa më shpejt që është e mundur.

Pse diskutimet për ndarjen e Kosovës po vazhdojnë përkundër qëndrimit të Berlinit dhe Londrës se ata janë kundër ndonjë ndryshimi të kufijve në Ballkan?

Mendoj se pozicioni gjerman është kritik. Pa mbështetjen gjermane, kjo ide e korrektimit të kufijve, shkëmbimit të territoreve, ndërrim tokash, quajeni si të doni, thjeshtë nuk mund të shkojë më tutje. Mendoj se Serbia, gjithmonë ka qenë e interesuar në këtë ide. Vuçiçi e ka shtyrë këtë ide përpara edhe së fundmi, por ka qenë mendim i përbashkët në Beograd për një kohë të gjatë. Është risi që kohëve të fundit edhe presidenti Thaçi ka folur për këtë. Personalisht mendoj se ishte gabim shumë i madh nga ana e tij. Vuçiç dëshiron të flasë vetëm për korrigjimin e kufirit në pjesën veriore, Thaçi dëshiron të korrigjojë kufirin e Kosovës vetëm në lindje dhe ju e dini se nuk ekziston vetëm një mënyrë e korrigjimit të kufirit. Ata do të duhej ta shkëmbejnë territorin dhe një shkëmbim i territorit do t’u bënte dëm interesave të tyre, sepse Serbia gjithmonë ka dashur të mbajë kontrollin mbi rrugën veri-jugore drejt detit në Selanik dhe Kosova gjithmonë ka dashur të mbajë kontrollin mbi furnizimin me ujë (nga Liqeni i Ujmanit) në pjesën veriore. Unë nuk mendoj se kjo marrëveshje mund të bëhet. Mendoj se Merkel ka bërë një favor të madh duke thënë jo. Mendoj se edhe amerikanët duhet thënë po ashtu jo. Kanë qenë të ngadalshëm për të bërë këtë por dua të besoj se do të thonë një jo të qartë dhe kritike.

Shumëkush në Kosovë dhe Serbi thotë se ideja për ndarjen e Kosovës është duke u mbështetur nga amerikanët?

Nuk besoj se ekziston ndonjë provë e mbështetjes së kësaj ideje nga amerikanët. Kryeministrja serbe Brnabiç dhe ministri punëve të Jashtme, Daçiç erdhën në Washington duke shtyrë fuqishëm këtë ide përpara, përfshirë edhe përmes njerëzve që ishin të afërt me presidentin Trump dhe amerikanët thanë: “Në rregull, ne do të dëgjojmë se çfarë keni për të thënë, ejani te ne me disa ide”. Nuk mendoj se amerikanët kanë menduar ndonjëherë që faktikisht të aprovojnë idenë, ata vetëm kanë menduar që të dëgjojnë dhe kjo është interpretuar në Ballkan si mbështetje. Unë nuk shoh mbështetje për ndonjë ide për ndarje në Uashington dhe mendoj se në fund amerikanët do të thonë një jo shumë të qartë.

Nëse Kosova dhe Serbia arrijnë një marrëveshje dhe realizimin e idesë për ndarje, a mendoni se kjo gjë do të ishte një problem i madh në procesin e euro-integrimeve të Serbisë dhe Kosovës?

Sigurisht, mund të ketë lëvizje masive të popullsisë. Kosova ka qenë shumë e kujdesshme sa i takon kësaj. Është shumë e qartë se nëse katër komunat veriore i jepen Serbisë atëherë serbët që jetojnë në jug te Kosovës do të evakuohen. Dhe ati, Sava Janjic nga Manastiri i Deçanit ka qenë shumë i qartë në lidhje me këtë dhe i kupton implikimet për ndarjen e Kosovës andaj ai publikisht e ka kundërshtuar një gjë të tillë. Ai po ashtu mund të mos e pranojë pavarësinë, por ai në veçanti kundërshton ndarjen për shkak të implikimeve që mund të ndodhin me serbët në pjesën jugore të Ibrit. Kosova nuk do të mbetet një shtet i pavarur nëse ka ndarje. Nëse ka ndarje do të mundet të bashkohet me Shqipërinë ose me pjesën shqiptare të Maqedonisë duke krijuar kaos në Ballkan. Kjo do t’i jepte fund çdo shprese për pranimin në Bashkimin Evropian në ndonjë të ardhme dhe po ashtu kjo do të përfundonte edhe ëndrrën e Serbisë për Bashkim Evropian. Pra, ka rrezik të madh këtu edhe për ambiciet për t’iu bashkuar NATO-s dhe Bashkimit Evropian, dhe kjo vlen për Prishtinën dhe Beogradin. Ata duhet ta dinë këtë gjë se ata tashmë kanë hapur Kutinë e Pandorës, e duhet ta mbyllin sa më shpejt që të jetë e mundur.