Depozitat me afat në Lekë, niveli më i ulët në dhjetë vjet

Depozitat me afat në Lekë u shfaqën në rënie për të dhjetin vit radhazi vitin e kaluar.

Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, në fund të muajit nëntor 2023 vlera e këtij segmenti të depozitave zbriti në 199.2 miliardë lekë, në rënie me 1.9% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Shkalla e rënies ka një tendencë në ngushtim gjatë vitit të kaluar, duke pasur parasysh se në fund të vitit 2022, rënia e depozitave me afat në Lekë kishte qenë 6.3%. Rritja e normave të normave të interesit nga banka qendrore është përcjellë pjesërisht në norma më të larta interesi për depozitat në lekë dhe gradualisht kjo e ka rritur interesin e publikut për interesat me afat.

Në veçanti, gjatë nëntorit rënia vjetore e depozitave ka pësuar një frenim të ndjeshëm (-1.9%, nga -4.3% në fund të muajit tetor). Megjithatë, deri tani cikli i rritjes së normave të interesit nga Banka e Shqipërisë nuk ka mjaftuar për të kthyer në rritje depozitat me afat në monedhën vendase.

Në fakt, vitin e kaluar Banka e Shqipërisë e ngadalësoi ritmin e rritjes së normave të interesit. Norma bazë u rrit gjithsej me vetëm 0.5 pikë përqindje nga 2.75%, në 3.25%.

Edhe normat e interesit të depozitave filluan të rriteshin pas ndryshimit të kursit të politikës monetare të Bankës së Shqipërisë, në mars të vitit 2022. Rritja u nxit sidomos nga një rritje e shpejtë e yield-eve të Bonove të Thesarit të qeverisë shqiptare, që tërhoqi një rritje të fortë të investimeve direkte të individëve dhe krijoi më shumë konkurrencë për kursimet e publikut. Por, rënia e yield-eve të bonove dhe obligacioneve që prej fillimit të këtij viti ka frenuar ndjeshëm rritjen e normave të interesit të depozitave.

Këtë vit, Banka e Shqipërisë e ka frenuar ciklin e rritjes së shpejtë të normave të interesit. Norma bazë është rritur vetëm një herë, në muajin mars dhe aktualisht ndodhet në 3%, një nga nivelet më të ulët në Europë. Ky frenim shpjegohet më së shumti me forcimin e Lekut në kursin e këmbimit valutor.

Sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë, norma mesatare e interesit për të gjitha depozitat me afat në Lekë të individëve në nëntor arriti në 2.08%, nga 1.61% që kishte qenë në fund të vitit 2022. Megjithëse ritmi i shtrëngimit të politikës monetare vitin e kaluar ishte më i ngadaltë, presionet rritëse mbi interesat e depozitave erdhën sidomos nga një lloj stanjacioni i depozitave në monedhën vendase.

Ndërkohë, llogaritë rrjedhëse dhe depozitat pa afat në Lekë vazhdojnë të rriten, duke dëshmuar se në përgjithësi aktorët ekonomikë vazhdojnë të preferojnë t’i mbajnë fondet në banka në llogari likuide dhe të gatshme për tu përdorur. Në fund të muajit nëntor 2023, llogaritë dhe depozitat pa afat në lekë ishin në rritje vjetore me 7.9%, nga niveli prej 3.9% që kishte qenë rritja në fund të vitit 2022.

Megjithatë, periudha inflacioniste ka ndikuar ndjeshëm në ngadalësimin e rritjes edhe për këtë segment të depozitave në Lekë. Në periudhën 2020-2021, llogaritë rrjedhëse dhe depozitat me afat në lekë ishin rritur me ritme dyshifrore, përkatësisht 25.9% dhe 14.5%.

Rritja e inflacionit në fillim të vitit 2022 dhe shtrëngimi i ndjeshëm i politikës monetare dhe fiskale gjatë kësaj periudhe e ka frenuar dukshëm rritjen e depozitave bankare në përgjithësi.

Ndërkohë, si rezultat i forcimit të Lekut në kursin e këmbimit, në nëntor edhe depozitat në valutë të huaj (me vlerë të shprehur në Lekë) pësuan rënie me 2.5% me bazë vjetore./Monitor/