Dhoma Amerikane e Tregtisë: Bie besimi i biznesit në Shqipëri!

Besimi i biznesit në Shqipëri ra me 0.5% në 2021, duke arritur në 37.6, krahasuar me vitin e mëparshëm kur ky tregues ishte 38.1. Dhoma Amerikane e Tregtisë në Shqipëri publikoi edicionin e 9-të të Indeksit të Biznesit, i njohur për perceptimin e klimës së Biznesit 2020-2021.

Ndikimi i pandemisë COVID-19 dhe progresi më i ulët se sa pritej në treguesit kryesorë janë faktorët kyç në rezultatin e indeksit.

Rënia e besimit të përgjithshëm të biznesit ishte relativisht e vogël – 0.5% nga 100% – por e rëndësishme pasi shënoi nivelin më të ulët të besimit nga bizneset, që nga fillimi i Indeksit në 2012. Për më tepër, perceptimi i përgjithshëm i biznesit nuk ishte në gjendje të rikuperonte nga rënia e thellë prej 5% një vit më parë. Kontributi në një rënie të mëtejshme duket se lidhet me ndikimin e pandemisë Covid-19 në ekonominë e përgjithshme. Nevoja për një ndryshim më të fortë të politikave për reformat në mjedisin e investimeve është reflektuar gjerësisht në sondazh, sipas Dhomës Amerikane.

Angazhimi i përgjithshëm i bizneseve në indeks vazhdoi të rritet ndjeshëm, 71% e anëtarëve të dhomës ose 150 kompani, morën pjesë në sondazh, duke shënuar nivelin më të lartë të kontributit ndonjëherë dhe duke shprehur një dëshirë të fortë për t’u angazhuar në aktivitete të lidhura me reformën.

Të anketuarit pranojnë disa përmirësime nga viti në vit, por sfidat ndaj klimës së biznesit mbeten.

Ndërsa klima e përgjithshme e biznesit në Shqipëri mbetet e pafavorshme, sondazhi tregon disa përmirësime në faktorët tradicionalë në krahasim me vitin e kaluar, të tilla si: “Klima e brendshme politike” (+7.69 pikë), “Niveli i korrupsionit” (+3.09 pikë), “Rendi dhe Siguria në Vend ”(+5.70 pikë),“ Monopoli dhe Konkurrenca e padrejtë ”(+6.02 pikë),“ Burokracia Qeveritare ”(+1.74 pikë) dhe“ Zbatimi i ligjeve dhe rregulloreve ”(+1.16 pikë). Ndërsa disa nga këto përmirësime janë të dukshme, disa nga këta tregues janë ende në “zonën e kuqe”, duke treguar rrezikun e lartë që ata ekspozojnë ndaj klimës së biznesit dhe nxitjen e bizneseve për përmirësime të mëtejshme.

Një nga treguesit më të rëndësishëm, Klima e Biznesit ra me 1.57 pikë në krahasim me vitin 2019. Më shumë se 71% e anëtarëve të AmCham e perceptuan klimën e biznesit në Shqipëri si të pafavorshme, ndërsa 9% e konsiderojnë atë si pozitive dhe 20% kanë qendrim neutral. Rënia më e madhe e perceptimit reflektohet tek “Ecuria e Ekonomisë Shqiptare”, e cila ra me (-5.64 pikë). 80% e të anketuarve deklaruan se performanca e Ekonomisë Shqiptare ka rënë gjatë vitit 2020. I njëjti perceptim vërehet në disa nga gjeneruesit kryesorë të ekonomisë, përfshirë Ndryshimin e Investimeve, Kërkesën për Mallra dhe Shërbime, Eksportet dhe Punësimin, etj, duke treguar rëndësinë të një politike ekonomike me efekt stimulues. Niveli i përgjithshëm tatimor i aplikuar, mbetet një shqetësim dhe konsiderohet jokonkurrues në nivel rajonal – 59% e konsiderojnë nivelin tatimor të pafavorshëm. Gjetja e stafit të kualifikuar lokal mbetet një sfidë e rëndësishme (64% e kompanive që u përgjigjen) edhe pse ka një përmirësim në krahasim me vitin e kaluar (+6.31 pikë).

Marrëdhënie pozitive me institucionet qeveritare

Anketa tregon përmirësime në marrëdhëniet me disa nga institucionet më të rëndësishme publike dhe autoritetet qeveritare. Shumica e të anketuarve kanë një perceptim pozitiv të marrëdhënies së tyre me autoritetet tatimore, autoritetet doganore, qeverisjen vendore dhe ministritë. Krahasuar me një vit më parë, ky perceptim është përmirësuar përgjithësisht për ministritë (+3.25 pikë), qeverisjen vendore (+2.23 pikë) dhe Gjykatat (+0.93 pikë). Perceptimi i përgjithshëm për Infrastrukturën (+2.41 pikë) dhe Furnizimin me Energji (+2.98 pikë) për të plotësuar nevojat e tyre është përmirësuar gjithashtu gjatë vitit 2020.

Shqipëria është një vend potencial për investime në të ardhmen, por Reformat janë të thelbësore për të arritur progres.

Edhe pse veprojnë në një mjedis sfidues biznesi, kompanitë anëtare janë të angazhuara për të vazhduar aktivitetin e tyre të biznesit në Shqipëri, pasi vlerësojnë potencialet e vendit dhe shpresojnë për përmirësime të mëtejshme në reforma dhe në kuadrin ligjor. Ata i kërkojnë qeverisë të zbatojë shpejt reformat për të zhvilluar ekonominë e tregut dhe për të rritur rolin e saj në rajon. Në komentet e tyre, të anketuarit shprehin besimin se një mjedis transparent, me praktika të drejta dhe standarde demokratike do të garantojnë një të ardhme më të mirë për investimet dhe zhvillimin ekonomik./Monitor/