Eksportet nuk arrijnë të marrin dot veten, paralajmërohen mbyllje fabrikash

Eksportet nuk arritën të ruanin tendencën pozitive të shënuar në janarin e këtij viti. Të dhënat e INSTAT tregojnë se në shkurt, shitjet jashtë vendit ishin 4.7 miliardë lekë, me një tkurrje prej 1% në raport me të njëjtin muaj të një viti më parë.

Për 2 mujorin, eksportet kanë shënuar një rritje të lehtë prej 1%, si rrjedhojë e ecurisë së mirë në janar.

Sektori që po shfaq më shumë vështirësi është ai i tekstile e këpucëve. Shitjet e këtij grupi ranë me 18.5% në shkurt, ndërsa për 2 mujorin tkurrja është 11.8%.

Eksportuesit pohojnë se ata janë në vështirësi të mëdha, për shkak të rënies së kërkesës nga partnerët e huaj, pas karantinave të reja që janë zbatuar nga shumë shtete muajt e fundit.

Nëse situata vijon e tillë, eksportuesit pohojnë se nëse situata vijon e tillë, ata do të mbyllin aktivitetet dhe shkurtojnë punonjësit. “Po bëjmë llogaritë tona edhe ne dhe ndoshta për dy muaj do të na duhet të mbyllim kompaninë pra për prillin dhe majin. Shumë kolegë të mitë që punojnë në të njëjtin sektor janë në vështirësi. Një pjesë kanë falimentuar. Nuk bëhet më fjalë për kompani të vogla që u prekën që në fillim. Janë biznese të mëdha në aspektin e numrit të punonjësve që kanë. Një grup tjetër po përpiqet të mbijetojë duke bërë shkurtime. Ka kompani që kanë ndërprerë marrëdhëniet e punës me qindra punonjës. Kanë muaj e muaj të tëra që presin se mos situate ndryshon e po përmirësohet diçka në tregjet jashtë por nuk ka asnjë avancim. E vetmja që po vazhdon me porosinë dhe kontratat është këpuca e punës. Pjesa që nuk punojnë me këtë produkt kanë marrë masa ose me shkurtime ose mbyllje fabrikë”, tha Skënder Pashaj nga FITAL që ka 1050 punëtorë.

Grupi i tekstileve dhe këpucëve zë peshën kryesore të eksporteve në vend. Për 2 mujorin, ai zinte 36% të totalit, nga 42% në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Ky sektor është dhe një ndër punëdhënësit më të mëdhenj, me mbi 60 mijë të punësuar, sipas të dhënave të Anketës Strukturore të INSTAT.

Florian Zeka përfaqësuesi i Shoqatës Pro Eksport-Albania tha për Monitor se përkeqësimi i situatës ishte paralajmëruar që në muajin qershor të vitit të kaluar.

“Rënia e eksporteve vjen për shkak të lockdown në vendet ku ne eksportojmë veshjet dhe këpucët. Për shkak të krizës nga Covid-19 për herë të parë në këto 30 vjet prodhimi i veshjeve të punës ka shënuar rënie drastike, në disa ndërmarrje të tjera është mbyllur prodhimi. Kjo ka ardhur pasi fabrikat që kërkonin veshje pune në Itali, Gjermani, Francë dhe Angli janë mbyllur. Sektori i veshjeve të modës kërkon edhe një vit pas kthimit të normalitetit të stabilizohen. Kjo situatë ka sjellë që shumë manifaktuara në vend të mbyllen, të tjera të reduktojnë prodhimin. Nga muaji shkurt vazhdon dalja e punonjësve në asistencë, ndërsa shumë kompani janë në pamundësi financiare për të paguar detyrimet”.

Grupi me ecurinë më të mirë është “Mat. Ndërtimi, metale”, që është rritur me 32.6% për 2 mujorin. Rimëkëmbja e këtij sektori filloi që në gjysmën e dytë të vitit të kaluar, ndërsa Kurum, prodhuesi më i madh zgjeroi edhe tregun rajonal në Serbi, krahas kërkesës që u rrit nga shtetet e tjera fqinjë. Si rrjedhojë, ky grup ka kaluar në eksportuesin e dytë më të madh në vend, me 18% të totalit.

Mineralet dhe lëndët djegëse shënuan një rënie të lehtë me 4.6% për dy mujorin. Ky grup ka kaluar i treti, me 17% t totalit. Eksportet drejt Spanjës, që është destinacioni kryesor i prodhuesit të naftës Bankers Petroleum, eksportuesit më të madh në vend, ranë me 25%.

Ushqimet pijet dhe duhani kanë vijuar tendencën e tyre pozitive, duke shënuar një rritje prej 22.8% në janar-shkurt me bazë vjetore.

Me rritje ishin dhe Mak., pajisje, pjesë këmbimi (+9.8%), që ka shënuar ecuri pozitive muajt e fundit pas rritjes së numrit të fabrikave që montojnë pjesë këmbimi për sipërmarrjet e mëdha të automjeteve.

Sipas INSTAT, gjatë muajit Shkurt 2021, rënia e eksporteve prej 0,9 %, krahasuar me Shkurt 2020, është ndikuar nga grupet: “Tekstile dhe këpucë” me -7,6pikë përqindje, “Lëkurë dhe artikuj prej tyre” me -0,5pikë përqindje, “Prodhime druri  dhe  letre” me -0,4  pikë  përqindje. Në  ndryshimin  vjetor  të  eksporteve  kanë ndikuar pozitivisht grupet: “Materiale ndërtimi dhe metale” me +4,9pikë  përqindje, “Ushqime,  pije,  duhan”  me +1,9pikë  përqindje, “Produkte kimike dhe plastike” me +0,3pikë përqindje.

Kryetari i Shoqatës ProEksport -Albania, Edvin Prençe tha sektori i këpucës është më i godituri, duke pasur një rënie me mbi 63% të porosive.

“Mbyllja e Italisë nga dje e ka çuar ne kolaps dhe bllokim dhe atë programim që ishte bërë. Po humben mesatarisht 200 vende pune në javë. Muaji mars i dha goditje tjetër fatale sektorit. Tekstili është në rënie më të lehtë, por edhe ky sektor është në kolaps, pasi prodhimet e materialeve njëpërdorimshme, janë bllokuar dhe shtetet mundohen të ngrenë ekonomitë e tyre duke bërë prodhim brenda vendit, i shtojmë kësaj mungesën e investimeve për rritje të sasi/cilësi që kërkohet dhe ja ku po dalim jashtë kompetitivitetit ballkanik. Nuk ka reagim në mbështetje të sektorit nga Qeveria dhe si ne dhe klientët tanë, duhet te presim 26 prillin për të parë se çfarë do të ndodhë. Lufta për mbijetesë ka qenë e ashpër, por tani po bëhet e papërballueshme nga sektori”.

Rritet deficiti tregtar

Në dymujorin e parë 2021 eksportet e mallrave arritën vlerën 49 mld lekë, duke u rritur me 1,0%, krahasuar me një vit më parë dhe importet e mallrave arritën vlerën 98 mld lekë, duke u rritur me 4,3%, krahasuar me një vit më parë. Deficiti tregtar arriti vlerën 49mld lekë, duke u rritur me 7,7 %, krahasuar me të njëjtën periudhë të 2020.

Rriten eksportet drejt Kosovës, ulen me Italinë dhe Spanjën

Në muajin Shkurt 2021, vendet me të cilët Shqipëria ka pasur rritje më të madhe të eksporteve, në krahasim me Shkurt 2020 janë: Kosova (29,0 %), Greqia(23,2%)dhe Kina (9,6%). Ndërsa vendet me të cilat eksportet kanë pasur uljen më të madhe janë: Italia (11,1%), Spanja (45,6%) dhe Gjermania (26,4%).Gjatë këtij dymujori vendet me të cilët Shqipëria ka pasur rritje më të madhe të eksporteve, në krahasim me një vit më parë, janë: Kosova (7,4%),Greqia (12,3%) dhe Kina (46,4%). Ndërsa vendet me të cilat eksportet kanë pasur uljen më të madhe, janë: Italia(3,7%), Spanja(25,4 %) dhe Gjermania (26,1 %).Në muajin Shkurt 2021, vendet me të cilët Shqipëria ka pasur rritje më të madhe të importeve, në krahasim me Shkurt 2020 janë: Italia (7,2%), Turqia (11,6%) dhe Gjermania(12,8%). Ndërsa vendet me të cilat importet kanë pasur uljen më të madhe janë: Greqia (4,2%), Polonia (4,3%) dhe Spanja (33,9%)./Monitor/