Gjermania së shpejti legalizon kanabisin. Cila është situata në shtetet tjera?

Në Gjermani aktualisht kanabisi për “nevoja personale”, në parim tolerohet, por shitja është e paligjshme. Kjo në praktikë do të thotë që policia dhe drejtësia nuk do t’ju bëjnë probleme nëse ju kapin me disa gram marijuanë. Kufiri i tolerancës në pjesën më të madhe të vendit është 6 gram, në Berlin madje 15 gram.

Por, ka shumë mundësi që nga negociatat e ardhshme për qeverinë e re të socialdemokratëve, të gjelbërve dhe liberalëve, të lind dhe legalizimi i marijuanës. Dy nga tri partitë janë për legalizim të plotë dhe shitje të kontrolluar derisa SPD deri tani ishte dakord që shitja e kanabisit të legalizohet por fillimisht me pilot-projekte.  

Por cilat janë përvojat e shteteve tjera? DË sjell përvojat e shteteve ku marijuana shitet në mënyrë legale dhe lirshëm mund të konsumohet.

Holanda: Coffeeshopet e famshme

Pushteti holandez gjithmonë insiston në formulimin se marijuana nuk është legalizuar por është dekriminalizuar. Por, në fakt bëhet fjalë për të njëjtën situatë. Filloi që në vitin 1967. Sot coffeeshopet e specializuara kanë të drejtë tu shesin klientëve deri në 5 gram kanabis në ditë.

Coffeeshopet duhet të plotësojnë kushte të rrepta, dhe, psh. nuk kanë të drejtë të shesin alkool. Ndalohet reklamimi i coffeeshopeve, dhe konsiderohet vepër penale nëse ndonjëra prej tyre ka sasi më të madhe se 500 gram marijuanë në dyqan.

Kështu, dyqane të këtij lloji mund t’iu shesin droga të lehta vetëm klientëve me leje qëndrimi në Holandë. Pushteti ka kohë që po mendon për ashpërsimin e masave. Nga ana tjetër, studimi të cilin e ka porositur qyteti i Amsterdamit tregon se 57 për qind e të huajve thotë se vizita e vendeve ku mund të blihet kanabisi, është  njëri prej shkaktarëve të rëndësishëm të ardhjes në këtë qytet.

Uruguaji: Legal edhe për turistë?

Vendi i vogël afrikanojugor që në vitin 2013 ishte kryelajm botëror kur vendosi të legalizoj plotësisht përdorimin e kanabisit, si shteti i parë në botë. Çdo kush mund të regjistrohet dhe të furnizohet me kanabis në tre mënyra legale: në klube, farmaci ose ta kultivoj vetë këtë bimë.

Lejohet blerja e 40 gramëve në muaj. Çdo uruguajan i moshës madhore mund të mbjellë gjashtë rrënjë të kësaj bime në shtëpi, por korrja nuk mund të jap më shumë se 480 gram në vit.

Qëndrimi zyrtar i qeverisë në Montevideo ka kohë që është se tregu i marijuanës duhet të hapet edhe për të huaj. Pak kohë më parë është thënë se qëllimi nuk është që Uruguaji të bëhet destinacion i ithtarëve të marijuanës, por që turistët të ndërpresin blerjen e drogës në të zezë.

Një raport i vitit 2018 nuk ishte inkurajues për lëvizjen uruguajane, ku thuhej se rreth 150 mijë uruguajan përdor marijuanën, por prej tyre vetëm 35 mijë ishin regjistruar për furnizim legal. Kjo do të thotë që tregu i zi vazhdon të lulëzoj.

Disa ankohen se në tregun legal të kanabisit thjeshtë nuk ka mjaftueshëm, e disa farmaci kanë hequr dorë nga shitja duke theksuar se fitimi është i vogël ndërsa kanë frikë nga plaçkitja.   

Xhamajka: Kanabis për të tërë

Ishulli i Karaibeve është simbol i regga muzikës dhe marijuanës, por përdorimi i kësaj droge është dekriminalizuar vetëm në vitin 2015.

Qytetarëve u lejohet kultivimi deri në pesë rrënjë të bimës. Të konsumohet lejohet në shtëpi ose në hapësira zyrtare. Nëse ju kapin me më pak se 50 gram, nuk ka ndjekje penale por gjoba është me lekë. Vetëm në rast se keni recetë nga mjeku për marijuanë, ose nëse i takoni fesë rastafarijane. Në fakt, atyre u lejohet shijimi i marijuanës pa kufi sepse konsiderohet si ritual fetar. Rastafarijanët e konsiderojnë si “bari të mençurisë” e cila i çon drejt frymëzimit më të duhur shpirtëror.

Portugalia: Më radikal se të tjerët

Para dy dekadave Portugalia ka bërë një lëvizje më radikale në politikën ndaj drogave. Posedimi i cilësdo droge konsiderohet më së shpeshti shkelje, por jo vepër penale. Nuk ka burg dhe as hapje të dosjes kriminale. Shkelësit mund të paguajnë gjobën, të dërgohen në punë të dobishme për komunitetin, ose rehabilitim.  

Në fakt, në Portugali në mënyrë të njëjtë trajtohet marijuana dhe heroina. Kjo do të thotë se pa recetën e mjekut, qytetarët mund të blejnë kanabisin vetëm në mënyrë ilegale.

Kanadaja: Më pak procese penale

Në Kanada është konsum rekreativ, pra pa prapavijë mjekësore, i legalizuar që nga viti 2018. Vitin e kaluar, Komisioni shtetëror në një studim ka konfirmuar se kjo ka rritur konsumin ditor të marijuanës për vetëm 1 për qind. Ndër adoleshent rritja ishte 3 për qind, edhe pse kritikët më parë kishin frikë që rinia kanadeze përnjëherë do të fillonte të konsumonte marijuanën.

Por legalizimi kishte efekte shumë të mëdha në mënyra të tjera, ra numri i hetimeve dhe dënimeve me burg. Kështu, në vitin 2018, dhe atë vetëm nga mesi i muajit tetor kur u legalizua marijuana, ishin proceduar 26.402 raste për shkak të posedimit të marijuanës. Në vitin 2019 u proceduan vetëm 46, fjala është për rastet që kishin mbi 30 gram marijuanë, që vazhdon të jetë legale.

Kjo uli dhe diskriminimin. Sepse, sipas një studimi, për posedim të marijuanës 1/3 e rasteve në Toronto ishin akuzuar njerëzit me ngjyrë edhe pse ata janë vetëm 8.8 për qind e popullsisë.

SHBA: Mirë për ekonominë

Në Shtetet e Bashkuara, 35 shtete federale kanë legalizuar marijuanën për qëllime mjekësore, 16 prej të cilave lejon konsumimin edhe për qëllime rekreative. Ndër të parat, që para dhjetë viteve ishin Colorado dhe Washingtoni.

Nga ky moment shumë ekonomistë kanë studiuar efektet e legalizimit. Organizata Cato Institute thekson se vitin e kaluar në SHBA ishin 77.000 vende pune, falë legalizimit të kanabisit. Shteti i Colorados nga tatimi merr 20 milionë dollarë në vit, e Kalifornia 50 milionë dollarë në vit.

Gjeorgjia, RAJ, Meksiko…

Në vitin 2018, Republika e Afrikës së Jugut dhe Gjeorgjia kanë legalizuar konsumimin rekreativ të marijuanës. Gjeorgjia  ishte jashtëzakonisht e shpejtë, ku vetëm për 1 vit ligji ka ndryshuar në atë mënyrë që kanabisi jo vetëm që nuk është më i dënueshëm por tani Gjeorgjia ka të drejtën edhe të eksportoj. Në muajin mars të këtij viti, Gjykata e Lartë në Meksiko ka dekriminalizuar konsumimin rekreativ privat të kësaj droge edhe për moshën madhore. Edhe pse shitja ende vazhdon të mos jetë legale, Meksiko me 129 milionë banorë mund të bëhet tregu më i madh i marijuanës në botë.