Gjykata Speciale Hagë, avokati: Thaçi s’kishte kontroll, s’mundi të nënshkruajë as në Rambuje
Për dallim nga prokurorët e Zyrës së Prokurorit të Specializuar, sot në Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë, në rastin ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit e Rexhep Selimit, avokatët e të akuzuarit Thaçi ishin shumë konkret dhe në pak minuta filloi të bie kulla prokuroriale e ndërtuar shumë keq, madje siç e veçoi dhe avokati Gregory Kehoe, ata e kishin ngatërruar kontekstin e ngjarjeve.
Ajo që shumë pak e parashikuan në vitin 2015, se çfarë mund të ndodhë me themelimin e kësaj lloje Gjykate ndodhi sot kur filloi dhe zbërthimi i agresorit dhe viktimës në Kosovë, ekzistencës ose jo të përgjegjësisë komanduese, si dhe ushtrisë së mirëfilltë që njihet si UÇK, pavarësisht se në akuzën e prokurorisë thuhet se të akuzuar janë krerët e saj!
Avokati mbrojtës i ish presidentit Thaçi, nisi mbrojtjen e klientit tëtij, duke shpjeguar kontekstin e ngjarjeve në vitin 1998-99. Sipas tij, prokurorët e kanë ngatërruar në tërësi kontektin e ngjarjeve sepse ata që kishin forcën në luftë e kishin policia dhe ushtria jugosllave.
Ai tha se pas ofensivës së ushtrisë serbe, në fund të vitit 1998, UÇK-ja gati ishte shpartalluar.
Avokati tha se faktete e asaj që ka ndodhur në teren duhet vendosur në kontekst kohor. Avokati filloi të japë shpjegime se kush ishte Thaçi në vitin 1998, një djalë i ri, 30 vjeç, student.
Ai tha se motivi është shumë i rëndësishëm në këtë çështjë gjyqësore. Ai tha se Thaçi nuk kishte nevojë të merrte fare pjesë në krime sepse e dinte se sa e rëndësishme ishte mbështetja e vendeve perëndimore.
“janë kryer krime, pro jo të motivuar dhe të tilla siç janë përshkruar në aktakuzë. Ai ka informuar edhe KS të OKB-së, por e kundërshton dhe rrëzon pretendimet se janë kryer krime në mënyrë të përhapur e sistematike nga ana e UÇK-së”, tha avokati.
Ai tha se dhuna ishte rezultat i veprimeve të pakontrolluara, e kishte hakmarrje e larje hesapesh, për shkak të mungesës së kontrollit të pasluftës.
“Kishte zemëratë e urrejtje nga popullata e dëbuar dhe e kthyer pas luftës. Krimete kryera nga regjimi serb, shpjegojnë dhunën e popullatës”, u shpreh avokati i Thaçit.
Avokati risolli në vëmendje një deklaratë të presdentit malazez Milo Gjukanoviq, në vitin 1999, i cili kishte thënë se ato q ë po heqin serbët, malazezët por edhe shqiptarët janë rezultate të veprimeve të të Serbisë.
Avokati: Thaçi s’kishte kontroll, s’mundi të nënshkruajë as në Rambuje
Avokati i ish-presidentit Thaçi, Gregory Kehoe, në hapjen e seancës ka njoftuar trupin gjykues të Gjykatës Speciale me krimet serbe në Kosovë. Sipas tij, represioni, krimet serbe, brutaliteti i ofensivave ka krijuar natyrshëm ndjenjën e hakmarrjes te qytetarët e Kosovës. Avokati i ish presidentit Hashim Thaçi, vazhdoi të paraqesë dëmet dhe shkatërrimet e bëra nga regjimi i Serbisë, gjatë luftës së fundit në Kosovë.
Ai paraqiti shifra të masakrave në të kryera nga Serbia në Kosovë, duke ndërlidhur faktin se ndonjë krim që mund të jetë kryer, ka qenë si pasojë e hakmarrjeve individuale nga ana e popullatës.
“Në shkurt dhe mars 1998, forcat serbe sulmuan një sërë fshatrash të shqiptarëve të Kosovës që çuan në vrasjen e shumë civilëve. Më 5 mars 1998 u vra edhe familja Jashari, 59 anëtarë të familjes Jashari u vranë, duke përfshirë 18 gra dhe 10 fëmijë nën moshën gjashtëmbëdhjetë vjeç”, tha avokati.
“Më 23 prill 1998, në Deçan dhe Gjakovë, forcat serbe vranë 20 shqiptarë. Në gjashtë muaj, rreth 300 fshatra u shkatërruan me mbi 250,000 njerëz të dëbuar nga shtëpitë e tyre”.
Ai shpjegoi se këto sulme u shoqëruan me operacione ushtarake kundër UÇK-së nga Ushtria Jugosllave dhe policia serbe, nga pranvera e vitit 1998, duke u rritur në intensitet gjatë verës deri në tetor 1998”, ka thënë Kehoe, duke transmetuar edhe disa xhirime të maskrës së Reçakut.
Avokati shfaqi edhe deklarata të disa qytetarëve të Pejës, të dhëna në një dokumentar, të cilët shpjegonin se ishin fqinjët e tyre serbë që i kishin maltretuar dhe dëbuar.
Mbrojtësi ligjor i Thaçit shpjegoi më tej se sulmet serbe në verën e vitit 1998, thuajse shkatërruan UÇK-në, e për pasojë me 23 shtator 1998, ka edhe Rezolutë të KS të OKB që shpjegonte për përdorimin tejmase të forcës nga ana jugosllave.
Ai përmendi masakrat e kryera nga serbët si ajo e Reçakut, Izbicës, Mejës e të tjera, e më pas paraqiti edhe video të agjencive prestigjioze të lajmeve.
Në këtë rast, avokati paraqiti fakte duke shpjeguar kontekstin e ngjarjeve, pasi ai tha se ishin forcat serbe që kryen akte të tilla.
Pasi paraqiti masakrën e Reçakut dhe deklaratën e William Walker, avokati i Thaçit paraqiti fakte të mbledhjes së Grupit të Kontaktit për të gjetur zgjidhje dhe gatishmërinë e NATO-s për ndërhyrje.
“Kështu që kemi ardhur në konferencën e Rambujesë dhe në atë kohë Thaçi nuk kishte kontroll mbi UÇK-në, prandaj edhe nuk arriti të nënshkruante këtë marrëveshje”, tha avokati, duke shtuar se atje ndodhej edhe Azem Syla e Jakup Krasniqi.
“Azem Syla ishte komandant i UÇK-së dhe pa marrë parasyshë askënd,as Sylën as Thaçin, ai u shkarkua dhe në vend të tij u vendos Sylejman Selimi. Ky është fakt se Thaçi nuk kishte kontroll efektiv mbi UÇK-në”, deklaroi avokati.
“Provat tregojnë se Thaçi nuk mund të ndalonte ndonjë krim që ka mundur të ndodhë në teren. Thaçi ishte shef i delegacionit në Rambuje, por pushtetin efektiv e kishin komandantët e zonave”.
Avokati deklaroi se Azem Syla kishte shkuar në Rambuje si komandant i përgjithshëm i UÇK-së, por kur u kthye, nuk ishte më në atë pozitë, por ishte Sylejman Selimi.
Ai më tej foli për Adem Demaçin, duke thënë se për katër orë, prokuroria nuk përmendi në asnjë rast Adem Demaçin.
Për më tepër, avokati shpjegoi se për të nënshkruar marrëveshjen në Rambuje, duhej njëfarë mbështetjeje nga Adem Demaçi.
“Hashim Thaçi nuk ka mundur të nënshkruajë marrëveshjen e Rambujes pa pëlqimin e komandantëve rajonal. Ai ka udhëtuar në Slloveni për të marrë pëlqimin e Adem Demaçit, i cili refuzonte marrëveshjen e Rambujes”, tha avokati.
“Madje edhe vet ish-Sekretarja amerikane, Madeline Albright e kishte telefonuar Demaçin për ta bindur”, ka thënë avokati amerikan.
Ai po ashtu ka cituar ish-sekretaren Albright, e cila Thaçin e kishte përshkruar si student të një shkolle të mesme.
“Thaçi shkoi në Slloveni të marrë mbështetje. Sekretarja amerikane, Madeline Albright i kërkonte Thaçit të nënshkruante, por ai nuk mund ta bënte pa miratimin e Demaçit i cili kundërshtonte”, tha avokati.
Avokati tha se Thaçi hezitonte të nënshkruante. Ai tha se nëse do të nënshkruante, Serbia do të bombardohej e nëse nuk nënshkruante, komuniteti ndërkombëtar do të hiqte dorë nga mbështetja.
Avokati i ish-presidentit Hashim Thaçi, Gregory Kehoe ka theksuar se ish-presidenti Thaçi nuk ka pasur kontroll mbi UÇK-në.
Ai ka rikujtuar se në Rambuje, ndonëse ishin krejt anëtarët e Shtabit të UÇK-së, Thaçi nuk kishte mundur të marrë vendim për nënshkrimin e marrëveshjes.
Avokati më tej paraqiti kërcënimin e komandant Remit, i cili kishte thënë se do të sulmonin avionin e delegacionit shqiptar në Rambuje, nëse do të nënshkruhej kjo marrëveshje.
Mbrojtësi ligjor më tej solli fragmente nga libri i ambasadorit Christopher Hill, se si Thaçi i ka thënë se nuk mund të nënshkruante sepse do të vritej në Kosovë.
Një kërcënim të tillë ia kishte bërë edhe Sylejman Selimi, komandant i Përgjithshëm i UÇK-së, duke i kërkuar Thaçit që për marrëveshje të dakordohen të gjithë komandantët e zonave.
Një deklarim të ngjashëm, avokati e solli në vëmendje një bisedë edhe me senatorin Joe Biden, tani president i SHBA-së, të cilit Thaçi i kishte kërkuar këshillë se si të vepronte.
Kështu, Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në cilësinë e senatorit më 1999, në takimin që kishte zhvilluar me Hashim Thaçin, kishte theksuar se ai është i vetdijshëm që Thaçi nuk ka kontroll mbi UÇK-në.
Avokati i ish-presidentit Hashim Thaçi, Gregory Kehoe ka sjell një deklaratë të Biden.
“Ai (Thaçi) më pyeti, cila është këshilla juaj? I thashë këshilla numër një; mos e merr veten kaq seriozisht dhe numër dy; kupto se e di që ti e di që nuk e kontrollon UÇK-në”, kishte theksuar Biden.
Avokati tha se pavarësisht presionit ndërkombëtar, Thaçi nuk nënshkroi pa miratim të komandantëve të zonave.
Më pas ai paraqiti edhe pika të marrëveshjes si ajo për referendum për pavarësi pas tri vjetësh e për demobilizim të UÇK-së.
Ai tha se delegacioni u kthye në Kosovë për të marrë miratimin nga komandantët e zonave dhe në atë kohë, UÇK-ja ishte thuajse e shkatërruar dhe se UÇK-ja nuk do të shpërbëhej, por thjeshtë do të transformohej.
“Më pas në mars u kthye delegacioni dhe nënshkroi, pasi komandantët e zonave kishin frikë se mund të humbisnin mbështetjen ndërkombëtare si dhe garancinë e marrë me letër nga Sekretarja Albright se pas tre vjetësh do të kishte referedum për pavarësi”.
Avokati citon Sheshelin: Asnjë shqiptar s’do të mbetët në Kosovë
Duke folur për Qeverinë e Përkohshme, avokati tha se ajo do të kishte strukturë gjithëpërfshirëse, pra edhe anëtarë të LDK-së e LBD-së, duke paraqitur edhe marrëveshjen, të nënshkruar nga Thaçi, Rugova e Qosja.
“Kjo ishte Qeveri e Përkohshme deri në zgjedhjet e përgjithshme dhe nuk ishte plan i Thaçit për të marrë nën kontroll vendin”, tha avokati, duke shtuar se edhe pse LDK u tërhoq nga marrëveshja e serbët nuk nënshkruan në Rambuje, SHBA donte të kishte një Qeveri të Përkohshme.
Avokati solii në vëmendje një deklaratë të Departamentit Amerikan të Shtetit. “Kjo qeveri ishte partner gjithëzbatues me komunitetin ndërkombëtar e ku përfshinte të gjithë faktorët politik”, tha avokati, duke kundërshtuar pretendimet e prokurorisë së me këtë qeveri, Thaçi synonte marrjen e kontrollit të vendit.
Ai tha se me tërheqjen e forcave serbe e themelimin e UNMIK-ut, Qeveria e Përkohshme u përpoq për rikthimin e refugjatëve serbë dhe ngritjen e kapaciteteve civile.
“Qeveria nuk kishte kontroll mbi strukturat ushtarake sepse ato i kishin komandanti i KFOR-it, Mike Jeckson dhe Agim Çeku”.
Mbrojtja e Thaçit tha se UNMIK-u mori Kosovën nga 13 qershori 1999. Avokati i Hashim Thaçit, Gregory Kehoe ka theksuar se Qeveria e Përkohshme nuk ka pasur asnjë ndikim në Kosovën e pasluftës.
Sipas tij, kjo ishte hera e parë që OKB-ja kishte krijuar një prani ndërkombëtare civile dhe të sigurisë të mandatuar sipas Rezolutës 1244 për të marrë kontrollin e plotë mbi funksionet gjyqësore, ligjore, të sigurisë dhe administrative.
“Ky nuk ishte një mision tipik paqeruajtës. Ishte një gjë e paprecedentë”, tha ai. “UNMIK-u u mandatua për të vendosur sundimin e ligjit dhe për të rivendosur Institucionet e vetëqeverisjes së Kosovës”, ka thënë avokati.
Duke kundërshtuar pretendimet e prokurorisë e cila bën përgjegjëse Qeverinë e Përkoshme për dhunën që kishte ndodhur në ditët dhe javët e para të pasluftës, avokati citoi zyrtarë të Pentagonit, të cilit kishin theksuar se kur NATO do të hynte në Kosovë, shumë serbë do të deshirojnë të kthehen në Serbi.
Por paraprakisht, avokati më tej shpjegoi se plani i Serbisë ishte spastrimi etnik i Kosovës nga shqiptarët, e fakte të cilat ai tha se prokuroria nuk i përmendi fare.
Gjatë shpalojes së argumenteve mbrojtëse, avkoati i ish-presientit Hashim Thaçi, ka prezantuar një video në të cilën ultra-nacionalisti serb Vojislav Sheshel i cili në vitin 1999, kërcënonte se: “nëse NATO do të bombardonte Serbinë, do të kishte ca viktima serbe, por asnjë shqiptarë nuk do të mbetej në Kosovë”.
Sheshelj, i dënuar për krime lufte, asokohe kishte hyrë në koalicon me presidentin serb Slobodan Millosheviç. Paralajmërimi i tij për spastrim etnik dhe vrasje të shqiptarëve filloi pak ditë pas kësaj deklarate, në mars të vitit 1999.
Më pas ai tha se pasuan bombardimet e NATO-s e ndërkohë Serbia filloi të deportojë shqiptarët etnik në shkallë të lartë, të pa parë që nga Lufta e Dytë Botërore.
Më pas, avokati parqiti deklarata e pamje të deportimit të shqiptarëve të Kosovës nga ana e Serbisë si dhe deklarata të personaliteteve si gjenerali Wesly Clarck.
Avokati i Hashim Thaçit, Gregory Kehoe ka cituar ish-gjeneralin amerikan, Wesley Clark, i cili në intervistë për një televizion amerikan, në atë kohë kishte thënë se janë shumë njerëz që kthehen në Kosovë,e janë bërë shumë krime, ka shumë emocione, por ka shumë serbë aty, që kanë marrë pjesë nëpër krime.
“Ne ende nuk e dijmë sa shumë popullata serbe ka qenë e përfshirë në krime. Shumë prej tyre kanë mundur të marrin pjesë në krime. Disa do të largohen. Disa mund të jenë cak i drejtësisë ndërkombtare. UÇK-ja ka bërë thirrje për një shoqëri multietnike. Ne i besojmë këtë!”, kishte thënë Clark.
Avokati kundërshton Prokurorinë: Lufta mbaroi në qershor e jo shtator
Avokati rikujtoi se pas ofensivës serbe të vitit 1999, UÇK-ja thuajse nuk ekzistonte. “Ra morali i pjesëtarëve të UÇK-së, nuk kishin furnizime, por edhe në atë kohë, UÇK-ja thuajse ishte shpartalluar. Kjo ushtri ishte vullnetare, njerëz që hynin e dilnin si të donin”, tha avokati.
“UÇK-ja thuajse u shkatërrua saqë edhe pjesëtarë të Shtabit të Përgjithshëm u larguan nga Kosova”. Avokati tha se nuk kishte strukturë komande të UÇK-së dhe nuk kishte strukturë efikase.
Mbrojtja publikoi dokumentin Departamentit Amerikan të Shtetit se se UÇK-ja s’ka komandë as kontrollë.
Avokati i Hashim Thaçit, Gregory Keohe ka publikuar një dokument të Departamentit amerikan të Shtetit i majit 1999. Në këtë dokument thuhet se UÇK-ja nuk ka as komandë, as kontroll mbi Kosovën.
“Për më tepër, meqenëse nuk ka strukturë politike në Kosovë apo komandë dhe kontroll efektiv të UÇK-së-së, do të duheshin shumë muaj, nëse jo vite, për t’i organizuar ato për të përdorur dhe mbajtur çdo ndihmë ushtarake që do të ofronin Shtetet e Bashkuara”
Ai tregoi se pas 78 ditë bombardimesh, Millosheviçi zgjodhi të nënshkruajë marrëveshjen, e miratoi Parlamenti i Serbisë dhe ajo u nënshkrua në Kumanovë kurse më pas KS i OKB-së krijoi administratë në Kosovë, përfshirë forcë policore.
Pas lufte, avokati tha se erdhi KFOR-i në Kosovë, i ndjekur nga struktura civile e OKB-së. Me 20 qershor u largua ushtria serbe, e me 21 qershor, u nënshkrua e marrëveshja për demilitarizim të UÇK-së dhe FARK-ut.
Me 24 qershor 1999, Parlamenti i Serbisë heq gjendjen e luftës. “Kjo luftë nuk u shtri deri në shtator 1999”, tha ai, duke pyetur se çfarë bëri OKB-ja sipas Rezolutës 1244.
“Ishte ndërmarrje e paprecedentë e ndërmarrë nga OKB-ja. Ishte shumë e vështirë kjo situatë”.
Ai citoi gjeneralin Clarck se në Bosnje kishte polici e struktura policore të mëparshme, kurse në Kosovë nuk kishte asgjë dhe të gjithë shikonin drejt OKB-së.
Avokati tha se në atë kohë, Kosova nuk kishte as gjykata, as polici, as institucione, as ligje e me mijëra kosovarë të dëbuar, kur u kthyen, kishin të vrarë, shkatërrim e gjithçka tjetër.
”Çfarë mund të pritej në situatë të tillë përveç hakmarrjes?”, pyeti avokati, duke shtuar se edhe shumë kriminelë duke përdorur uniformën e UÇK-së mund të kenë kryer veprime.
Ai më tej shpjegoi se pas luftës, ishte vetë Thaçi që u mundua të kthejë refugjatët serbë, pastaj krijoi Shërbimin Policor të Kosovës, nënshkroi demilitarizimin e UÇK-së dhe u përpoq të krijojë mjedis multietnik.
Avokati: Thaçi vetëm në letër ishte udhëheqës i Qeverisë së Përkohshme
Në vazhdimin e procesit gjyqësor pala mbrojtëse ka folur edhe për Drejtorinë Politike të UÇK-së, të cilën e ka drejtuar Hashim Thaçi. Edhe në këtë çështje, mbrojtja tha se Prokuroria ka ngatërruar vetë termin politikë dhe politikat, duke i trajtuar si të ngjashme. Sipas palës mbrojtëse, Hashim Thaçi ka zbatuar politikat e UÇK-së dhe nuk i ka bërë politikat e UÇK-së.
Madje, sipas avokatit , Lluka Mishetiq, Drejtoria Politike e UÇK-së ka pasur edhe zyra në vendet perëndimore që ka pasur për qëllim ndërkombëtarizimin e luftës dhe marrjen e përkrahjes për UÇK-në. Pra, siç tha ai, kjo drejtori ka organizuar edhe konferenca për media, por nuk ka pasur kontroll mbi UÇK-në.
“Hashim Thaçi respektonte politikat e UÇK-së”, tha avokati, i cili bërë edhe më shumë elaborime për rolin e kësaj drejtorie, takime me ndërkombëtarë dhe angazhimin e saj që të marrë sa më shumë mbështetje politike nga të huajt.
“Thaçi ka drejtuar politikën e UÇK-së dhe jo politikat e saj. Ishte përgjegjës për politikën e UÇK-së dhe jo politikat e saj. ZPS ka përkthyer gabimisht se Drejtoria Politike ishte udhëheqëse e politikave të UÇK-së”, tha avokati.
Ndërsa sa i përket Qeverisë së Përkohshme, në të cilën Hashim Thaçi ishte kryeministër i saj, pala mbrojtëse tha se, Thaçi ishte vetëm në letër udhëheqës i saj.
“Hashim Thaçi nuk pati kurrë pushtet të plotë ligjor. Ai ishte në Qeverinë e Përkohshme që u zëvendësua nga UNMIK-u dhe kurrë nuk pati pushtete. Ai ishte kryeministri në letër”, tha Mishetiç, sipas të cilit, në terren Thaçi nuk kishte asnjë lloj përgjegjësie dhe kontrolli mbi njerëzit që bartnin uniforma.
Avokati Mishetiç përmendi edhe një raport nga Grupi ndërkombëtar i Krizave, ICG, se “kush kë po e vret në Kosovë”. “Aty thotë se uniformat i blenë kushdo nëpër dyqane dhe vrasje mund të bëj kushdo”, përmend avokati, i cili gjithashtu se në atë përudhë ka pasur edhe njerëz të tjerë që kishin kundërshtuar demilitarizimin UÇK-së.
Sipas palës mbrojtëse, Hashim Thaçi nuk ka pasur mundësi të ketë kontroll mbi ata të cilin bartnin uniforma.
Po ashtu pala mbrojtëse nxori dhe videot ku është deklaruar kryeministri i përkohshëm Hashim Thaçi, duke iu kërkuar serbëve të qëndrojnë në Kosovë. “Udhëheqësit e UÇK-së vazhdimisht u kanë bërë thirrje serbëve që të qëndrojnë në Kosovë”, tha avokati mbrojtës. “Kosova është e kosovarëve”, dëgjohet Hashim Thaçi në qershorit 1999 duke folur para qytetarëve të Mitrovicës.
