Grevë në fabrikën e Fordit në Këln, hera e parë në 100 vjet

Ford është në krizë. Më shumë se 10.000 njerëz janë në grevë, për herë të parë në historinë qindravjeçare të fabrikës së Fordit në Këln. Çfarë ndikimi ka situata e tensionuar në atë qytet dhe rajon gjerman, në vendet e punës dhe në ekonomi në përgjithësi?

Porta numër 4 në fabrikën e Fordit në Këln u bllokua me ndihmën e shiritave bardh e kuq. Kishte gjithashtu dy mbishkrime që shkruanin: “Qasja e Streikbrechers nëpërmjet Portës 1”.

Por në atë ditë pune në mes të majit, thuajse nuk kishte asnjë Streikbrecher (ata që nuk bëjnë grevë). Më shumë se 10.000 nga gjithsej 11.500 punonjës e ndërprenë punën për 24 orë, tha për DW David Litke, përfaqësues i sindikatës IG Metal në kompaninë Ford në Këln.

Njëri nga grevistët ishte Ahmed Čozmez, një inxhinier zhvillimi në Ford. “Ne jemi të pasigurt, nervozë dhe të tensionuar”, tha tridhjetë vjeçari për DW.

Gjyshi i tij ende punonte në linjën e montimit në Ford. Ai erdhi në Këln me tren nga Stambolli në vitin 1970 si i ashtuquajtur “gastarbeiter”. Babai i tij gjithashtu punonte për një prodhues amerikan të makinave. Ai ishte anëtar i Këshillit të Punëtorëve dhe përfaqësues i punonjësve në Bordin Mbikëqyrës të Fordit.

“Ajo ADN e Fordit është në ne,” thotë Cozmez. Brezi i vjetër në familjen e tij gjithmonë besonte: Një herë në Ford, gjithmonë në Ford. Ose: Nëse filloni në Ford, dilni në pension atje. Por tani kompania amerikane dëshiron të reduktojë 2900 vende pune në fabrikën në Këln.

“Greva e egër”
Ishte greva e parë zyrtare në historinë e fabrikës së Fordit në Këln. Duhet pranuar, shpërtheu që në vitin 1973, e ashtuquajtura “grevë e egër” e punëtorëve turq, por ajo nuk u organizua nga asnjë sindikatë zyrtare në atë kohë.

Këtë herë, jo vetëm punëtorët e Fordit ishin në grevë: Në shenjë mbështetjeje, anëtarët e sindikatës IG Metal nga industria minerare dhe kimike iu bashkuan atyre në Këln nga e gjithë Gjermania. Solidaritet ka pasur edhe nga jashtë.

Inxhinieri i Fordit Cozmez thotë se shumë janë me shpresë dhe janë të gatshëm të luftojnë për punën e tyre për shkak të kësaj. Por – pasiguria mbetet.

Ford në telashe
Ekspertët vlerësojnë se e ardhmja e Fordit në Evropë është e zymtë: “Situata është e keqe dhe perspektivat janë edhe më të këqija”, thotë Ferdinand Dudenhefer, drejtor i Qendrës për Kërkime Automobilistike CAR nga Bohum. Ford, thotë ai, është shumë i vogël në sektorin e makinave të pasagjerëve për të qenë në gjendje të operojë me fitim në Evropë.

Kompania në Evropë ka kohë që shënon humbje. Edhe pse Ford Fiesta me bazë në Këln ka qenë prej kohësh një sukses në shitje, prodhimi i tij u ndërpre në vitin 2023 për t’i hapur rrugë modeleve elektrike.

Ford tani prodhon dy modele makinash elektrike në Këln, por shitjet janë dukshëm më të ulëta se sa pritej. Investimet prej rreth dy miliardë eurosh në prodhimin e makinave të reja elektrike ende nuk kanë dhënë rezultat.

“Prodhuesit gjermanë të makinave janë vonë me kalimin në elektromobilitet dhe Ford duket se ka vështirësi edhe më të mëdha këtu,” thotë Anita Velfl, një eksperte në Qendrën Ifo për Ekonominë e Inovacionit dhe Transformimin Dixhital.

Industria e automobilave është nën sulm
Dhe nuk është vetëm Fordi amerikan në krizë – prodhuesit gjermanë, si Volkswagen, Mercedes-Benz dhe BMW, janë gjithashtu në krizë.

Industria e automobilave po ndjen veçanërisht efektet e rënies ekonomike. Njerëzit që nuk kanë para mund të mos jenë në gjendje të heqin dorë nga buka – por ata mund të heqin dorë nga një makinë e re. Dhe Gjermania është tani në recesion për të dytin vit radhazi.

“Industria e automobilave e vëren këtë – njerëzit nuk duan të blejnë”, thotë Velfl për DW.

Pasojat ndihen edhe jashtë Gjermanisë
Kriza me Fordin në Këln mund të ketë pasoja edhe në nivel ndërkombëtar. Dobësimi i industrisë gjermane të automobilave prek shumë sektorë të tjerë ekonomikë – “dhe jo vetëm në Gjermani, por edhe në mbarë botën”, thekson Velfl.

“Kësaj duhet shtuar edhe “efekti Trump”: tarifat e SHBA-së për automjetet dhe pjesët e automjeteve po dëmtojnë industrinë e automobilave”, thotë Velfl. Industria e automobilave karakterizohet nga një zinxhir furnizimi kompleks, i lidhur në rrjet ndërkombëtar. “Edhe nëse një kompani nuk preket drejtpërdrejt, tarifat mund të kenë pasoja indirekte”.

Lufta për sigurinë e punëtorëve
Edhe pse gjërat duken keq në Ford, sindikata vazhdon të luftojë për të shpëtuar vendet e punës dhe për të ardhmen e Fordit, thotë David Litke i IG Metal.

Por, në rast se kjo nuk funksionon, sindikata dëshiron të luftojë për pagesa të drejta nga puna, masa zhvendosjeje dhe për të krijuar një rrjet të fortë sigurie, të mbrojtur nga falimentimi për të gjithë punonjësit.

Kjo është shumë e rëndësishme, sepse kompania amerikane Ford anuloi të ashtuquajturën “Deklarata e Patronazhit” me të cilën kompania mëmë nga SHBA mori përgjegjësinë për borxhet e filialit të saj gjerman në vitin 2006.

Tani që Deklarata është zhdukur, sindikata IG Metal dhe Këshilli i Punëtorëve kanë frikë se rrezikohet edhe siguria e punës, e cila garantohej prej saj deri në vitin 2032.

Sindikata vazhdon të luftojë
Pavarësisht shumë paqartësive, greva duket se ka pasur efekt. “Edhe pse nuk kemi ende një rezultat, negociatat kanë përparuar që atëherë – në drejtimin tonë”, thotë Litke.

Detajet e marrëveshjes ende nuk janë publikuar, por sindikata njoftoi se pikat kyçe për negociata të mëtejshme ishin dakorduar me menaxhmentin gjerman.

“Pas konsultimit me selinë e kompanisë në SHBA, do të merret një vendim se si do të vijojnë gjërat: nëse do të vazhdojmë negociatat apo do të ketë veprime të mëtejshme”, thotë përfaqësuesi i sindikatës, David Litke./DW/