“Heqja dorë” e Vuçiçit nga Dodiku
Në zgjedhjet për president të Republikës Srpska, Milorad Dodik pati mbështetjen e Presidentit të Rusisë, Vladimir Putin dhe Kryeministrit të Hungarisë, Viktor Orban, por jo dhe të Presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiç.
Dodik është mysafir i shpeshtë në ngjarjet zyrtare të Vuçiçit, ndërkaq të dy këta burrështetas kanë marrëdhënie shumë të ngushta. Në deklaratat e tij, Dodik nuk e fsheh se llogarit në mbështetjen e Beogradit zyrtar për qëndrimet e tij, të cilat kanë hasur në reagime dënuese nga perëndimi.
Fakti që kësaj radhe Dodik nuk e pati mbështetjen nga Vuçiç, sipas profesorit universitar nga Sarajeva, Enver Kazaz, dëshmon se jo vetëm janë ftohur raportet, por se në një farë mënyre Vuçiç ka zgjedhur opozitën në Republika Srpska. Në një deklaratë për RFE, ai thekson se politika e Vuçiçit nuk përcaktohet nga qëndrime agresive sikurse politika e Dodikut.
“Dhe, po vjen koha kur Dodik, me politikën e tij të fuqishme, nacionaliste, veçanërisht me vizitat e tij te Putini, e shqetëson Vuçiçin, sepse ai po aq sa luan me letrën e Evropës, po aq luan edhe me letrën e Rusisë”, vlerëson Kazaz për RFE.
Më 20 shtator, Dodik, si anëtar i Presidencës së Bosnje Hercegovinës, u takua në Moskë me presidentin e Rusisë, Vladimir Putin. Putin dhe Rusia janë nën izolim dhe sanksione ndërkombëtare për shkak të agresionit ndaj Ukrainës fqinje.
Radio Televizioni i Republikës Srpska, RTRS, raportoi se gjatë takimit, Putin i uroi Dodikut sukses në zgjedhje, me shpresën se ai do të fuqizonte forcat patriotike në Republikën Sërpska.
“Për ne është gjithmonë e rëndësishme të kemi miq si ju”, iu përgjigj Dodik.
Gjithashtu, presidenti serb, Aleksandar Vuçiç, tha prej vitesh se Putini është mik i Serbisë dhe është takuar disa herë me liderin rus.
Por, që nga fillimi i pushtimit rus kundër Ukrainës në shkurt të këtij viti, Vuçiç është përballur me thirrje nga Bashkimi Evropian dhe vendet perëndimore që Serbia të vendosë sanksione ndaj Moskës.
Serbia është i vetmi vend në Ballkanin Perëndimor që nuk është bashkuar me Perëndimin në vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë. Megjithatë, në votimet e BE-së për disa rezoluta, ajo iu bashkua dënimit të agresionit rus kundër Ukrainës.
“Dodiku luajti me letrën e Putinit”
Aleksandar Popov nga Qendra joqeveritare për Rajonalizëm në Novi Sad, thotë për Radion Evropa e Lirë se Serbia po përpiqet të baraspeshojë sa më shumë që të jetë e mundur.
“Megjithatë, Dodik padyshim luajti kartën e Putinit kur nga ai mori mbështetje të drejtpërdrejtë për zgjedhjet. Pra, ai doli të jetë një eksponent i drejtpërdrejtë i politikës ruse dhe vetë Putinit në rajon”, tha Popov.
Kabineti i Vuçiqit dhe ai i Dodikut nuk iu përgjigjën kërkesave të REL-it për të komentuar pretendimet për ftohje të marrëdhënieve të ndërsjella.
Popov vlerëson se në periudhat e mëparshme, nga Serbia ishte zhvilluar një fushatë shumë më e madhe në mbështetje të Dodikut. Tani, siç thotë ai, ka pasur vetëm një ngjarje të tillë – Dita e unitetit serb në Bijelinë.
Më 15 shtator, Vuçiq udhëhoqi delegacionin e Serbisë në Bijelinë, qytet në verilindje të Bosnjë e Hercegovinës, në kremtimin e “Ditës së unitetit, lirisë dhe flamurit kombëtar serb”.
Që nga viti 2020, Serbia e shënon këtë festë së bashku me Republikën Sërpska, entitet i Bosnjë e Hercegovinës.
Në kremtimin e asaj feste në Bijelinë, Dodiku i uroi mirëseardhjen Vuçiçit me fjalët “President, mirë se erdhe në të tënden dhe në mesin e të tuve”.
Dodik më pas tha se “serbët kanë dy shtete, Republikën Srpska dhe Serbinë”, me përpjekjen “për të luftuar për unitet”.
Sipas Kushtetutës së Bosnjë e Hercegovinës, Republika Srpska është definuar, jo si shtet, por si njëri prej dy entiteteve në shtetin e Bosnje Hercegovinës. Entiteti tjetër është Federata e Bosnje Hercegovinës.
Kushtetuta e shtetit nuk e përcakton mundësinë e shkëputjes së Republikës Srpska nga Bosnje Hercegovina.
Në paraqitjet e tij publike, Dodik thekson se Bosnje Hercegovina nuk është vendlindja e tij, por Serbia.
Vuçiç, nga ana tjetër, shpesh thekson se Serbia respekton integritetin e Bosnje Hercegovinës dhe integritetin e Republikës Srpska në kuar të Bosnje Hercegovinës.
“Sikur ta dinit se sa shumë e duam Republikën Sërpska dhe sa shumë do të thotë ajo për ne, pavarësisht se sa e respektojmë Bosnje Hercegovinën dhe të gjithë të tjerët”, tha Vuçiç para të tubuarve në sheshin qendror në Bjelinë, më 14 shtator.
Çfarë tha Vuçiç për zgjedhjet në Republikën Sërpska?
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, më 15 shtator deklaroi se nuk do të ndërhyjë në procesin zgjedhor në Republikën Sërpska dhe se populli do të zgjedhë kë të dojë.
“Unë e respektoj udhëheqjen e Republikës Srpska, i respektoj edhe ata që janë në opozitë dhe dua të mbetem dikush që mbështet popullin serb në Republikën Srpska”, tha Vuçiç në Ditarin e televizionit BN të Bijelinës.
I pyetur nëse është nën presion ndërkombëtar për shkak të politikave të udhëheqjes së Republikës Srpska, Vuçiç tha se nuk do të flasë për këtë, duke theksuar se e respekton udhëheqjen e këtij entiteti të Bosnje Hercegovinës, ashtu siç e respekton opozitën.
Për shkak të rrezikimit të institucioneve të Bosnje Hercegovinës dhe politikës secesioniste, Dodik është nën sanksionet e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Britanisë së Madhe.
Dodik përmendet edhe në raportet e shërbimeve amerikane, sipas të cilave veprimtaria e tij politike financohej fshehurazi nga Rusia.
Aleksandar Popov nga Qendra për Rajonalizëm thotë se Dodik “është i kompromentuar në disa baza” dhe se ka filluar të dëmtojë jo vetëm qytetarët e Republikës Srpska dhe këtë entitet, por edhe autoritetet në Serbi.
Ai rikujton se Dodiku ka kaluar të gjitha vijat e kuqe ndaj komunitetit ndërkombëtar, duke mos pranuar emërimin e diplomatit gjerman Christian Schmidt si përfaqësues të lartë dhe as kompetencat e tij.
“Mendoj se ka tejkaluar masën që do t’u përshtatej autoriteteve të Beogradit, sepse mund të gjendet edhe dikush që nuk është aq i kompromentuar dhe që mund të jetë në funksion të ndikimit të Beogradit në ngjarjet në Bosnje Hercegovinë”, tha Popov duke iu referuar opozitës së Dodikut.
Dodiku, paraprakisht e ka mbështetur Vuçiqin
Kur në prill u mbajtën zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare në Serbi, Milorad Dodik i dërgoi mbështetjen e tij Aleksandar Vuçiçit dhe Partisë së tij Progresive Serbe.
“Për Republikën Srpska është mjaft e rëndësishme përkrahja, të cilën ia ofron Serbia dhe të cilën ti e tregove në mënyrën më të mirë. Kjo përkrahje është pikëmbështetja më e mirë për ne”, theksoi Dodik në letrën e dërguar Vuçiçit, më 31 mars.
Mbështetjen për Vuçiçin dhe Partinë e tij Progresive Serbe në zgjedhjet parlamentare e dhanë pothuajse të gjitha partitë opozitare dhe liderët e tyre në Republikën Srpska.
Megjithatë, para zgjedhjeve të përgjithshme në Bosnje Hercegovinë, më 2 shtator, mediat rajonale raportuan për mungesën e mbështetjes së qartë të progresistëve të Vuçiçit për Dodikun dhe SNSD-në e tij.
Zyrtarët e SNS-së nuk shiheshin në fotot e shpërndara prej tubimeve parazgjedhore të Dodikut.
Në vend të mbështetjes së progresistëve, mbështetja i erdhi nga Kosova, nga kreu i Listës Srpska, Goran Rakiç.
Lista Srpska është partia udhëheqëse e serbëve të Kosovës, e afërt me Partinë Progresive Serbe në pushtet, të presidentit serb Aleksandar Vuçiç.
Djali i Dodikut, Igori, para ditës së zgjedhjeve, ka publikuar në Twitter një foto të përbashkët me Rakiqin, me mesazhin “përkrahja e vëllezërve nga Kosova, përfaqësuesve të Listës Srpska”.
Ndalimi i anëtarëve të SNS-së nga policia në Banja Llukë
Më 29 shtator, në Banja Llukë, në Republikën Srpska, policia ndaloi dhe kontrolloi anëtarët e Partisë Përparimtare Serbe të Vuçiçit, Adam Shukalo dhe Vlada Mandiç. Kjo ndodhi tre ditë para zgjedhjeve të përgjithshme në Bosnje Hercegovinë.
Më pas Shukalo i tha televizionit N1 se ata ishin marrë në pyetje në Departamentin e Policisë Kriminale të Ministrisë së Punëve të Brendshme të Republikës Srpska.
Shukalo është ish-deputet i SNS-së në Parlamentin e Serbisë, ndërsa Mandiç është një ish-hendbollist serb. Të dy, Shukalo dhe Mandiç, janë anëtarë të Këshillit kryesor të SNS-së së Aleksandar Vuçiçit.
Disa media rajonale e interpretuan këtë ngjarje si një mesazh të Dodikut për autoritetet në Serbi, për shkak të mungesës së mbështetjes para zgjedhjeve.
‘Vuçiç duhej të mbështeste opozitën në mënyrë më radikale’
Milorad Dodik, megjithatë, sipas rezultateve preliminare të zgjedhjeve, kryeson në garën për president të Republikës Sërpska, në raport me kundërshtaren e tij Jelena Triviq nga Partia e Progresit Demokratik.
Profesori universitar nga Sarajeva, Enver Kazaz thotë se Vuçiç duhej të mbështeste opozitën në Republika Sërpska në mënyrë më radikale, në qoftë se kishte për qëllim “të hiqte qafe Dodikun”.
“Dhe, ajo që është shumë e rëndësishme, ai do të duhej të ndryshonte kursin ideologjik të politikës së tij, të mos flirtonte me qëndrimet e të djathtëve dhe të mos i jepte Dodikut mbështetje për politikën secesioniste”, thekson Kazaz.
Vite më parë Dodik ishte pranë Aleksandar Vuçiçit në të gjitha ngjarjet e rëndësishme në Beograd. Një nga treguesit më të dukshëm të marrëdhënies së tyre do të jetë nëse Dodik do të shfaqet në Beograd po aq shpesh sa më parë./RFE/
