Hidrocentrali i Skavicës, Gjykata Kushtetuese: Banorët nuk provuan cenimin e të drejtës së pronës private

Gjykata Kushtetuese ka zbardhur të plotë vendimin e arsyetuar për ankesën e banorëve të Dibrës mbi ndërtimin e hidrocentralit të Skavicës.

Midis shqetësimeve të banorëve, për cenimin e së drejtës së pronës private dhe shpërblimit të drejtë të saj si dhe të drejtës për të zgjedhur vendbanimin “kërkuesit nuk kanë arritur të argumentojnë nga pikëpamja kushtetuese cenimin e tyre si rrjedhojë e zbatimit të ligjit nr. 38/2021 ose pasojat e ardhura për këtë shkak, duke mos arritur të përcaktojnë në aspektin kushtetues interesin e tyre të drejtpërdrejtë në çështjen e parashtruar”.

Gjithashtu, Gjykata Kushtetuese thekson se kërkuesit nuk kanë arritur të përcaktojnë cenimin e identitetit kombëtar, në drejtim të trashëgimisë kulturore dhe pasurore, si dhe të së drejtës për një mjedis të shëndetshëm dhe ekologjikisht të përshtatshëm në këndvështrim të standardeve ndërkombëtare të pranuara nga shteti shqiptar. Për këtë arsye, anëtarët e Gjykatës Kushtetuese vlerësojnë se  ligji objekt shqyrtimi është ende në fazën e parë të zbatimit të tij, që përfshin aktivitetet paraprake të punës në lidhje me projektimin dhe ndërtimin e HEC-it të Skavicës.

Ndaj, në këtë fazë sipas Kushtetueses, banorët nuk kanë arritur të provojnë cenimin e këtyre të drejtave. Ashtu siç ka dalë edhe më herët, i vetmi argument i banorëve që është pranuar nga Gjykata Kushtetuese, është mungesa e konsultimit publik të qeverisë me banorët, duke theksuar se “është bërë në shkelje të së drejtës për informim për gjendjen e mjedisit dhe mbrojtjen e tij”.

Në këndvështrim të sa më lart, Gjykata thekson detyrimin që kanë autoritetet publike të përfshira për të zbatuar nenin 8 të Konventës së Aarhusit për të garantuar pjesëmarrjen e publikut gjatë gjithë fazave të procesit të projektimit dhe ndërtimit të projektit të HEC-it të Skavicës, si dhe për të marrë në konsideratë rezultatet e procesit të informimit për mbrojtjen e mjedisit, për aq sa është e mundur ndërsa përfundon:

“Në këtë drejtim, Gjykata thekson rëndësinë e ushtrimit efektiv të së drejtës për të marrë informacion të plotë, në veçanti nga publiku që rrezikon të preket nga realizimi i projektit, për të dhënat që do të mblidhen në përfundim të fazës së parë nga autoritetet e përfshira;

Aktet e hartuara deri tani; veprimtaritë konkrete të realizuara dhe që priten të realizohen; natyrën e vendimeve të marra ose që mund të merren dhe autoritetin publik përgjegjës për marrjen e tyre;

Procedurën e parashikuar për masat që do të ndërmerren;

Kohën dhe vendin e mbledhjeve publike dhe mundësinë e publikut për të marrë pjesë;

Studimet e kryera dhe raportet e hartuara;

Gjetjet në lidhje me efektet e mundshme të projektit; masat e parashikuara për pakësimin e këtyre efekteve; vendimmarrjen në lidhje me projektin dhe arsyet mbi të cilat është bazuar kjo vendimmarrje, si dhe në lidhje me vijueshmërinë e fazës së dytë të projektit.”