Indeksi i Fitch/ Tensionet politike e kushtet e jetesës, më shumë rreziqe për Shqipërinë
Protestat, rritja e tensioneve politike mes partive, bojkoti i opozitës në zgjedhjet lokale, Bashkimi Europian ndaloi hapin për çeljen e negociatave. Të gjitha këto ngjarje të ndodhura në 2019 do të ndikojnë në rritjen e risqeve në 2020 për Shqipërinë dhe kushtet e jetesës për banorët. Ky përfundim, i dhënë nga Indeksi i fundit i Fitch Solution, pjesë e grupit të njohur ndërkombëtar të vlerësimit, Fitch.
Indeksi vlerëson rrezikun politik afatshkurtër të Fitch Solutions (STPRI) dhe tregon për më shumë paqëndrueshmëri në disa shtete në vitin 2020, me çështjen e perceptimit të mungesës së legjitimitetit politik nga ana e qeverive, që paraqesin rrezikun e protestave të papritura masive që kanë si qëllim të largojnë udhëheqësit. Sidoqoftë, pakënaqësia e publikut me jetesën e tyre të përditshme, si dhe tensionet etnike specifike për vendin, gjithashtu do të paraqesin rreziqe dhe janë pjesë e vlerësimit të këtij indeksi.
“Një krahasim midis rezultateve të Indeksit tonë të Riskut Politik Afatshkurtër (STPRI) në Janar 2019 dhe Dhjetor 2019 tregon se më shumë vende panë përkeqësime (71) sesa përmirësime (44) të 200 vendeve dhe territoreve që ne mbulojmë. Për krahasim, në 2018, 72 vende panë përkeqësime, ndërsa 39 panë përmirësime. Sidoqoftë, kur shqyrtojmë vendet ku STPRI ndryshuan me pesë ose më shumë pikë përqindje, fotografia në vitin 2019 ishte disi më dramatike se 2018, me 10 duke parë përkeqësime të tilla (krahasuar me pesë në 2018), ndërsa gjashtë panë përmirësime (krahasuar me katër të vitin e kaluar). Ndryshimet më të mëdha (si në rënie ashtu edhe me kokë poshtë) në vitin 2019 ishin në tregjet si Afrika që shfaqej më dukshëm midis rënies, ndërsa vendet që shohin përmirësime ishin më të përziera gjeografikisht,” thuhet në raport.
Në përgjithësi, çështja e mungesës së legjitimitetit të perceptuar ka qenë shtytësi i disa prej rënieve më të mprehta në studimin e indeksit. Me këtë, nënkuptohet që qeveria në pushtet dhe / ose sistemi politik nuk shihet më si i ligjshëm nga publiku, për shkak të perceptimit të manipulimit elektoral ose formave të tjera të korrupsionit ose manipulimit.
Në të vërtetë, rënia e mprehtë në STPRI të çdo vendi në vitin 2019 u pa në Sudan, i cili pa ndryshimin e parë të regjimit që nga viti 1989 me rrëzimin e Presidentit Omar Hassan al-Bashir pas protestave masive që shkaktuan ndërhyrjen ushtarake. Edhe pse tani ekziston një këshill civil-ushtarak që vendos vendin për të pritur zgjedhjet e reja në vitin 2022, tensionet brenda këtij këshilli, të kombinuara me mungesën e përparimit në bisedimet e paqes me grupet rebele dhe një ekonomi të dobët, do ta lënë Sudanin një nga vendet më të paqëndrueshme në bota për të ardhmen e parashikueshme.
Rënia e dytë më e mprehtë është parë në Hong Kong, e cila deri në dhjetor 2019 kishte parë gjashtë muaj protesta antiqeveritare, shumë prej të cilave kanë qenë të dhunshme. Protestat filluan duke kundërshtuar projektligjin e planifikuar të ekstradimit të Rajonit Special Administrativ, por u shndërruan për të përfshirë kërkesat për votim universal dhe ruajtjen e autonomisë së Hong Kongut nga Kina.
Vende të tjera që panë rënie të dukshme në STPRI-të e tyre mbi çështjet e “legjitimitetit” përfshijnë Shqipërinë, Algjerinë dhe Bolivinë. Të dy këta të fundit panë presidentët e tyre me shërbim të gjatë të rrëzuar nga protesta masive. Të dy vendet po shkojnë drejt zgjedhjeve të reja me perspektivë shumë të pasigurt./Monitor/
