Jo Grenellin, Sarajevën!
nga Agim Popoci
Dialogu Kosovë-Serbi tashmë është futur në një fazë të re me synimin për zgjidhjen e problemit, duke e caktuar edhe 27 Qershorin si ditën kur krerët e Kosovës dhe Serbisë do të takohen në Shtëpinë e Bardhë.
Rreth mënyrës së përcaktimit të kësaj date u ngritën shumë dilema, akuza e madje dhe teori konspirative, të nxitura më shumë nga mënyra se si Përfaqësuesi i Presidentit të SHBA, Donald Trump, në dialogun Kosovë-Serbi, Richard Grenell, e bëri publik lajmin, përmes rrjetit social Twitter!
Veprimet e Richard Grenellit në Kosovë detyrimisht u bënë objekt diskutimi ndonëse ky diplomat i besuar i Presidentit Trump mori timonin e dialogut duke zëvendësuar “dhëndrin e Serbisë”, Matthew Palmer, të cilin e kishte caktuar Departamenti amerikan i Shtetit. Në masë të madhe, kontribut të veçantë dha llupa e madhe që kishte aktivizuar Hashim Thaçi për qeverisjen e Albin Kurtit, dhe konfliktin “SHBA-Kurti” që ngjizi dhe proklamoi Presidenti Thaçi në sytë e opinionit kosovar! Duke mos shpërfillur këtu edhe kontributin e Albin Kurtit i cili refuzoi vajtjen në Shtëpinë e Bardhë, duke i dhënë “të drejtë” Thaçit në sy të liderëve botërorë mbi akuzat pafund që kishte stisur në emër të Kurtit ndonëse ishte Hashim Thaçi ai i cili kishte krijuar një klimë konfliktuoze President-Kryeministri, që do të pengonte çfarëdo lloj marrëveshje ose përfaqësimi të shtetit të Kosovës!
Kështu, Thaçi arriti ta zhduk nga froni shtetëror “armikun” e Amerikës, Albin Kurtin, duke i dëshmuar SHBA dhe botës se janë 2/3 e deputetëve që nuk e duan për Kryeministër edhe pse partia e tij ishte fituese në zgjedhje. Por, këto 2/3 e Parlamentit të Kosovës që arriti ti mbledhë Hashim Thaçi me ndihmën e hyzmeqarit të tij, Isa Mustafa, nuk shërbyen vetëm për ti dhënë dritën jeshile Richard Grenellit të vazhdoj rrugën drejtë finalizimit të dialogut me Serbinë, por ishin dhe garanci se çfarëdo lloj Marrëveshje që do të arrihet do të konfirmohet nga ky Parlament, meqë votat tashmë i kanë!
Dhe, derisa pala serbe pësoi ndryshime si në qasjen e problemit të Kosovës ashtu dhe marrëdhëniet me ndërkombëtarët, pala shqiptare që ishte e favorizuar në këtë drejtim, nuk i përdori këto marrëdhënie ideale madje filloi edhe ti humbas. E në mungesë edhe të një argumenti të vetëm dhe stanjacionit të dialogut, injektoi në debatin publik, veprimet e Grenellit dhe qëllimet e tij, për ta arsyetuar antiamerikanizmin e ngjizur publik me shkarkimin e Albin Kurtit.
Përafrimi serb me Berlinin dhe Washingtonin zyrtar mund ti adresohen lëvizjeve strategjike të fuqive të mëdha karshi Moskës, por e pafalshme është anemia diplomatike e Prishtinës dhe Tiranës zyrtare ndaj qendrave perëndimore kryesore për avancimin e shtetit më të ri në Evropë, Kosovës, dhe avancimit ndërkombëtarë të tij.
Sot, kur dihet që Kosova dhe Serbia do të takohen në Shtëpinë e Bardhë më 27 Qershor, Beogradi zyrtar angazhohet në koordinimin e qëndrimeve me liderët evropianë dhe Moskës mike duke proklamuar një zgjidhje që detyrimisht do të jetë e dhimbshme për të dyja palët; Ndërsa në Prishtinë, përveç se Presidenti dhe Kryeministri ende nuk e kanë të qartë nëse do të respektojnë vendimin e Gjykatës Kushtetuese për kryenegociatorin, nuk e hedhin poshtë këtë teori absurde të dhimbjes, madje nuk kanë as edhe një plan të vetëm për zgjidhjen e çështjes së veriut të Kosovës ndonëse kanë kaluar 21 vjet nga çlirimi.
Çuditë fakti se si për përcaktimin e vijës kufitare me Malin e Zi u bë dhe një libër nga kundërshtarët e Thaçi-Mustafës në emër të ruajtjes së tokës kosovare pavarësisht se toka ishte dhënë me Marrëveshjen e firmosur pikërisht nga hyzmeqari i Thaçit, Isa Mustafa; Sot ky i fundit, me ndihmën e donatorëve të këtij libri që sot rrëzuan Albin Kurtin dhe janë pjesë e 2/3 të arta të parlamentit që mund ta shesin tokën e Kosovës, pa pasur as fletore madje as dhe një fletë të formatit A4 me ca parime, i jep lapsin në dorë të shkretit Avdullah Hoti, për të firmosur Marrëveshjen për finalizimin e dialogut Kosovë-Serbi që do ti nxjerrin përpara.
Dhe, është për të ardhur keq, që deri sa konsumohet gjithë kjo energji për tu studiuar Richard Grenell dhe veprimet e tij, askush nuk gjen kohë për gjetjen e zgjidhjes së normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë!
Është e vërtetë se një qëndrim i ngurt si ai i Albin Kurtit nuk i shërben dialogut me Serbinë, por mungesa e tij më 27 Qershor në Shtëpinë e Bardhë, dhe tashmë edhe e Vjosa Osmanit, i shërben vetëm Serbisë.
Kanë kaluar 21 vjet nga çlirimi i Kosovës dhe 108 nga pavarësia e Shqipërisë dhe shqiptarët vazhdojnë dhe preokupohen nga drejtimi që do të marrë Amerika ndonëse si Shqipëria ashtu dhe Kosova ekzistojnë sot si shtet, vetëm fal amerikanëve. Dështimi i Kosovës është dështimi i Amerikës dhe këtij kapitulli duhet dhënë fund; Ashtu siç duhet dhënë fund edhe teorisë së Aleksandar Vuçiçit për një zgjidhje të dhimbshme për të dyja palët.
Jo, sot çështja e Kosovës vazhdon të jetë e pazgjidhur sepse serbët nuk duan ta zgjidhin dhe shqiptarët janë në pritje se çfarë do të bëjë bota, dhe nuk bëjnë asgjë. Sot, kur kanë mbetur edhe 6 ditë nga takimi në Shtëpinë e Bardhë, dhe 1 muaj për plotësimin e pazëllit në Konferencën e Parisit, shqiptarët nuk e kanë asnjë ide të qartë përveç atij refrenit idiot për “ruajtjen e sovranitetit dhe integritetit territorial”, edhe pse asnjërin nuk e kanë bërë dhe nuk e bëjnë dot pa ndihmën e Amerikës.
Sot, kur nuk kanë para për t’ia blerë Serbisë atë pjesë të tokës të cilën me metoda jocivilizuese Serbia tashmë e ka futur në pazar dhe as forcë për ta rikthyer, liderët e Kosovës nuk e lodhin kokën për studimin dhe zgjidhjen e problemit por studiojnë veprimet e Grenellit, arsyet e shfaqjes në media të caktuar në Kosovë dhe diplomacisë dhe urdhrave përmes Twitterit, që nuk janë dhe nuk mund të jenë as detyra dhe as shqetësimi shqiptar, sa të jetë bota!
Këto ditë janë hedhur shumë hipoteza rreth rrjedhës së takimit në Shtëpinë e Bardhë më 27 Qershor. Shqiptarët me të drejtë mund të shqetësohen për shkak të diplomacisë agresive të Serbisë, por guri i vetëm që kanë në dorë shqiptarët nuk është “s’e japim Veriun”.
Lideri boshnjak Alija Izetbegoviç dhe zgjidhja e çështjes së Sarajevës në Dayton janë shembulli se si ai bindi Hollbrookun dhe Hillin. Dhe para se të fillohet të zbërthehet ky projekt, ose të imagjinohet diku edhe “prerja e hartës”, nuk duhet harruar fakti se në kohën kur po zhvilloheshin këto bisedime, Izetbegoviç kishte 150 mijë njerëz nën armë.
Grupi i Kontaktit, OKB, BE ishin idiotësira që nuk i ndihmuan asgjë as boshnjakëve as liderit të tyre Alija Izetbegoviç por dallimi i vetëm ishte se ky nuk ishte një lider që kishte ndihmuar Milosheviçin për të shkatërruar Kushtetutën e Bosnje Hercegvoinës siç bëri Isa Mustafa në Kosovë, dhe nuk ishte njeri ndër më të pasurit në BeH siç është Hashim Thaçi. Pra, Alija Izetbegoviç shkoi me ide të qartë se çfarë nuk do të jap me asnjë çmim, dhe këtë bëri.
Ishte dita e 18 e negociatave dhe tashmë dhe vendimtare për Marrëveshjen e Daytonit kur Milosheviçi vendosi “ta jap” Sarajevën. Holbrooke i kishte bërë të qartë Milosheviçit se ka gjëra që mund të lihen anash por jo Sarajeva. Kështu e përshkruan momentin Holbrooke kur Milosheviç i shkoi në apartament kur ai po diskutonte me Hillin dhe Clarkun:
-Isha afër jush dhe nuk desha të kaloj pranë derës suaj dhe të mos trokas, tha Milosheviçi. Ishte e qartë se ka diçka të rëndësishme të më thotë.
-Në rregull, në rregull, tha dhe u ul.
-Në djall ai modeli i juaj DC; është shumë i komplikuar, nuk do të ketë sukses. Unë do ta zgjidhë Sarajevën. Por ende nuk mund të flisni për propozimin tim me askënd nga delegacioni serb. Duhet ta përpunoj më vonë teknologjinë, kur gjithçka të marrë fund.
Ju them, Izetbegoviç e meritoi Sarajevën duke mos e lëshuar atë. Ai është tip i fortë. Kjo është e tij, rrëfen Holbrooke duke shtuar se derisa po fliste Milosheviç në hartë e vizatoi pjesën e Sarajevës të cilën ishe i gatshëm t’ia jep myslimanëve. Chris Hill e kundërshtoi menjëherë: ishte një lëshim i madh, por nuk është qyteti i tëri.
Milosheviçi e mbajti Grbavicën, pjesën kryesore të qytetit nga ana tjetër e lumit. Ishte një hap i madh përpara por kur Hill tha se Sarajeva nuk është e tëra, Milosheviç shpërtheu:
-Po ju jap Sarajevën, vetëm sa nuk gërthiti drejtë Chrisit, e ju po flisni marrëzira.
Holbrook thotë se i kishin bërë të qartë Milosheviçit se Izetbegoviçi do ta hedhë poshtë propozimin e tij edhe pse ishte një hap i madh në drejtimin e duhur.
-Hill dhe Unë shkuam menjëherë tek presidenti boshnjak, Izetbegoviç nuk pranoi rëndësinë e ofertës, por foli për të metat e saj, rrëfen Holbrook.
-Sarajeva nuk mund të ekzistoj pa Grbavicën, tha Izetbegoviç. Pjesa që mendonte ta mbajë Milosheviçi ishte në qendër të qytetit, e gazetarët perëndimor e njihnin si rruga e snajperistëve. Gjithsesi, erdhëm në konkluzionin se negociatat u futën në një faze të re. Morëm hartën me rrugët e detajuara në Sarajevë, Hill, Clark dhe unë shkuam në apartamentin e Milosheviçit. Studiuam çdo rrugë dhe çdo vijë të terrenit. Milosheviç ishte më komod. Hill parandjeu se do ta marrim Sarajevën nëse e mbajmë këtë qëndrim. Përnjëherë na përfshiu ndjenja e shpresës dhe përfunduam sikur ishim me krah.
-Kështu fituam Sarajevën. Një qëllim i madh i Izetbegoviçit u arritë. Pas kësaj, Milosheviçi e pranoi arbitrazhin në Brçko, dhe me disa detaje marrëveshja u bë gati, rrëfen Holbrook.
Më 20 Nëntor marrëveshja u arrit, në prani të Presidentit amerikan u parafirmos. U firmos më 14 dhjetor në Paris dhe u vendos paqja në Bosnje.
Pra, kompromisin e dhimbshëm për të cilin flet Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, shqiptarët e kanë pranuar me Planin i Ahtisarit! Por, duke pasur parasysh kompromiset me rastin e përcaktimit të vijës kufitare me Maqedoninë dhe Malin e Zi, korrigjime të përmasave të tilla edhe mund të tolerohen, por veriu i Mitrovicës, Zveçani, Zubin Potoku dhe Leposaviçi janë pjesë e Kosovës pavarësisht se kush shkon në Shtëpinë e Bardhë!
Pse jo, edhe aty Vuçiç mund të gërthet: Po ju jap veriun e Mitrovicës!
Në fund, Ne fatkeqësisht nuk kemi një lider si Izetbegoviç ama modelin e zgjidhjes së Veriut të Kosovës e kemi: Ja pra, Sarajeva! Me një favor të jashtëzakonshëm, që të kemi kujdes, të mos na ndodhë me serbët ajo që u ndodhi boshnjakëve pas firmosjes së Marrëveshjes së Daytonit!
