Klima e biznesit në Ballkan: Shqipëria e fundit, Kosova kryeson!

Gjatë periudhës 2020-2023 Kosova renidet e para për arritjet dhe përmirësimin e klimës së biznesit, ndërsa Shqipëria renditet e fundit.
Vlerësimet u dhanë nga Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim, OECD, e cila, në bashkëpunim me Institutin e Vjenës për Studime Ekonomike WIIW, ka zhvilluar një kalendar për konvergjencën ndërmjet rajonit dhe BE-së.
Në një publikim të fundit, OECD vëren se ekonomitë e Ballkanit morën një vlerësim prej 66 pikësh për politikat që kanë të bëjnë me klimën e biznesit. Kjo do të thotë se klima e biznesit në rajon arrin 66 për qind të nivelit të BE-së.
Të dhënat më të detajuara tregojnë se Kosova ka marrë pikët më të larta, 76, ndërsa Shqipëria renditet e fundit me 57 pikë. Kjo do të thotë se klima e biznesit në Kosovë arrin 76 për qind të mesatares së BE-së, ndërsa në Shqipëri vetëm 57 për qind.

Pas Kosovës, renditje më të mira kishin Mali i Zi dhe Serbia, përkatësisht me 74 për qind dhe 64 për qind
të mesatares së BE-së, të ndjekura nga Maqedonia e Veriut dhe Bosnje.
Për klimën e biznesit, konvergjenca ndërmjet rajonit dhe BE-së është ngushtuar me 5 pikë ndërmjet 2023 dhe 2024.
Por, ndërsa rajoni ka bërë hapa përpara në klimën e biznesit gjatë 10 viteve të fundit, dhe disa vende së paku kanë qëndruar në vend, Shqipëria ka bërë hapa pas. Siç tregon grafiku i mëposhtëm, Shqipëria kishte një performancë më të lartë të konvergjencës në klimën e biznesit në periudhën 2014-2016.
Sa i përket klimës së biznesit në rajon, flukset neto të IHD-ve janë zona më e fortë e rajonit në lidhje me përshpejtimin e konvergjencës në BE. Gjithashtu, rajoni ka arritur progres të rëndësishëm në uljen e kredive me probleme gjatë dhjetë viteve të fundit.

Nga ana tjetër, punësimi informal, dobësitë ligjore dhe korrupsioni janë fushat më të dobëta të krahasuara me BE-në.
Normat e larta të interesit janë një pikë tjetër e dobët e rajonit, pasi rrisin kostot e operimit të biznesit në këto vende, në raport me ato të BE-së.
Në fund të vitit 2023, interesat e huave në rajon ishin mesatarisht 1.4 për qind më të larta se në BE, ndërsa kërkesat për kolateral janë më të rrepta.
Bizneset në rajon konkurrohen nga sektori informal ose nga kompanitë e privilegjuara.

Në ekonomitë me produktivitet të ulët të punës, fuqi punëtore të lartë dhe tatim të lartë mbi pagat, bizneset nxisin punësimin joformal.
Kontributet e sigurimeve shoqërore kalojnë 20 për qind të të ardhurave bruto në të gjitha ekonomitë, përveç në Kosovë. Barrierat jotarifore ende kufizojnë rritjen e tregtisë në rajon, ndërsa baza e ulët industriale frenon në mënyrë strukturore eksportet e mallrave.

Ekonomitë e Ballkanit Perëndimor eksportojnë më pak në krahasim me peshën e tyre ekonomike, por pak më shumë se BE-së, ndërsa adoptimi i tregtisë elektronike mbetet ende në nivele të ulëta në shumë shtete./Monitor/