Konsumi i reziston pandemisë, bie me 7.5%
Pandemia i dha konsumit një goditje të befasishme si pasojë aplikimit të masave drastike në lëvizje. Shumë mallra dhe shërbime pezulluan shitjet pasi izolimi e kufizoi lëvizjet së paku në dy muaj dhe përqendroi blerjet vetëm në ushqime dhe pajise të jetesës së domosdoshme.
Por sipas të dhënave zyrtare nga INSTAT, konsumi i popullatës në tremujorin e dytë të vitit ka rënë me vetëm 7.57 për qind. Ulja shihet të jetë më e moderuar se pritshmëritë e fillimit.
Konsumi i popullatës shënoi rënien më të madhe në tremujorin e dytë të vitit 2020, që nga viti 1997, ku për shkak të trazirave civile ky tregues ra me rreth 23%.
Rënia jo aq e fortë e konsumit në tremujorin e dytë lidhet me faktin se gati gjysma e shportës së konsumit të shqiptarëve shkon për blerjen e ushqimeve. Duke u krahasuar me rajonin edhe Europën shqiptaret kanë peshën më të lartë shpenzimeve në buxhetet e tyre mujore për ushqime.
I përshtatur sezonalisht konsumi i familjeve pësoi rënie me 7,06 % krahasuar me tremujorin e parë të vitit 2020, ndërsa konsumi final i qeverisë u rrit me 0,28 %. Eksportet e mallrave dhe shërbimeve u ulën me 49,12 %, ndërsa importet e mallrave dhe shërbimeve u ulën me 31,52 %.
Në tre dekadat e fundit konsumi ka qenë motori i rritjes ekonomikë në vend. Kalimi nga një ekonomi e centralizuar me cikël të mbyllur drejt ekonomisë së tregut e çoi modelin ekonomik të vendit nga prodhimi tek konsumi. Konsumi është ushqyer veç burimeve të brendshme nga remitancat.
Gjatë dekadës së fundit ritmet e rritjes vjetore të konsumit u përgjysmuan në 2-3 për qind, teksa ky tregues ishte më shumë se 6% për qind para krizës financiare globale.
Para krizës financiare ndërkombëtare konsumi është ushqyer nga një rritje agresive e pagave dhe pensioneve në sektorin publik dhe rritjes së remitancave.
Pas krizës globale, politikat fiskale që stimulojnë konsumin kanë qenë të moderuara dhe janë përqendruar më shumë në shlyerjen e borxhit se sa në rritjen e pagave dhe pensioneve.
Modeli i zhvillimit të vendit sërish vijon të tjerë i orientuar tek konsumi, edhe pse prodhimi dhe eksportet kanë pësuar një rritje të lehtë gjatë viteve të fundit.
Përpjekjet për të orientuar modelin e zhvillimit drejt eksporteve me vlerë të shtuar, të cilat mund të integrojnë ekonominë e vendit drejt zinxhirit të vlerave më të larta të fitimit kanë dështuar.
Nga ana tjetër konsumi final në ekonomi nuk është stimuluar nga politikat e qeverisë, e cila ka zgjedhur të jetë e rezervuar me investime kapitale, të cilat janë një komponent i rëndësishëm bashkë me rrogat dhe pensionet në konsumin final./Monitor/
