Koronavirusi erdhi nga këto tregje. Por tmerri më i madh është se ato punojnë edhe sot!

Në Azi njihen si “tregje të lagështa” ndërsa ekspertët thonë se ato janë bombë me sahat për pandemi të reja vdekjeprurëse. Në “tregje të lagështa” jetojnë kafshë të gjalla që shiten si kafshë shtëpiake ekzotike ose si të vdekura shiten për ushqim. Mendohet se koronavirusi ka kaluar nga kafshët tek njerëzit pikërisht në “treg të lagur” në Wuhan në Kinë, ose më saktë gjitari i njohur afrikan, pangolini, i infektua nga lakuriqi është burim i epidemisë.

Burimi i sëmundjeve të kaluara si SARS, HIV dhe gripi i pulave janë gjetur në vende të këtij lloji, e Kina tani me urdhër të Presidentit Xi Jinping ka ndaluar shitjen dhe konsumimin e kafshëve të egra për shkak të mbrojtjes së shëndetit dhe sigurisë ekologjike. Megjithatë, në shumë vende të tjera aziatike në tregje pafund, gjithnjë e më shumë lloje të kafshëve mblidhen, mbarështohen dhe shiten në kushte të pista, të kontaminuara me gjak dhe jashtëqitje, dhe një thikë e vetme shërben për therjen e të gjitha kafshëve.

Rrjetet kryesore të furnizimit për shitjen e kafshëve të egra nga Afrika dhe Amerika Latine, furnizojnë Burmën, Indonezinë, Laosin, Malajzinë, Tajlandin dhe Vitenamin.

Tregtia në “tregje të lagështa” me vlerë deri në 58 miliardë paund në vit, vazhdon edhe pas shfaqjes së koronavirusit, ndërsa ekspertët paralajmërojnë se është vetëm çështje kohe se kur do të shfaqet edhe  një sëmundje vdekjeprurëse.

Profesor Andrew Cunningham nga Shoqata Zoologjike e Londrës tha se mbyllja e “tregjeve të lagështa është prioritet për mbrojtjen e shëndetit të njerëzve” dhe i ka bërë thirrje të gjitha shteteve që të bien dakord rreth  propozimit për ndalimin e tregtisë në “tregje të lagështa”. Kina ka vendosur vetëm ndalimin e përkohshëm të tregtisë në “tregje të lagështa”, por i domosdoshëm është ndalimi i përhershëm sepse Kina është importuesi më i madh i kafshëve të egra në botë.

Kjo lloj tregtie nuk është e rregulluar, me këtë merren gangsterët dhe tregtarët e kafshëve të egra, për këtë arsye nuk është dhe çudi pse infeksionet dhe viruset po përhapen.

Në Vietnam qeveria ka urdhëruar zyrtarët që të ndalojnë tregjet për kafshë të egra vetëm pas presionit të madh ndërkombëtar. Por në tregun e Tomohonit në verilindje të Indonezisë, burimet lokale theksojnë se ky është një biznes i zakonshëm përkundër faktit që kryebashkiaku e ka ndaluar konsumimin e mishit të egër.  

Tregu është i njohur edhe me emrin “tregu ekstrem”, e shitësit janë të njohur për mizorinë ndaj majmunëve, maceve dhe qenve, të cilët madje theren në sy të blerësve.

Lakuriqët shiten si ilaç tradicional për sëmundje respiratore, e aty ka dhe gjarpërinj, hardhucë dhe minj në zgarë.

Ndërkohë në Chatuchak në zemër të Bangkokut jetojnë kafshë të kontrabanduara nga e gjithë bota. Aty ka mace të egra, dhelpra, marmoset nga Afrika e Jugut, gjarpërinj, majmunë dhe breshka. Profesor Cunningham thotë se lloje të tilla kafshësh kurrë nuk përzihen në natyrë dhe për të këtë arsye janë të ndjeshme ndaj viruseve që barten nga njëra te tjetra, ndërsa për rritjen e përmasës së përhapjes së virusit kontribuon stresi që përjetojnë kafshët në robëri.

Qyteti Mong La afër Burmës në kufi me Kinën njihet si qyteti famëkeq i mëkatit ku tregtohen femrat, pushkët, droga dhe kafshët e egra. Në treg shiten edhe disa pjesë të tmerrshme të trupit të specieve të rralla duke përfshirë këtu lëkurën e tigrit, putrën e ariut që janë shumë të vlerësuara në mjekësinë tradicionale kineze.

Tregtia globale në kontinuitet na rrezikon të gjithë neve nga shpërthimet e ardhshme të viruseve zoonotik, atyre që përhapen nga kafshët në njerëz. Lidhur me këtë rrezik, Profesor Cunningham shprehet:

“Aty ku jetojnë kafshë të llojeve të ndryshme, ku mblidhen dhe mbahen në kushte johigjienike dhe mizore, rritet probabiliteti që kafsha të infektohet me virus zoonotik. Gjithashtu do të rriten dhe shanset që kafsha do të jetë e stresuar dhe do ta zhvilloj virusin. Prioriteti më i madh i mbrojtjes së shëndetit të njerëzve është ndalimi i tregjeve të lagështa.”

Aktualisht në Kinë janë mbyllur 20.000 tregje të këtij lloji. Por ekzistojnë vrima në mjekësinë tradicionale dhe ekziston frika që faktorët e mëdhenj të industrisë shumë fitimprurëse do të lobojnë për heqjen e rregullave dhe të fillojnë me tregtinë ilegale. Nga epidemia e SARS në vitin 2003, në tregjet në jug të Kinës, Pekini vendosi ndalimin e kufizuar, por kufizimet u zbehën me kohë.