Kosova në krizë të thellë energjetike, dje dhe sot reduktime disa orëshe 

Kompania kosovare e shpërndarjes së energjisë, KEDS, ka njoftuar se ka filluar ndërprerjet e energjisë elektrike në orën 08:00 të së hënës për shkak të mungesës së prodhimit vendas dhe çmimeve të larta të importit. Reduktimet me energji janë duke vazhduar edhe sot. Ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli, ka treguar edhe bilancin e shkëmbimit energjetik mes Kosovës dhe Shqipërisë.

Zëdhënësi i KEDS-it, Viktor Buzhala, tha se edhe sot do të ketë kufizim të energjisë elektrike, përkundër se Ministria e Ekonomisë të hënën ka njoftuar se është rikthyer furnizimi i rregullt dhe se nuk do të ketë kufizime.

Ai tha se sot kufizimet kanë filluar nga ora 9 e mëngjesit.

“Reduktimet kanë filluar nga e hëna dhe kanë qenë minimale, edhe sot nga ora 9 kanë filluar kufizimet e energjisë elektrike”.

Buzhala tha se arsye e reduktimeve është se furnizimi është duke u bazuar nga prodhimi vendor dhe nuk ka para që të blihet energji në tregjet ndërkombëtare.

“Që 1 vit e më shumë e kemi bartur krizën në supet tona. Aktualisht kufizimet parashihen të jenë 2 orë pa energji elektrike dhe 6 me energji. Alternativa e kursimit të energjisë duhet të aplikohet. Gjithashtu duhet që çmimi të reflektojë koston dhe të ketë infuzion financiar për sistemin elektroenergjetik. Dihet se ishin planifikuar të jepen 90 milionë euro, porse ato para nuk janë dhënë asnjëherë dhe kjo e ka zhytur në kolaps sistemin elektroenergjetik”.

Ai tha se secila krizë tejkalohet kur bëhen bashkë të gjitha institucionet dhe mekanizmat përfshirë edhe popullin.

“Nuk duhet të llogaritet që do të ketë furnizim të sigurt në asnjë mënyrë. Qytetarët nuk duhet ta llogaritin ngrohjen me energji elektrike. Do të jetë dimër i rëndë për të gjithë Evropën. Situata me reduktimet do të zgjasë deri në ndryshimin e parametrave. Çmimet për megavat kanë shkuar shumë lartë. Nuk ka pasur një gjendje të tillë më herët”, ka thënë ai.

Kurse gjatë ditës së djeshme KEDS-i përmes një komunikate për media ka treguar se nga dita e hënë, 15 gusht, orari do të jetë 6-2 në favor të elektricitetit.

“KEDS njofton që ka pranuar urdhëresë nga Qendra Nacionale Dispecerike e Kosovës, pjesë e KOSTT, që të fillojë me kufizimet e energjisë elektrike nga ora 8:00 e të hënës. Këto kufizime, në bazë të planit të dërguar do të jenë deri në 2 orë për të gjithë konsumtorët. Pra, konsumatorët gjatë ditës së hënë do të kenë nga 6 orë energji elektrike dhe 2 orë kufizime”, thuhet ndër të tjerash në komunikatë.

Gjithashtu thuhet që Energjia elektrike e blerë deri ka shkaktuar humbje enorme si për KEDS-in, ashtu edhe për KESCO-n.

Të dy kompanitë vitin e fundit e kanë mbyllur me humbje të mëdha financiare, njëra 27.8 milionë euro, e tjetra 18.5 milionë euro, në një total që shkon në mbi 46 milionë euro.

E gjatë ditës së djeshme Ministria e Ekonomisë ka treguar se është rikthyer furnizimi i rregullt me rrymë, pas një marrëveshjeje të bashkëpunimit mes Kosovës dhe Shqipërisë.

“Falë kësaj pune dhe bashkëpunimit mes Kosovës dhe Shqipërisë, përkatësisht Korporatës Energjetike të Kosovës (KEK) dhe Korporatës Elektroenergjitike të Shqipërisë (KESH) është arritur që të evitohen reduktimet që nga ora 14:00 [15 gusht] dhe të vazhdojë furnizimi i rregullt me energji elektrike”, ka njoftuar ME-ja.

Sipas ministrisë, prodhimi ditor i rrymës në Korporatën Energjetike të Kosovës (KEK) aktualisht është 507MWh në orë, kurse kërkesa për konsum është deri në 750MWh në orë.

“Ne jemi duke bërë gati masat jo vetëm për furnizim të rregullt, por veçanërisht për të ndërprerë përdorimin e paautorizuar të energjisë elektrike, pra humbjet nga vjedhjet. Këto humbje vazhdojnë të jenë shumë të larta e për të cilat kompania dhe institucionet përgjegjëse nuk kanë arritur rezultate”, kishte njoftuar ministria.

Furnizimi, sipas ME-së, po bëhet vetëm nga prodhimi vendor për shkak të çmimit të lartë të energjisë në bursat ndërkombëtare të energjisë, ku pjesa tjetër po importohet.

Ndërsa, Operatori i Sistemit, Transmisionit dhe Tregut të energjisë elektrike të Kosovës (KOSTT) ka bërë të ditur se si rrjedhojë e mos balancës në mes të konsumit të energjisë elektrike në vend dhe asaj së siguruar për mbulim të konsumit nga operatorët përgjegjës në treg, janë shkaktuar devijime të theksuara ndaj sistemit interkonektiv të Evropës, gjatë javëve dhe muajve të fundit.

“Gjendja e krizës energjetike me të cilën po përballet Sistemi Elektroenergjetik i Kosovës si reflektim i krizës botërore energjetike kërkon mirëkuptim dhe mobilizim të të gjithë faktorëve andaj krahas angazhimit që po e bëjnë institucionet përgjegjëse, këshillohet edhe kontributi i qytetarëve duke shfrytëzuar energjinë elektrike në mënyrë sa më racionale për aq sa është e mundur”, thekson KOSTT.

Ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli, ka treguar bilancin e shkëmbimit energjetik mes Kosovës dhe Shqipërisë.

Rizvanolli tha se KEK i ka dhënë KESH-it 121.7 MWh, ndërsa sot ka marrë 1 mijë MWh për evitimin e reduktimeve.

“KEK deri sot i ka dhënë KESH-it 121.7 mijë MWh. Sot po marrim më pak se 1 mijë MWh për të evituar reduktimet.Këto janë rezultatet e prekshme për qytetarët kur ne bashkëpunojmë!”, shtoi Rizvanolli.

Korporata Energjetike e Kosovës operon me dy termocentrale në Obiliq, të cilat prodhojnë energjinë nga thëngjilli – Termocentrali “Kosova A” dhe “Kosova B”.

Termocentrali “Kosova A” përbëhet nga pesë blloqe punuese. Blloku i parë ka filluar punën në vitin 1962.

Por, ky termocentral gati që një dekadë operon me vetëm tri blloqe.

Ministria e Ekonomisë ka njoftuar se aktualisht në prodhim janë dy blloqe nga “Kosova A”, edhe një bllok i ”Kosovës B”. Ndërkohë, blloku tjetër i “Kosovës B” është në riparim dhe puna pritet të përfundojë më 26 gusht 2022.

Duhet theksuar se edhe vitin e kaluar Kosova është prekur nga kriza energjetike, andaj konsumatorët janë përballur me reduktime dhe shtrenjtim të tarifave.

Në Kosovë, rreth 94 për qind e energjisë prodhohet nga djegia e thëngjillit, ndërsa rreth 6 nga burimet e ripërtërishme sikurse hidrocentralet, centralet me erë dhe panelet diellore.

Në fillim të këtij muaji, deputetët e Kuvendit të Kosovës kanë votuar vendimin e Qeverisë për vendosjen e masave emergjente në furnizimin me energji elektrike.

Sipas arsyetimit, ky vendim është marr nga gjendja aktuale botërore energjetike.

Këto masa do të mbesin aktive për 60 ditë. “Masat e marra do të mbesin në fuqi për 60 (gjashtëdhjetë) ditë pas aprovimit nga Kuvendi i Kosovës. Kuvendi mund të vazhdojë këtë afat për periudha të njëpasnjëshme prej 30 (tridhjetë) ditësh me shumicë të votave të deputetëve të Kuvendit të pranishëm në seancë, deri në 180 (njëqind e tetëdhjetë) ditë”, vijon njoftimi.

Ky vendim përfshinë:

– Masa mbështetëse për qytetarët me qëllim të sigurimit të ngrohjes gjatë dimrit;

– Ndalimin e përdorimit të energjisë elektrike për mihjen e kriptovalutave;

– Mbështetjen e Operatorit të Sistemit të Transmisionit dhe Tregut (KOSTT) për të ndërmarrë veprimet e nevojshme në funksion të ruajtjes së sigurisë së sistemit elektro-energjetik; dhe

– Masa në kursimin e konsumit të energjisë elektrike nga të gjitha institucionet.

Kujtojmë se në fund të vitit të kaluar, qeveria kishte marr vendim për shpalljen e gjendjes emergjente me energji elektrike./RFE/