Çdo javë, lista e simptomave të prekurve me koronavirus, prej atyre shqetësuese deri në ato vdekjeprurëse, çdo ditë është më e madhe
Ajo që filloi si sëmundje e ngjashme me gripin, dhimbje koke dhe temperaturë të lartë u zgjerua për gjatë tri muajve në një katalog të sindromave që godasin pothuajse të gjitha organet nga truri deri tek veshkat.
Koronavirusi i ri mund të shkaktoj reaksion dramatik të sistemit të imunitetit, duke vënë në lëvizje një sulm joselektiv të njohur si stuhia citokine, ku pësojnë edhe viruset, por edhe vetë organizmi.
“Shumica e viruseve mund të shkaktoj sëmundje në dy mënyra,” thotë profesori i virologjisë në Universitetin Kent, Jeremy Rossman.
“Mund të dëmtojnë indin në të cilin virusi shumohet ose mund të shkaktoj dëmtime që janë si pasojë e luftës kundër sistemit të imunitetit me sëmundjen.”
Mjekët për shembull dyshojnë se COVID-19 fshihet pas dhjetëra fëmijëve në New York, Londër dhe Paris, për disa javë, tek cilët është përcaktuar diagnoza e një çrregullimi të pneumonisë së rrallë i ngjashëm me sindromën e shokut toksik.
Në të shumtën e rasteve sulmon fëmijët e vegjël dhe bëhet fjalë për gjendje të sëmundjes e cila sulmon muret e arterieve dhe mund të shkaktoj kolapsin e organeve.
Dhjetëra studime mjekësore për gjatë javëve të kaluara i kanë përshkruar edhe ndikimet tjera fatale ndër të cilat janë goditja në tru dhe dëmtimi i zemrës.
Shkencëtarët nga katedra e urologjisë në Fakultetin e Mjekësisë Nanjing këtë javë kanë publikuar në revistën “Nature Reviews” përshkrimin e pacientëve tek të cilët zhvillohet komplikimi i rrallë urinar dhe dështimi akut i veshkës.
Ata konstatuan edhe ndryshime dramatike në hormonet tek meshkujt.
1 në 10.000 shumë është
“Pas shërimit me COVID-19 meshkujt e rinj që duan të kenë fëmijë duhet të konsultohen sa i përket lindshmërisë së tyre,” konstatojnë shkencëtarët e Nanjing.
A do të thotë kjo se COVID-19 shkakton një diapazon të shumëllojshëm të simptomave të paprecedent? Jo dosmodoshmërisht, thonë virologët dhe ekspertë të tjerë.
“Nëse bëhet fjalë për sëmundje të shpeshta, atëherë edhe komplikimet e rralla janë të shpeshta,” tha për AFP, Këshilltari për sëmundje infektive në spitalin pranë Universitetit Cambridge, Babak Javid.
Aktualisht janë më shumë se 3.8 milionë raste të konfirmuara me COVID-19 në gjithë botën, por epidemia e vërtetë, e cila përfshinë rastet e panjohura dhe asimptomatike, do të jetë e përmasave “dhjetëra mijëra e ndoshta edhe qindra miliona të infektuarve,” thekson ai.
“Për këtë arsye, nëse çdo i 1.000 ose 1 në 10.000 raste krijon komplikime, ende do të kemi mijëra njerëz të infektuar.”
Disa prej simptomave të rrallë që ndërlidhen me COVID-19 mund të shkaktoj edhe gripi i cili çdo vit vret disa mijëra njerëz në gjithë botën, thotë ai.
Mjekët në vijën e parë të luftës kundër pandemisë kanë kërkuar që nga fillimi “formularët” e zhvillimit të sëmundjes.
“Nga fillimi na është thënë që të kemi kujdes tek dhimbja e kokës, temperatura e lartë dhe kolla e lehtë,” kujton mjekja e familjes nga qendra e Parisit, Sylvie Monnoye, e cila ka 30 vjet përvojë në këtë punë.
“Më pas shtuan rrufën e hundëve dhe grithjen e fytit. Më pas problemet e tretjes duke përfshirë dhimbjet e stomakut dhe diarrenë.”
Lista e simptomave gjithnjë e më shumë po rritej: lezione të lëkurës, probleme neurologjike, dhimbje të forta në gjoks, humbja e shijes dhe nuhatjes.
Ndjenja e habisë
“Filluam të mendojmë se duhet të dyshojmë në gjithçka,” thotë Dr.Monnoye.
Disa pacientë ishin aq shumë të frikësuar, shton ajo, sa që u strukën në një qoshe të ordinancës duke pasur frikë të prekin çfarëdo qoftë ose ti afrohen.
Raportet e Qendrës amerikane për kontrollin e parandalimit të sëmundjes, CDC, me një pasqyrë simptome 2591tek i sëmuri me COVID-19 i shtruar në spital nga 1 Marsi deri më 1 Maj, kanë të përshkruar edhe raste të tilla.
¾ e pacientëve kishin ethe, temperaturë të lartë ose kollë, dhe po aq kishin pengesë në frymëmarrje.
Këto janë simptomat më të shpeshta të COVID-19.
Gati 1/3 ankohej në dhimbjet në muskuj të ngjashme me ato të gripit, e 28 për qind kishin diarre ndërsa ¼ kishte vjellje, thekson në raport CDC.
Rreth 18 për qind janë ankuar në dhimbjet e kokës, 10 deri në 15 për qind në dhimbjet në gjoks ose stomak, rrjedhje hundësh, grithje fyti ose ndjenjë e habisë.
Më pak se 1 për qind të pacientëve të trajtuar kishte simptome të tjera siç janë sulmet, të ënjturat ose konjuktivitisi.
Humbja e aromës
Deri në fund të muajit prill, CDC në faqen e saj kishte publikuar vetëm 3 simptoma: kollitja, temperatura e lartë dhe pengesa në frymëmarrje. Më pas plotësimi ka përfshi disa prej tyre: të ngjethurat, dhimbje të muskujve, dhimbje koke dhe humbja e nuhatjes ose shijes. Më 5 maj, francezët publikuan listën e ngjashme të simptomave.
Humbja e nuhatjes dhe shijes u pa vetëm tek 3.5 për qind e pacientëve të shtruar në spital, theksojnë të dhënat e CDC, por ekspertët mendojnë se këto simptoma, për shkaqe plotësisht të panjohura, janë shumë më të shpeshta tek rastet më të lehta të sëmundjes që nuk përfundojnë të hospitalizohen.
Dr.Monnoye thotë se fjala është për njërin ndër simptomat më të shpeshta me të cilat është përballur dhe mendon se me siguri ka të bëjë me formën më të lehtë të sëmundjes.
“Pacientët me këto simptoma nuk kishin komplikime më të rënda,” tha mjekja e familjes nga qendra e Parisit, Sylvie Monnoye.
Humbja e shijes dhe nuhatjes sipas ekspertëve është rast i rrallë tek infeksionet me llojet tjera të viruseve.
Edhe një grupim i simptomave që rrallë shihen tek gripi është pasojë e mpiksjes së gjakut.
Sipas studimeve më të fundit, shqetësimet në zemër, tromboza e mëlqisë, embolia e mushkërive dhe dëmtimet në tru tek pacientët e sëmurë me COVID-19, janë të lidhura me mpiksjen.
Të tjerët e kanë përshkruar dështimin e veshkave, e madje dhe bllokimin e pajisjes për dializë.
“Kur dikush preket nga forma më e rëndë e COVID-19, mund të ketë probleme me mpiksjen e gjakut dhe siç duket kjo ndodhë shumë më shpesh se sa te infeksionet tjera virale,” thotë këshilltari për sëmundje infektive në spitalin pranë Universitetit Cambridge, Babak Javid duke përfunduar:
“Nëse e krahasojmë me gripin, keni mundësi më të mëdha që të sëmureni rëndë ose të ndërroni jetë.”