Lajme jo të mira nga fqinjët, Italia në krizë

Rritja ekonomike e Italisë parashikohet të shkojë në 0.9% në 2019 dhe 2020, sipas vlerësimit të OECD.

Konsumi privat do të jetë i moderuar, pasi zgjerimi më i ulët i punësimit dhe rritja e inflacionit të çmimeve të konsumit do të kapërcejnë fitimet e disponueshme të të ardhurave të ekonomive familjare dhe do të kompensojnë efektin pozitiv të politikës fiskale ekspansioniste.

Investimet e biznesit do të ngadalësohen, pasi rritja e kërkesës së brendshme dhe të jashtme do të dobësohet. Me një kërkesë të brendshme të dobët, suficiti i llogarisë korrente do të mbetet rreth 2.5% e PBB-së. Politika fiskale do të kthehet në ekspansioniste në 2019, duke e zgjeruar deficitin buxhetor në 2.5% të PBB-së në vitin 2019 dhe 2.8% në vitin 2020. Borxhi publik, i cili po bie gradualisht në raport me PBB-në, do të stabilizohet në një nivel të lartë. Rendimenti i obligacioneve qeveritare është rritur me 185 pikë bazë që nga mesi i vitit 2018.

Politikat duhet të sigurojnë që shpenzimet sociale të jenë të qëndrueshme dhe efikase. Duke qenë se bankat sistemike janë të kapitalizuara mirë dhe gjendja e kredive me probleme është në rënie, bilancet e bankave janë të ndjeshme ndaj rritjes së mëtejshme të obligacioneve sovrane. Masat për të rritur konkurrencën në tregjet e produkteve, arsimin dhe aftësitë dhe për të përmirësuar stimujt e punës janë parakusht për rritjen e qëndrueshme të ekonomisë.

Rimëkëmbja nuk është në kulmin e saj

Konsumi privat po ngadalësohet dhe norma e kursimit të ekonomive familjare është rritur. Rritja e vendeve të punës është nxitur kryesisht nga kontratat e përkohshme. Papunësia është në rënie, por punëkërkuesit e dekurajuar janë duke u larguar nga fuqia punëtore. Çmimet e energjisë kanë rritur inflacionin e çmimeve të konsumit, i cili e ka tejkaluar rritjen e pagave të sektorit privat, duke ulur fuqinë blerëse të ekonomive familjare. Ngadalësimi i kërkesës së jashtme dhe pasiguria në lidhje me marrëveshjet globale të tregtisë kanë ndikuar negativisht, duke dëmtuar eksportet.

Investimet private po vazhdojnë të zgjerohen, të mbështetura kryesisht nga stimujt fiskalë dhe kreditimi i bankave ndaj korporatave jofinanciare. Normat e kreditimit të bankave mbeten të ulëta, megjithëse filluan të shfaqnin shenja rritjeje në mesin e viteve 2018.
Stoku i kredive me probleme në bilancin e bankave ka rënë ndjeshëm gjatë dy viteve të fundit dhe raporti i kredive të reja me probleme ndaj kredive të papaguara ka rënë nën 2%. Testi më i fundit i stresit në mbarë BE-në tregon se bankat sistematike italiane janë të mirëkapitalizuara. Pjesa e obligacioneve sovrane italiane në totalin e aseteve të bankave është rritur nga 9 në 10% që nga fundi i vitit 2017, duke forcuar lidhjen mes financave publike dhe bankave. Investimet rezidenciale nuk janë rimëkëmbur ende, edhe pse kërkesat për kredi hipotekore po rriten dhe çmimet e shtëpive kanë ndalur rënien. Edhe numri i lejeve të ndërtimit është duke u rritur.

Në kontrast me këtë, investimet publike janë në rënie dhe janë penguar kryesisht nga planifikimi afatgjatë dhe vonesat në ekzekutim. Politikat e kujdesshme fiskale dhe reformat strukturore janë të nevojshme për të nxitur rritjen dhe për të trajtuar hendeqet e thella sociale dhe rajonale.
Deficiti i përgjithshëm buxhetor i qeverisë parashikohet të rritet nga 1.8% në vitin 2018 në 2.5% në 2019. Për vitin 2019, qeveria ka në plan të hartojë një buxhet ekspansionist me masa të reja që arrijnë në 1.2% të PBB-së, kryesisht të përbëra nga shpenzime më të larta. Masat kryesore përfshijnë shfuqizimin e rritjes së planifikuar të TVSH-së, uljen e moshës së pensionit, mundësimin e një të ardhure minimale të garantuar për të varfrit dhe rritjen e investimeve publike. Këto politika ekspansioniste do të kompensohen vetëm pjesërisht nga shkurtimet e shpenzimeve dhe masat e ndryshme të rritjes së të ardhurave të vendosura ndaj bankave dhe korporatave.

Në përgjithësi, sipas planit të projektbuxhetit, tatimet mbi të ardhurat e biznesit (duke përjashtuar tatimet mbi bankat) do të rriten me 0.1% të PBB-së. Sipas parashikimeve të OECD-së, qeveria do të marrë masa shtesë, siç është planifikuar, për të kufizuar deficitin nëse rritja e prodhimit në 2019 rezulton të jetë nën parashikimet e qeverisë. Deficiti buxhetor parashikohet të rritet dhe të shkojë në 2.8% të PBB-së në vitin 2020, duke supozuar se nuk do të ketë ndryshime të rëndësishme në politikat dhe rritjen e TVSH-së.

Buxheti me të drejtë synon të ndihmojë të varfrit, por duke pasur parasysh përbërjen e tij, përfitimet e rritjes kanë gjasa të jenë modeste, veçanërisht në periudhën afatmesme. Të ardhurat minimale të garantuara janë ato që forcojnë dhe mbështesin programet kundër varfërisë, por që të jenë efikase kanë nevojë të përmbajnë kostot me anë të të cilave qeveria mund të përshpejtojë reformat për të rritur programet e kërkimit të punës dhe trajnimeve, si dhe politikat e përfshirjes sociale. Duke vazhduar punën e bërë nga shumë bashki në kontekstin e programit të ri kundër varfërisë (Skema Përfshirëse e të Ardhurave, REI), në fillim të vitit 2018, rezultatet do të ishin më efektive dhe më të shpejta.

Ulja e moshës së daljes në pension do të përkeqësonte pabarazinë ndërmjet gjeneratave, duke rritur shpenzimet e larta të pensioneve dhe do të ulë rritjen në terma afatgjatë, duke reduktuar numrin e personave në gjendje pune. Rritja e tatimit mbi të ardhurat e biznesit do të kompensojë më shumë efektin e vogël pozitiv të zgjerimit të kufizuar të regjimit të thjeshtuar të taksave (për shembull, taksën e sheshtë) për të vetëpunësuarit dhe ndërmarrjet e vogla. Duke marrë në konsideratë rritjen e ngadaltë, rritjen e kostove të interesit dhe një deficit më të madh, raporti i borxhit publik do të mbetet rreth 130% e PBB-së në bazë të Mastrihtit.

Reformat ekonomike dhe sociale dhe një politikë fiskale e kujdesshme janë të nevojshme dhe duhet të vazhdojnë nëse Italia kërkon që të rrisë kohezionin social dhe të nxisë rritjen e mëtejshme. Pa një politikë fiskale të qëndrueshme, hapësira që sektori publik do të ketë për të ndihmuar të varfrit do të ngushtohet në mënyrë të pashmangshme. Rritja graduale e suficitit primar të buxhetit dhe nxitja e mëtejshme e rritjes janë elementët kryesorë për reduktimin e qëndrueshëm të raportit të borxhit publik ndaj PBB-së.

Rritja do të jetë e dobët

Rritja e PBB-së pritet të ngadalësohet në 0.9% në 2019 dhe 2020. Rritja e pasigurisë dhe normat më të larta të interesit do të ulin prirjen e ekonomive familjare dhe të firmave për të konsumuar dhe për të investuar, duke kompensuar efektet e zgjerimit fiskal mbi aktivitetin. Rritja e ngadaltë me partnerët kryesorë tregtarë të Italisë do të pengojë rritjen e eksporteve. Rimëkëmbja e investimeve, edhe pse e moderuar, do të vijojë të mbështesë rritjen e importit. Ndërsa inflacioni i çmimeve të konsumit do të rritet, rritja modeste e produktivitetit do të frenojë rritjen e pagave, duke çuar në humbje të pagave reale.

Kjo, së bashku me ngadalësimin e rritjes së punësimit, do të ulë edhe rritjen e konsumit të ekonomisë familjare. Rritja e trazirave të tregut financiar do të përshpejtonte rritjen e kostove të huamarrjes për ekonomitë familjare dhe firmat dhe do të ulte besimin, duke reduktuar investimet dhe rritjen e konsumit. Ndërsa rritja e mëtejshme e qëndrueshme në obligacionet qeveritare do të dëmtonte bilancet dhe raportet e kapitalit të bankave, të cilat mund të çojnë në një ulje të nivelit të huadhënies.

Kjo do të rriste ndjeshëm edhe kostot e shërbimit të borxhit publik. Përkeqësimi i proteksionizmit do të dëmtonte tregtinë ndërkombëtare, duke ulur rritjen e eksporteve dhe reduktimin e planeve të investimeve për disa prej firmave kryesore. Çmimet më të ulëta të energjisë do të rrisin fuqinë blerëse të familjeve dhe konsumin privat./Monitor/