Mirë se vini në epokën e konsumatorit vetmitar

Ekonomia botërore po përjeton një ndryshim në sjelljen e konsumatorëve, me vlerë 600 miliardë dollarë në vit, shkruan The Economist

COVID-19 solli ndryshime kalimtare në disa drejtime. Pasi papunësia u rrit në vitin 2020, në të gjitha vendet e pasura, ajo ra shpejt në nivelet e parapandemisë. Shtetet arritën nivelin e PBB-së para COVID-19, brenda një kohe mjaft të shkurtër.

E megjithatë, më shumë se dy vjet pasi u hoqën karantinat, të paktën një ndryshim ka qenë i qëndrueshëm: zakonet e konsumatorëve në të gjitha vendet e pasura, kanë ndryshuar në mënyrë vendimtare dhe ndoshta përgjithmonë.

Mirë se vini në epokën e vetmitarit.

Përpara COVID-19, pjesa e shpenzimeve të konsumatorëve që shkonte për shërbimet po rritej në mënyrë të qëndrueshme. Ndërsa shoqëritë u bënë më të pasura, ato kërkuan më shumë përvoja luksoze, kujdes shëndetësor dhe planifikim financiar.

Më pas, në vitin 2020, shpenzimet për shërbime ranë ndjeshëm, duke filluar nga qëndrimi në hotele, deri te prerja e flokëve. Ndërsa njerëzit nisën të kalonin më shumë kohë në shtëpi, u rrit kërkesa për mallra, sidomos për pajisje kompjuterike dhe biçikleta për ushtrime fizike.

Tre vite më vonë, pjesa e shpenzimeve kushtuar shërbimeve, mbetet nën nivelin para COVID-19 (shih grafikun 1). Në krahasim me prirjen para COVID-19, rënia është edhe më e mprehtë.

Konsumatorët në vendet e pasura po shpenzojnë rreth 600 miliardë dollarë në vit më pak për shërbime, sesa po shpenzonin në vitin 2019.

Në veçanti, njerëzit janë më pak të interesuar për veprimtaritë e kohës së lirë që zhvillohen jashtë shtëpisë, duke përfshirë hotelerinë dhe argëtimin.

Paratë po shpenzohen më shumë për mallra, duke filluar nga sendet e qëndrueshme si karriget dhe frigoriferët, deri te veshjet, ushqimet dhe vera.

Në shtetet ku karantinat ishin më të shkurtra nuk janë rrënjosur zakonet e konsumatorit vetmitar. Sidoqoftë, gjetiu, kjo sjellje duket patologjike.

Në Republikën Çeke, e cila u godit rëndë nga COVID-19, pjesa e shërbimeve është tre pikë përqindje nën prirjen e zakonshme. Amerika ka një shifër të ngjashme.

Japonia ka përjetuar një rënie prej 50% në rezervimet e restoranteve. Duket se rrogëtarët e papërmbajtur që vërshonin nëpër lagjet e Tokios për t’u argëtuar, tashmë janë një specie në zhdukje.

Në një pamje të parë, shifrat janë të vështira për t’u pajtuar me anekdotat. A nuk është më e vështirë se kurrë për të rezervuar një tavolinë në një restorant? Megjithatë, arsyeja e vërtetë e kësaj nuk është kërkesa shumë e lartë, por oferta e kufizuar.

Këto ditë, më pak njerëz duan të punojnë në hoteleri. Në Amerikë, punësimi në këtë industri mbetet më i ulët se në vitin 2019.

Dhe për shkak të efekteve të pandemisë, shumë hotele dhe restorante të reja që do të ishin hapur në vitet 2020 dhe 2021, nuk u hapën kurrë. Numri i hoteleve në Britani, rreth 10,000, nuk është rritur që nga viti 2019.

Kompanitë po vërejnë një hendek financiar prej 600 miliardë dollarësh. Në një raport të fundit të të ardhurave, një menaxher në Darden Restaurants, që drejton një nga zinxhirët më të mëdhenj të restoranteve të Amerikës, i quajtur Olive Garden, vuri në dukje se, në krahasim me kohën para COVID-19, “ne po tërheqim ndoshta rreth 80% të klientëve”.

Në Home Depot, që shet pajisje shtëpiake, të ardhurat janë rritur me rreth 15% në vitin 2019 në terma realë.

Banka Goldman Sachs gjurmon çmimet e aksioneve të kompanive që përfitojnë kur njerëzit qëndrojnë në shtëpi (si kompanitë e tregtisë elektronike) dhe ato që lulëzojnë kur njerëzit dalin jashtë (si linjat ajrore).

Edhe sot, tregu vazhdon të favorizojë ato firma që u shërbejnë njerëzve të cilët qëndrojnë në shtëpi.

Pse ka vazhduar sjellja prej vetmitari e konsumatorëve, edhe pas karantinave të COVID-19? Arsyeja e parë e mundshme është se disa njerëz janë ende të frikësuar nga infeksioni, qoftë nga COVID-19, apo nga diçka tjetër.

Për shembull, në Britani, përdorimi i makinave ka arritur normën para COVID-19, ndërsa përdorimi i transportit publik është mjaft i ulët.

Njerëzit gjithashtu priren më pak për të paguar për shërbime nga afër dhe shërbime personale, ku duhet të kenë kontakte më të ngushta fizike. Në Amerikë, shpenzimet për parukeri dhe kujdes personal janë 20% nën prirjen para COVID-19, ndërsa shpenzimet për kozmetikë, parfume dhe manikyre, janë rritur me një të katërtën.

Arsyeja e dytë lidhet me modelet e punës. Në të gjitha vendet e pasura, njerëzit tani punojnë rreth një ditë në javë në shtëpi, sipas Cevat Giray Aksoy dhe kolegëve të tij në King’s College në Londër.

Kjo ul kërkesën për shërbimet e blera në zyrë, duke përfshirë drekat dhe rrit kërkesën për mallra shtëpiake. Vitin e kaluar, italianët shpenzuan 34% më shumë për qelqe dhe enë shtëpiake, sesa në vitin 2019.

Arsyeja e tretë lidhet me vlerat. COVID-19 mund t’i ketë bërë njerëzit vërtet më vetmitarë. Sipas të dhënave zyrtare nga Amerika, vitin e kaluar, njerëzit flinin 11 minuta më shumë në ditë, se në vitin 2019.

Ata gjithashtu shpenzonin më pak kohë në klube me anëtarësim dhe në aktivitete të tjera sociale dhe kalonin më shumë kohë duke u marrë me aktivitete të vetmuara, si kopshtari apo shëtitja e kafshëve shtëpiake.

Ndërkohë, kërkimet globale në internet për “Patience”, një lojë me letra e njohur ndryshe me emrin “Solitaire” janë dyfishuar që nga koha para pandemisë. Mesa duket, trashëgimia më e madhe që ka lënë pas COVID-19, ka qenë veçimi i njerëzve./Monitor/