Ndryshimet e tregut të punës, sa mund të përshtatet Shqipëria?

Qëndrueshmëria nuk ka të bëjë vetëm me mënyrën se si tregjet e punës reagojnë dhe rimëkëmben nga goditjet afatshkurtra si COVID-19, por ka të bëjë gjithashtu me aftësinë e vendeve për t’u përgatitur për të ardhmen e punës.

Indeksi Global i Rezistencës së Punës GLRI 2023 analizoi vendet, që janë të përgatitura për të ardhmen e punës. Krahas dobësive strukturore, raporti renditi vendet për aftësinë e tyre për të përthithur krizat, rimëkëmbjen dhe përafrimin e ekonomive të tyre me tendencat e ardhshme.

Sipas raportit, Shqipëria renditet e 68-ta në mesin e 136 ekonomive të studiuara. Garën rajonale e fiton Serbia, e renditur e 50 në botë dhe ndër 20 ekonomitë e para në Europë, sa i përket elasticitetit për përshtatje.

Maqedonia e Veriut e renditur në vendin e 60-të, Mali i Zi në vendin e 62-të. Vetëm Bosnjë e Hercegovinën, të renditur në vendin e 76-të, kemi lënë pas.

“Transformimi dixhital i tregjeve të punës do të vazhdojë të përshpejtojë dhe testojë elasticitetin. Qeveritë dhe politikëbërësit duhet t’i përgjigjen kësaj duke pajisur fuqinë e tyre punëtore me aftësitë, aftësitë dhe njohuritë e duhura dhe ta kthejnë këtë transformim në një mundësi. Emigracioni është sfidë”-thuhet në raport për vendin tonë.

Indeksi është i pari i këtij lloji dhe u përpilua nga Whiteshield, një firmë këshilluese për strategjinë globale dhe politikat publike.

Tranzicioni i gjelbër ofron një mundësi thelbësore për tregjet e punës dhe duhet të jetë në qendër të planeve të rritjes ekonomike. Dështimi për të harmonizuar tregjet e punës me këto tendenca do të zvogëlojë elasticitetin, do të rrisë dobësitë dhe do të rrezikojë rritjen, nënvizon raporti.

Raporti zbuloi se elasticiteti i tregut të punës është më i lartë në Evropën Perëndimore dhe Veriore. Dhjetë vendet më elastike janë ekonomitë e zhvilluara që kishin kapacitetin institucional për të futur shpejt dhe në mënyrë efektive masat e politikave që parandaluan që rezultatet e tregut të punës të ishin shumë më të këqija sesa pritej.

Vendet në Evropë dhe Azi po bëhen më elastike, ndërsa elasticiteti në Amerikën e Veriut, megjithëse i lartë, ka mbetur në vend. Megjithatë, kombet e tjera po ecin pas dhe vetëm kombet me të ardhura të larta në të gjitha nivelet e të ardhurave po shfaqin rritje të elasticitetit.

Sipas raportit, ka një rimëkëmbje të pabarabartë në tregjet globale të punës, ku disa – kryesisht të zhvilluara – kthehen me shpejtësi në nivelet e punësimit para krizës, ndërsa të tjerët – kryesisht vendet në zhvillim – ende vuajnë nga deficite relativisht të mëdha dhe të vazhdueshme të punësimit.

Këto rezultate asimetrike të tregut të punës mund t’i atribuohen pjesërisht masave të ndryshme të mbështetjes shëndetësore dhe ekonomike që kanë vendosur qeveritë. Pjesa tjetër i atribuohet faktorëve strukturorë që kanë lehtësuar ose penguar rikuperimin.

Gjetjet kryesore

-Danimarka u rendit e para në indeks e ndjekur nga Zvicra, Gjermania, Holanda, Singapori dhe Suedia në vendet e dyta, të treta, të katërta, të pesta dhe të gjashta respektivisht.

-India u rendit e 65-ta. Të gjitha vendet e tjera në Azinë Jugore u renditën nën 80. Pakistani siguroi vendin e 97-të.

Rezistenca po ngec

Më shumë se një e treta e vendeve po përballen me vështirësi në elasticitetin e punës pas COVID. Shtetet e Bashkuara kanë aftësitë më të larta përshtatëse ndaj çdo lloj ndryshimi të tregut.

Pozicionet rajonale

Amerika e Veriut siguroi renditjen e parë në botë e ndjekur nga Evropa në pozitën e dytë, Azia Lindore dhe Paqësori në pozitën e tretë, Azia Qendrore në pozitën e katërt dhe Lindja e Mesme dhe Amerika e Veriut në pozitën e pestë. Amerika Latine dhe Karaibet ishin në pozitën e gjashtë. Azia Jugore ishte në pozitën e shtatë dhe Afrika Sub-Sahariane ishte në pozitën e tetë./Monitor/