“Një komb, një Kuvend – Serbia dhe Srpska” sot në Beograd

Nga lutjet për Serbinë dhe Republikën Srpska, përmes deklaratës, te folklori. Kështu u konceptua “Kuvendi gjithëserb” i pagëzuar “Një komb, një Kuvend – Serbia dhe Srpska”.

Me idenë e vërtetimit të unitetit serb, kjo ngjarje e shpallur edhe si “festë e madhe”, mbahet sot në Beograd.

Në të marrin pjesë presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, dhe presidenti i entitetit të Bosnje Hercegovinës, Republikës Srpska, Milorad Dodik, si dhe zyrtarë të institucioneve më të larta të Serbisë dhe të Republikës Srpska.

Gjithashtu, pjesëmarrje paralajmëruan edhe përfaqësues të serbëve të rajonit dhe personalitete të Kishës Ortodokse Serbe.

Në Beograd po qëndrojnë edhe përfaqësuesit e partisë kryesore të serbëve të Kosovës, Listës Srpska.

Kuvendi po mbahet në kohën e forcimit të retorikës së autoriteteve në pushtet për “rrezikimin e popullit serb”, për shkak të miratimit në Kombet e Bashkuara të Rezolutës për gjenocidin në Srebrenicë, e cila u kundërshtua nga Beogradi dhe Banjalluka.

Serbia loboi kundër miratimit të rezolutës, sepse Beogradi zyrtar, pavarësisht vendimeve të gjykatave ndërkombëtare, nuk e njeh gjenocidin në Srebrenicë dhe përdor cilësimin “krim i tmerrshëm”.

Fillimisht, Kuvendi ishte paraparë të mbahej më 5 dhe 6 maj, në dy festat fetare, Pashkë dhe Shën Gjergj.

Por, Dodik kërkoi të shtyhej mbajtja, pas miratimit të Rezolutës për Srebrenicën. Në Srebrenicë, pjesëtarët e Ushtrisë së Republikës Srpska vranë mbi 8.000 burra e djem boshnjakë, në korrik të vitit 1995.

Rezoluta, e cila shpall 11 korrikun si Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit të Gjenocidit të Srebrenicës dhe dënon mohimin e gjenocidit dhe glorifikimin e kriminelëve të luftës, u miratua më 23 maj.

Kuvendi fillon me lutje në Tempullin e Shën Savës, siç është paralajmëruar, për Serbinë dhe Republikën Srpska.

Po ashtu, do të ketë një takim të zyrtarëve më të lartë të Serbisë dhe të entitetit të Bosnjë e Hercegovinës – Republikës Srpska, si dhe patriarkut të Kishës Ortodokse Serbe, Porfirije.

Dhe më pas do të mbahet një mbledhje e përbashkët e dy qeverive, në të cilën u paralajmërua edhe prania e personaliteteve të kishës.

Në atë mbledhje, siç është paralajmëruar, do të duhet të miratohet edhe deklarata për mbrojtjen e të drejtave kombëtare dhe politike, si dhe të së ardhmes së përbashkët të popullit serb.

Shënimi qendror i manifestimit do të jetë në Sheshin qendror të Republikës, me 48 ansamble folklorike dhe 2.500 valltarë.

Ngjarja përfundon në mbrëmje, me fishekzjarrë nga Parku i Republikës Sërpska.

Çfarë dihet për deklaratën e paralajmëruar?

Një ditë para mbajtjes së Kuvendit, deklarata ishte ende duke u harmonizuar.

Beogradi theksoi se është mjaft e sigurt se ky dokument do të ketë një “bazë të fortë” në Marrëveshjen e Paqes të Dejtonit dhe në Kushtetutën e Bosnje Hercegovinës.

Kështu ka paralajmëruar ministri i Punës, Punësimit, Veteranëve dhe Çështjeve Sociale, Nemanja Staroviç, në një paraqitje në transmetuesin publik serb – RTS, më 7 qershor.

Marrëveshja e Dejtonit i dha fund luftës në vitin 1995 dhe Bosnje e Hercegovina u përcaktua si një shtet i dy entiteteve – Federata e Bosnje Hercegovinës, si dhe Republika Srpska dhe distrikti Brçko.

Presidenti serb Aleksandar Vuçiç u tha gazetarëve, më 7 qershor, se Serbia dëshiron të tregojë “jo gjithmonë unitet pikëpamjesh, por unitet në vendosmërinë për të mos fshehur përkatësinë tonë të të njëjtit popull”.

“Sa i përket Republikës Srpska, duam të tregojmë respekt për Marrëveshjen e Paqes të Daytonit, si dhe neutralitetin ushtarak dhe shumë parime të tjera të Serbisë dhe Republikës Srpska”, shtoi ai.

Një ditë para Kuvendit gjithëserb, Qeveria e Serbisë miratoi disa protokolle dhe memorandume për bashkëpunim me Qeverinë e Republikës Srpska.

Pse nevojitej Kuvendi?

Kuvendet, si mënyrë për të marrë vendime, praktikoheshin në kohët e hershme.

Ky model i vjetër popullor-kishtar i vendimmarrjes, i cili e ka origjinën nga mesjeta, tashmë është rikthyer në skenë nga Vuçiç dhe Dodiku.

Marko Milosavleviç nga Iniciativa e të rinjve për të drejtat e njeriut, vlerësoi për Radion Evropa e Lirë se në këtë mënyrë po rrumbullakohet koncepti i “botës serbe”.

“Qytetarëve të kombësisë serbe, si në Serbi ashtu edhe në Bosnje e Hercegovinë, u është paraqitur përkatësia etnike e tyre si identiteti më i rëndësishëm, e jo të drejtat dhe liritë e tyre civile, të cilat këtu lihen anash,” vlerësoi ai.

Ideja e një “bote serbe” u proklamua nga nënkryetari pro-rus i Qeverisë së Serbisë, Aleksandar Vulin, kur ishte në krye të Ministrisë së Mbrojtjes, ndërsa presidenti i Serbisë, Vuçiç, mohoi se një gjë e tillë është politikë zyrtare.

Duke komentuar mbajtjen e kuvendit, Milosavleviç thotë se përmes aktiviteteve të kësaj ngjarjeje shihet roli i madh i Kishës Ortodokse serbe, por jo në mënyrën që e lejon Kushtetuta e Serbisë.

“Përkundrazi, ne po shohim një shkelje flagrante të parimit të laicitetit,” tha Milosavleviç.

Duke vënë në dukje se bashkëpunimi kulturor dhe ekonomik është legjitim, ai thotë se shpallja e deklaratës shkakton “dyshim, madje edhe një lloj frike”, veçanërisht ndaj popujve të rajonit të Ballkanit Perëndimor.

Para kuvendit, Dodik u takua me Putinin

Kryeministri i Serbisë, Milosh Vuçeviç dhe kryetarja e Kuvendit, Ana Brnabiç, më 7 qershor, pritën zyrtarët e Republikës Sërpska në vendkalimin Raça e Sremit.

Presidenti i Republikës Srpska, Milorad Dodik, arriti në Kuvend pas një takimi tjetër me liderin rus Vladimir Putin, me të cilin foli në Shën Petersburg.

Dodik, udhëheqës prorus i serbëve në Bosnje Hercegovinë, i cili është nën sanksionet amerikane dhe britanike, falënderoi Putinin që Rusia nuk votoi Rezolutën për Srebrenicën në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së.

Putin theksoi se Rusia nuk po e ndryshon qëndrimin e saj në lidhje me Marrëveshjen e Daytonit dhe tha se “Daytoni është baza për ruajtjen e situatës në Bosnje Hercegovinë, por edhe për zhvillimin”.

Dodik u takua me Putinin në momentin e krizës më të re politike në Bosnje Hercegovinë, e shkaktuar nga lëvizjet e autoriteteve të entitetit të Bosnje Hercegovinës, Republikës Srpska, pas miratimit të Rezolutës për Srebrenicën.

Më 30 maj, Qeveria e Republikës Srpska caktoi një grup pune me qëllim të hartimit të një propozimi për një marrëveshje mbi “ndarjen paqësore” në Bosnje Hercegovinë.

Në prag të Kuvendit, Dodik njoftoi se do të kërkonte mbështetjen e Serbisë në lidhje me “ndarjen” e Republikës Srpska dhe Federatës së Bosnje Hercegovinës.

Lidhur me këtë, Vuçiç është përgjigjur se “nuk mund” të komentojë nismën e ndarjes dhe se qëndrimi i Serbisë është respektimi i Marrëveshjes së Daytonit.

Një përpjekje për t’u shkëputur do të ishte shkelje e drejtpërdrejtë e Marrëveshjes së Paqes të Daytonit dhe Kushtetutës së Bosnje Hercegovinës, me të cilat është përcaktuar statusi i dy entiteteve./RFE/