Parlamenti dje dhe nesër

nga Ismet Toto

Mbrënda këtyre 5-6 muajve, dikur do të bëhen edhe zgjedhjet e ra. Nuk na intereson dhe aqë shumë dita dhe muaji. Një muaj më parë, një muaj më vonë, është një çështëje që s’ka as ndonjë rëndësi. Disa thonë se po të kthehen deputetët e vjetër prapë në Nëntor, këjo do të thotë se u shkon kaprici dhe nazi besaxhinjve! “Shumë bukur” themi na. Besaxhinjtë kanë 10 vjet që kanë kënaqur çdo kapriço! Sepse t’u shkojë dhe një tashti më në fund, s’bëhet kijameti! Dhe si realist të mirë që përpiqemi të jemi, me kaq fjalë po e mbyllin këtë bisedë.

Sot flasim për zgjedhjet e ra. Për ato që do të bëhen mbrënda këtyre 6 muajve t’ardhmë. Për ato zgjedhje është duke biseduar shumë kush, dhe gjithëkush sipas mendësisë së vet.

Një shok, disa ditë më parë, nënë titullin “Duhen shtyjtur zgjedhjet” e zhvilloi gjithë punën në një mënyrë të thjeshtë dhe të kristaltë. Ay na tha se një Parlament si ay që kishim gjer dje, jo vetëm që s’na duhet, por përkundrazi është dhe një pengim i fortë për këtë ose për çdo qeveri që ka dëshirë të bëjë punë dhe reforma në këtë vënd. Sidomos riorganizimi ekonomik dhe ringjallja shpirtnore e vëndit nuk mund të bëhen kur një qeveri është e detyruar të kacafytet herë sheshazi e herë mbyturazi me një paralament si ay i gjerdjeshëmi.

Dhe për parlamentin e gjerdjeshëm, në të cilin pa dyshim sundonte fryma retrograde, konservatore dhe oportuniste, janë thënë shumë fjalë. Po nuk është thënë, kujtoj, ajo që është më e rëndësishmja: se n’atë Parlament në shumicën e rasteve ka sunduar fryma e kapitalistave të këtij vëndi. Sepse është fare e dukëshme, kujtoj, se klasa kapitaliste, e cila natyrisht përfaqsohet nga ata 7–8 veta që janë Fordërit dhe Morganët e Shqipërisë, ka ushtruar një influencë jashtëzakonisht të madhe, sidomos në jetën ekonomike të vëndit me anën e organeve shtetnore të ndryshme (shembëll: Refuzimi i projektit për Moratorium). Fakti që tregtarë dhe sipërmarrës të ndryshëm, mbrenda pakë vjetve janë bërë milionerë, provon se këta kanë dijtur të qëndrojnë mirë mbi rrotat e Shtetit dhe të kanalizojnë drejt për në depot e tyre floririn që ecte nëpër damarët e Shtetit dhe të shoqërisë.

Dhe fakti tjetër që shumica e ish-deputetve dhe ish-ministrave janë që të gjithë parallinj, provon se interesat e tyre dhe të klasës kapitaliste-tregëtare përpiqeshin shpesh dhe prandaj edhe shpesh armonizoheshin. E nga këjo del në shesh se ngjyra kryesore e klasës qeveritare-parlamentare q’u ç’fuqizua, është krejtësisht plutokratike, që domethënë qeverim i zengjinëve.

Dhe dihet fort mirë se një vënd që qeveriset nga zengjinët nuk mund të bëjë tjetër veç se të dobësojë veten dhe të shtojë e të majmë sa më tepër zengjinët-sundonjës. Sepse zengjinit nuk i mjaftojnë as pesë, as dhjetë e as njëqint mijë napoleona! Zengjini do flori. Dhe e do florin që të grumbullojë gjithnjë më tepër flori! Pa asnjë qëllim tjetër. Dhe kujdesi i parë dhe i domosdoshëm është që të mbrohet nga klasat e varfëra dhe të çelë burime të rij.

Dhe, për të bërë këto punë, duhet që ajo vetë të organizohet, në një farë mënyre, në një klasë (pa statut e pa kontratë, sepse atje ku ka njësi pikëpamjesh, qëllimesh edhe interesash, s’ka punë Noteri). Dhe, pasi të organizohet në një klasë, duhet që edhe të sundojë mbi klasat e tjera e t’i çfrytëzojë sistematikisht.

Këjo ka ngjarë gjer dje. Këjo s’duhet të ngjasë më këndej e tutje. /”Arbënia”, 30 maj 1936/