Pas dominimit 5 vjeçar të Holandës, Turqia kryeson në investimet e huaja

Në vitin 2024, Turqia ishte investitori i huaj kryesor në Shqipëri.
Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, për vitin 2024 investimet e kompanive me kapital turk arritën vlerën e 257 milionë eurove, me një rritje prej 44 për qind krahasuar me një vit më parë. Stoku i investimeve turke në fund të vitit 2024 ka arritur në 1.3 miliardë euro, në rritje me 23 për qind krahasuar me një vit më parë.
Ndërmarrjet turke kanë rol të rëndësishëm në disa sektorë ekonominë shqiptare, sidomos në sektorin financiar, atë energjetik, në industrinë nxjerrëse apo edhe në ndërtim. Vlera e investimeve të huaja përfshin jo vetëm flukset e reja, por edhe fitimet e riinvestuara të ndërmarrjeve ekzistuese. Ky zë ka fituar një peshë në rritje gjatë viteve të fundit në strukturën e investimeve të huaja direkte.
Pas Turqisë, investitori i dytë më i madh për vitin 2024 ishte Italia, me një fluks total prej 200 milionë eurosh. Investimet italiane kanë pësuar një rënie të lehtë me 1.5 për qind krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë dhe orientohen sidomos në aktivitetet e shërbimeve.
Stoku i investimeve italiane në fund të vitit 2024 arriti në 1.68 miliardë euro, në rritje me 16 për qind krahasuar me një vit më parë.
Rritja në stokun e investimeve nuk lidhet vetëm nga flukset e reja që ishin në rënie, por në të llogariten edhe ndryshimet nga kursi i këmbimit, ndryshimet nga çmimi dhe ndryshimet e tjera.
Bazuar në metodologjitë e përdorur për matjen e investimeve të huaja, flukset e reja vlerësohen me kursin e këmbimit mesatar të periudhës, ndërkohë që stoku vlerësohet me kursin e ditës së fundit të periudhës. Gjithashtu, stoku i investimeve të huaja rivlerësohet në mënyrë periodike, duke reflektuar edhe ndryshimin e çmimit të aseteve.
Pas kryesoi investimet e huaja për pesë vite radhazi, Holanda zbriti në vendin e tretë mes investitorëve të huaj për 2024. Vlera e investimeve holandeze ra në 176 milionë euro, 41 për qind më pak krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Ndërsa stoku i investimeve hollandeze ka arritur vlerën e 2.54 miliardë eurove, në rritje me 14 për qind krahasuar me të njëjtën periudhë një viti më parë.
Ndër të paktët investitorë të mirëfilltë holandezë në Shqipëri është kompania Shell, që vlerësohet se në vitet e fundit ka kryer investime të mëdha për me shpimet në zonën naftëmbajtëse të Shpiragut.

Vitin e kaluar, kjo kompani vendosi të ndërpresë shpimet në puset naftëmbajtëse në vendin tonë dhe ka lënë të kuptohet se me shumë mundësi do të heqë dorë përfundimisht nga kërkimet e naftës në Shqipëri.
Duke përjashtuar Shell, vlerat e larta të investimeve holandeze në vitet e fundit lidhen kryesisht me faktin se Hollanda është një nga vendet e preferuara në Europë për të regjistruar kompani holding, me qëllim kontrollin e investimeve ndërkombëtare të grupeve të ndryshme të biznesit.
Holanda preferohet për regjistrimin e kompanive offshore, është sepse legjislacioni i atjeshëm garanton një shkallë të lartë konfidencialiteti lidhur me pronësinë e aksioneve. Ajo është edhe një juridiksion i preferuar për regjistrimin e shoqërive holding, sepse ajo ka një rrjet të gjerë të marrëveshjeve me vende të tjera të Botës për shmangien e tatimit të dyfishtë.
Investori i katërt më i rëndësishëm vitin e kaluar, për nga vlera e flukseve të reja, ishte Austria, me 119 milionë euro, vlerë kjo e njëjtë me vitin 2023. Investimet austriake në Shqipëri janë të përqendruara sidomos në tregun e sigurimeve, në sektorin energjetik dhe në shërbimet e hotelerisë. Stoku i investimeve austriake në fund të 2024 arriti në 875 milionë euro, në rritje me 15 për qind krahasuar me një vit më parë.
Rritje të ndjeshme vitin e kaluar shënuan edhe investimet e ndërmarrjeve nga Kosova, që arritën vlerën e 96 milionë eurove, me një rritje prej 32 për qind krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Stoku i investimeve të Kosovës raportohet në 422 milionë euro, në rritje me 37 për qind krahasuar me vitin 2023.
Në fillim të këtij, viti biznesi i Kosovës realizoi një tjetër investim madhor në Shqipëri, ndoshta më të rëndësishmin e realizuar deri më sot. Kompania që zotëron rrjetin më të madh të shitjeve me pakicë në Kosovë, Viva Fresh Store, njoftoi blerjen e Spar Albania, rrjeti i dytë më i madh i shitjeve me pakicë në Shqipëri./Monitor/