Pesha e depozitave me afat në minimumin historik, pavarësisht rritjes së normave të interesit

Rritja graduale e normave të interesit nuk po e frenon rënien e peshës specifike së depozitave me afat në sektorin bankar.

Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se në fund të muajit tetor depozitat me afat përbënin vetëm 33.6% të depozitave të përfshira në përkufizimin e parasë së gjerë. Ky nivel është tre pikë përqindje më i ulët krahasuar me një vit më parë dhe përfaqëson njëkohësisht një minimum të ri historik.

Madje, edhe në vlerë absolute depozitat me afat paraqiten në rënie vjetore. Vlera e tyre në fund të tetorit ishte 430.2 miliardë lekë, 1.3% më pak krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Këtë vit Banka e Shqipërisë po ndjek një rritje të shpejtë të normës bazë të interesit. Norma e interesit për marrëveshjet e anasjellta javore të riblerjes ka arritur në 2.75%, nga 0.5% që ishte në muajin mars.

Megjithatë, rritja e normës bazë ende nuk është reflektuar plotësisht në interesat e depozitave bankare. Që nga muaji mars deri në fund të muajit tetor, norma mesatare e interesit për depozitat pa afat në lekë është rritur me vetëm 0.7 pikë përqindje, ndërkohë që norma bazë është rritur me 2.25 pikë përqindje.

Duke qenë se sektori bankar në Shqipëri është mjaft likuid, procesi i zhvendosjes për lart të normave të interesit të depozitave pritet të jetë më i ngadaltë krahasuar me kreditë apo me yield-et e instrumenteve të borxhit të qeverisë.

Fakt është që rritja e deritanishme ka rezultuar e pamjaftueshme për të përmbysur tendencën disavjeçare të rënies së depozitave me afat në favor të llogarive rrjedhëse apo depozitave pa afat.

Një faktor tjetër që për momentin e mban të ulur interesin e depozituesve shqiptarë për depozitat e mbyllur me afat është dominimi i valutave të huaja dhe sidomos Euros në strukturën e depozitave bankare.

Statistikat tregojnë se depozitat në valutë të huaj përbëjnë më shumë se 57% të depozitave të përfshira në përkufizimin e parasë së gjerë, duke reflektuar shkallën e lartë të Euroizimit të ekonomisë shqiptare.

Rritja e depozitave bankare këtë vit po vjen më masën dërrmuese në segmentin e depozitave në valutë të huaj. Në fakt, normat e interesit po rriten edhe për Euron, por për monedhën europiane ky proces është edhe më i ngadaltë.

Për muajin tetor, norma mesatare e interesit të depozitave të reja me afat në Euro ishte 0.79%, nga 1.47% që është e njëjta mesatare për monedhën Lek. Kjo dëshmon qartë se interesat e depozitave në Euro vazhdojnë të jenë më të ulëta. Gjithashtu, rritja e normës mesatare të interesit të depozitave në euro për periudhën mars-tetor është 0.57%, nga 0.7% që është rritja për depozitat në lekë.

Duke qenë se normat e interesit të depozitave në Euro ofrojnë ende stimuj shumë të dobët për t’i joshur depozituesit t’i mbyllin paratë e tyre, dominimi i monedhës europiane në strukturën e depozitave po bëhet një faktor shtesë në rënien e depozitave me afat Brenda sistemit.

Euroizimi i lartë të ekonomisë dhe sistemit financiar vështirëson përcjelljen e politikës monetare të bankës qendrore dhe kjo është një nga arsyet pse Banka e Shqipërisë prej disa vitesh po tenton uljen e Euroizimit të sektorit financiar. Megjithatë, deri tani rezultatet e strategjisë së deeuroizimit janë të dobëta dhe publiku shqiptar po preferon gjithnjë e më shumë euron si valutë për mbajtjen e kursimeve./Monitor/