Prioritet i Qeverisë 2025-2029, Berisha: Mbidyfishimi i buxhetit për kulturën dhe artin!

Mbidyfishimi i buxhetit për kulturën dhe artin do jetë prioritet, tha Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, ndërsa shpalosi Programin e Qeverisjes 2025-2029 për Kulturën ndërsa u zotua për përcaktimin e statusit ligjor të veçantë për artistët.

Fjalën e filloi me betejë që nisi Edi Rama me artin e kulturën sapo erdhi në pushtet, dhe si i një Neron, ai shkatërroi Teatrin Kombëtar.

“Së pari, dëshiroj t’u përshëndes përzemërsisht, t’u falënderoj për praninë tuaj këtu.
Të përshëndes panelsitët, drejtuesit e departamentit për punën që kanë bërë për përgatitjen e këtij programi, i cili përbën një program të një rëndësie jashtëzakonisht të madhe cilësore.
Çështja e kulturës e arteve është çështje e identitetit të kombit. Është çështje e një rëndësie jetike për të sotmen dhe të ardhmen e tij. Është bërë tashmë e njohur se ajo që erdhi si rilindje në vitin 2013 është faktuar si antirilindje në tërësi, por mbi të gjitha për kulturën dhe artet.
Një njeri, që ka studiuar arte, në një mënyrë ose në një tjetër, një artist i dështuar, realiteti i tij, që nuk kishte hapur një ekspozitë përpara se të bëhej kryeministër, por që kishte vjedhur dhe shitur vepra artistike, ikona mesjetare me vlerë kolosale, me të ardhur në pushtet, betejën e tij e nisi me artin, me kulturën.
Nisi një betejë ndër më të egrat, betejë në të cilën zhduku ose pothuajse asgjësoi të gjitha institucionet kryesore artistike të artit, përveç Teatrit të Operas që ka shpëtuar gjer sot. Edhe aty ka futur duart.
Sot, Tirana është i vetmi kryeqytet në botë pa teatër kombëtar, në një kohë kur kishte një teatër 100—vjeçar.

Sot, Tirana është një qytet që ka një galeri artesh të shndërruar në magazinë, ku piktorët nuk mund të ekspozojnë veprat e tyre.
Sot fëmijët nuk kanë një teatër, siç e kishin gjer dje për dekada e dekada.
Sot, libri tatohet në mënyrën më të pamëshirë.
Muzeu mbyllet për ‘rikonstruksion’ me qëllimin e vetëm për të vjedhur 10-12 milionë euro dhe për të ndërtuar një kullë në oborrin e tij.
Si në asnjë vend tjetër të botës, artistët bënë përpjekje heroike, përpjekjet më të mëdha për të mbrojtur teatrin, në protestën më të gjatë qytetare të regjistruar ndonjëherë.
Në qoftë se shqiptarët do lexojnë fjalën që ka mbajtur Edi Rama në Këshillin e Ministrave fill pas shkatërrimit të teatrit nën drejtimin e kryetarit të bashkisë, do shohin se ai është autori i vërtetë i shkatërrimit të Teatrit Kombëtar.
Do të shohin se çfarë Neroni është ky njeri.
Se me çfarë urrejtje ky justifikon aktin barbar të rrafshimit pas mesnate të Teatrit Kombëtar.
Gjuha, letërsia, filmi, që të gjitha janë në agresion të plotë të narkodiktatorit dhe narkodiktaturës.
Ju keni parë se si janë transformuar në inekzistente institucionet, zërat e fuqishëm në kulturën dhe artin tonë.
Cilido që do të krijojë një tablo më të qartë të shpërthimit dhe urrejtjes të këtij personazhi ndaj artit dhe kulturës e ftoj të lexojë fjalimin që mbajti ai me rastin e përcjelljes të shkrimtarit të madh, Ismail Kadare.
Kombi ndahej me gjeniun e letrave dhe ky zihej në fjalim me Blendi Fevziun sepse ai kishte propozuar t’i përzgjidhet një vend më i veçantë nderi shkrimtarit që meritonte çdo nderim.
Pra, i kërkoj ndjesë Helenës se mbase nuk i vjen mirë t’ia rikujtoj këtë moment, por Ismaili ishte shkrimtar mbarëkombëtar dhe ai fjalim ishte fyerje për çdo shqiptar.
Një publicist, një studiues, bëri përsipër të bëjë një propozim pa asnjë qëllim të keq, por thjesht një detyrim që ndjente ai ndaj shkrimtarit të madh. Mjafton kjo që fjalimi t’i kushtohej atij dhe jo shkrimtari,” tha Sali Berisha duke konstatuar se sot nuk ka jetë kulturore në këtë qytet.

Ndërsa shpalosi Programi e Qeverisjes 2025-2029 për Kulturën, lideri i opozitës premtoi mbidyfishimin e buxhetit për kulturën dhe artin si prioritet i Qeverisë së PD, dhe u zotua për përcaktimin e statusit ligjor të veçantë për artistët.

“Në këtë qytet, janë vetëm agresioni hipersonik që u bëhet qytetarëve me diskoteka dhe ato mbushin të gjithë jetën artistike. Ky vend është vend shumë i çuditshëm.
Duke qenë briri më perëndimor i gadishullit, të gjitha perandoritë e kanë lakmuar, e kanë pushtuar, kanë kaluar nëpër të, kanë lënë gjurmë.
Kjo ka bërë që Shqipëria të jetë një nga vendet më të pasura në trashëgimi kulturore. Trashëgimi të veten, por edhe trashëgimi të perandorive, të qytetërimeve të tjera.
Tani janë vërsulur edhe ndaj tyre.
Janë vërsulur ndaj Butrintit, janë vërsulur ndaj Bylisit, ndaj trashëgimive të tjera të çmuara dhe krahas tyre, ndaj mrekullive natyrore të këtij vendi.
Pra, në qoftë se ka një gjë që kërcënohet në mënyrën më të fuqishme, është trashëgimia jonë kulturore.
Arritjet më të mëdha në këtë fushë ishin pranimi i disa prej këtyre kryeveprave në regjistrin e trashëgimive të njerëzimit.
Edhe ato trajtohen në kundërshtim me standardet e caktuara nga UNESCO për raste të tilla.
PD konsideron emergjente këtë situatë dramatike në fushën e kulturës dhe arteve ndaj dhe garanton qytetarët shqiptarë, shkrimtarët, artistët, skulptorët, piktorët dhe të gjithë personalitetet e kulturës dhe artit se një ndryshim rrënjësor në vitin e parë të qeverisjes së saj do ndodhë në qëndrimin e shtetit dhe qeverisë ndaj arteve dhe kulturës.
Kultura është për ne çështje e identitetit kombëtar.
Në këtë kontekst, gjallërimi dhe rikthimi në aktivitet i të gjitha institucioneve të kulturës në Tiranë dhe rrethe mbetet një përparësi absolute.
Përcaktimi i një statusi ligjor të veçantë për artistët, shkrimtarët dhe njerëzit e kulturës është një zotim tjetër i yni.
Mbidyfishimi i buxhetit për kulturën dhe artin dhe ristrukturimi i plotë i Ministrisë së Kulturës në funksion të degëve të artit dhe kulturës, mbrojtjes dhe zhvillimit të tyre, janë objektivat tanë të pandryshueshëm.
Miratimi i ligjit të sponsorizimit të artit dhe kulturës në mënyrë transparente nga bizneset është një tjetër zotimi i yni.
Ne do nxisim bizneset dhe biznesmenët të sponsorizojnë me transparencë duke ulur në proporcion taksat që i paguajnë shtetit. Bonuse për artin këto.
Duhet transparencë.
Artistët janë njerëzit më të ndjeshëm. Janë grindës të përjetshëm me pushtetin.
Ne do bëjmë çdo gjë që ata të mbetën të tillë, se ndryshe ata nuk i shërbejnë dot interesit publik.
Por misioni i tyre është interesi publik, ndaj dhe janë aset i paçmuar i shoqërisë dhe popullit,” tha Berisha dhe si kusht për zhvillimin e kulturës theksoi një bashkërendim të plotë me Kosovën dhe shqiptarët e diasporës.

“Çështja e kulturës, në një mënyrë ose tjetër, ndryshon nga një komb në tjetrin, por çështja e kulturës për një komb jetim siç është kombi shqiptar është çështje e ekzistencës së tij sepse ne nuk kemi kushërinj.
Por kjo kërkon një ndryshim rrënjësor në qasjen ndaj këtij problemi.
Kërkon një qasje kombëtare, që nuk njeh kufi.
Një bashkërendim i plotë me autoritetet e Kosovës dhe shqiptarët e diasporës është një kusht për zhvillimin, përparimin e kulturës tonë kombëtare.
Midis dy shteteve dhe universit tonë në diasporë duhet të vendoset një bashkëpunim institucional me mekanizma të përcaktuara qartë.
Nismat e përbashkëta në fusha të ndryshme të teatrit, filmit, festivaleve midis Kosovës dhe Shqipërisë duhet të jenë një ligj në përpjekjen tonë për mbrojtjen e kulturës dhe zhvillimin e saj.
Sot ne kemi më shumë shqiptarë jashtë Shqipërisë dhe Kosovës se në këto dy vende.
Sot jetojmë në një kohë kur mosha dixhitale, distancën e bën virtuale.
Në këtë kuadër, ne zotohemi të bëjmë çdo përpjekje që çdo talent shqiptar kudo të jetë të ndjejë përkrahjen dhe mbështetjen e qeverisë shqiptare. Të ndjejë interesin e saj.
Do krijohen institucione të veçanta për trajtimin.
Do ketë statuse të veçanta për eminencat shqiptare në fushën e artit dhe kulturës kudo në botë.
Është shuë e domosdoshme.
Shumë vite më parë pata rastin t’u akordoja titullin Nderi i Kombit tre personaliteteve të mëdha, dy prej të cilëve nuk jetonin në Shqipëri. Ismail Kadareja i pari, por Ibrahim Kodra dhe Ernesto Sabato jetonin në Itali dhe Argjentinë.
Të dy ata, kolosë të mëdhenj, Ibrahim Kodra ndër piktorët më të mëdhenj, në Italinë mike, Ernesto Sabato, një nga shkrimtarët më të mëdhenj të Argjentinës, por që origjina e tij shqiptare e solli dhe pranoi me kënaqësi titullin Nderi i Kombit.
Ky ishte një akt simbolik, por ne do institucionalizojmë bashkëpunimin me çdo shqiptare e shqiptar që ka krijuar, ka bërë emër kudo që ndodhen.”

Në fund, Kryetari i Partisë Demokratike nuk harroi të flas dhe për librin ku garantoj se do bëhet gjithçka për të lehtësuar barrrën fiskale të librit dhe për të zgjeruar tregun e tij.

“Libri është një problem i madh.
Librit, Edi Rama i vuri taksa absurde.
Librit i preu me gërshërë tregun.
Hoqi ato pak rregulla që u vendosën për të zgjeruar tregun e librit.
Ato obligime që bibliotekat e shkollave dhe bibliotekat e tjera publike të detyroheshin të blinin librat.
Pra, faktikisht me taksat që vuri, rriti ndjeshëm çmimin e librave, në vend që t’i subvenciononte. I bëri ato vështirësisht të bleshme nga publiku.
Unë garantoj se do bëhet gjithçka për të lehtësuar barrrën fiskale të librit, për të zgjeruar tregun e tij, për të promovuar librin shqiptar, jo vetëm në Shqipëri, por kudo në panairet botërore,” tha Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, duke përfunduar:
“Dua të falënderoj artistët, studiuesit që kanë kontribuar në këtë program dhe t’i garantoj se ky program do të jetë shtyllë cilësie e programit të qeverisjes së PD.
Dhe, Ne, me shpejtësi në rrafshin organizativ në çdo rrafsh tjetër, do të shënojmë një ndryshim rrënjësor në qëndrimin ndaj artit dhe kulturës kombëtare, në interesin më të mirë të të sotmes dhe të ardhmes tonë kombëtare.”