Qeveria kërkon edhe 80 mln $ tek BB për të monitoruar PPP dhe rritur të ardhurat

Nuk kaloi shumë kohë nga trokitja e fundit në “derën “e  Bankës Botërore, BB, për një kredi që do të mbështesë vendin për përballimin e pandemisë  dhe një tjetër projekt është dorëzuar për një kredi 80 milionë dollar.

Referuar dokumentit zyrtar qeveria shqiptare po kërkon këtë kredi nën argumentin e financimit të politikave për zhvillimin e rritjes dhe qëndrueshmërisë fiskale të Shqipërisë.

Ministria e Financave dhe Ekonomisë që është edhe institucioni huamarrës ka paraqitur kërkesën e saj dhe vendimi i bordit të Bankës Botërore pritet që të merret në 29 tetor 2020. Por çfarë parashikon në fakt projekti i radhës që është pjesë e mbështetjes së BB në kuadër të programit 5 vjeçar që ka me vendin tonë 2015-2020.

 Monitorimi i PPP, shpenzimet dhe rritja e të ardhurave

Në dokument pranohet se qeveria ka rritur rreziqet jashtë buxhetore duke u orientuar tek partneritetet publike private por që në kushtet e krizës lind nevoja që të bëhet vlerësimi i ecurisë së tyre dhe që qytetarët të marrin shërbim më të mirë për paratë që paguajnë. Pjesë e këtij projekti është edhe monitorimi i shpenzimeve si dhe ndërhyrja për të rritur kapacitetet në mbledhjen e më shumë të ardhurave.

“Dizejnimi i këtij operacioni të veçantë reflekton një ushtrim sistem prioritarizimi dhe ndërtohet mbi tre shtylla. Si parakusht për një rikuperim elastik, shtylla e parë e këtij operacioni mbështet Shqipërinë në miratimin e reformave kryesore që forcojnë transparencën dhe qëndrueshmërinë e financave publike të saj. Edhe para krizës aktuale, Shqipëria kishte një stok të lartë të borxhit publik që llogaritej në 67.8 përqind të PBB-së në fund të vitit 2019 (krahasuar me një mesatare të vendeve të Ballkanit Perëndimor prej 50.8 përqind), veçanërisht duke pasur parasysh një baze ende të dobët kronike të të ardhurave publike në 27.8 përqind të PBB-së (krahasuar me një mesatare të vendeve të Ballkanit Perëndimor prej 35.7 përqind). Kriza aktuale parashikohet të rrisë më tej borxhin e qeverisë mbi mbi 80 përqind të PBB-së. Në këtë kontekst, së pari, kjo shtyllë forcon aftësinë e rritjes së të ardhurave të Shqipërisë për të rritur hapësirën fiskale dhe për të ulur borxhin e qeverisë. Kjoshtyllë mbështet publikimin e parë të rishikimit të plotë të shpenzimeve në Shqipëri dhe institucionalizimin e botimeve të rregullta në vazhdimësi. Transparenca fiskale mund të luajë një rol të rëndësishëm në disiplinimin e politikave dhe garancinë që burimet buxhetore vendosen në mënyrë më efektive, gjë që është veçanërisht e vlefshme në kontekstin aktual të krizës dhe masave të jashtëzakonshme fiskale për të mbështetur ekonominë. Për të rritur të ardhurat ky operacion mbështet një riorganizim të administratës së taksave për të rritur aftësinë kapacitetin e Shqipërisë ne mbledhjen e taksave, veçanërisht në mesin e tatimpaguesve VIP. Së dyti, kjo shtyllë synon të forcojë menaxhimin e rreziqeve fiskale jashtë buxhetit. Viteve të fundit teksa Shqipëria i është përgjigjur rritjes së vazhdueshme të presioneve buxhetore duke u kthyer nga partneritetet publike private (PPP) për të përmbushur nevojat e shërbimeve publike duke përdorur kapitalin privat, rreziqet fiskale jashtë buxhetit janë rritur. Kriza e tanishme ka rritur presionet buxhetore edhe më tej. Ky operacion mbështet një kornizë të forcuar të përzgjedhjes dhe monitorimit për PPP që synon të sigurojë që ato të ofrojnë vlerë më të mirë për paratë dhe që rreziqet për buxhetin të jenë më të përmbajtura. Ky projekt përfshin botimin e raportit të parë të monitorimit të PPP  si dhe institucionalizimin e botimeve të rregullta në vazhdim- duke sjellë më shumë transparenca për një pjesë të ekonomisë shqiptare që ka qenë famëkeqe për paqartësinë dhe polemikat politike” thuhet në dokument.

Forcimi i kuadrit për NPL-të dhe zgjidhja e çështjes jashtë gjykatës

“Shtylla e dytë e këtij operacioni ndihmon Shqipërinë në rritjen e financave për rimëkëmbje dhe rritje ekonomike. Për të financuar investimet e nevojshme për të azhurnuar modelin e rritjes së Shqipërisë, kjo shtyllë forcon mobilizimin e kapitalit privat duke kontribuar  në të njëjtën kohë në rritjen e qëndrueshme të biznesit dhe krijimin e vendeve të punës. Së pari, kjo shtyllë qartëson kuadrin për zgjidhjen e kredive me probleme të Shqipërisë (NPL). Megjithëse NPL-të e sistemit bankar kishin rënë që nga kriza globale financiare e vitit 2008- 09, ato ishin ene më të lartat në rajon me 8.4 përqind të portofolit të kredisë në fund të vitit 2019 (krahasuar me një mesatare të ËB6 prej 5.3 përqind). Kriza aktuale do të rrisë më tej shqetësimin financiar midis huamarrësve. Në këtë kontekst, kjo shtyllë mbështet miratimin e një kornize të zgjidhjes jashtë gjykatës të NPL që do të mbështesë ristrukturimin e firmës dhe zgjidhjen e NPL

Së dyti, kjo shtyllë mbështet miratimin e një pakete kritike të ligjeve të sektorit financiar që përafrojnë legjislacionin e Shqipërisë me Acquis i BE-së dhe standardet ndërkombëtare. Një ligj modern i shërbimeve të pagesave do të lehtësojë transaksionet dhe do të inkurajojë më shumë shqiptarët të marrin pjesë në sistemin zyrtar financiar, duke siguruar një pikë kthese për qasje në shërbime të tjera financiare, përfshirë kreditimin. Një kornizë e re ligjore për tregjet e kapitalit dhe fondet e investimeve mund të katalizojë një sistem financiar jo-bankar më të gjallë dhe të larmishëm , duke siguruar një seri më të gjerë të mundësive të investimit për ekonominë shqiptare. Kjo shtyllë siguron mbështetje kritike për këtë paketë thelbësore ligjore, duke bërë të mundur zbatimin e ligjeve pavarësisht një porcesi kompleks adoptimi dhe goditjet e dyfishtja me të cilat përballet vendi” thuhet në dokument.

Riorientimi drejt biznesit të gjelbër

Pas krizës së viteve 2008-2009 orientimi i ekonomisë së Shqipërisë ishte drejt projekteve që kanë cenuar rëndë asetet natyrore të vendit. Për të mos bërë të njëjtin gabim në këtë krizë të re duket se projekti ka menduar që të orientojë një pjesë të parave drejt biznesit të gjelbër duke ruajtur kështu disa sektorë kyçë që kanë të lidhur aktivitetin e tyre me asetet natyrore siç janë turizmi dhe bujqësia.

“Shtylla e tretë e këtij operacioni mbështet mundësitë kryesore sektoriale për një zhvillim të qëndrueshëm. Qëllimi është të krijohen vende pune edhe më të mirë, duke forcuar vitalitetin dhe qëndrueshmërinë e modelit të rritjes së Shqipërisë. Së pari, duke zgjeruar aksesin në internet me shpejtësi të lartë në zonat rurale, ky operacion mbështet investimet për të rindërtuar më mire duke lidhur më shumë shqiptarë me mundësitë e ekonomisë dixhitale. Së dyti, duke forcuar të një menaxhim të qëndrueshëm të burimeve pyjore në Shqipëri, kjo shtyllë mbron sektorët kryesorë ekonomikë që kanë bazën në asetet natyrore të Shqipërisë , përfshirë sektorin e turizmit – i cili përdor bukurinë natyrore të Shqipërisë si element thelbësor të shitjes – si dhe sektori i madh bujqësor në Shqipëri – i cili mbështetet në shërbimet e natyrës për të adresuar lidhjet komplekse të jetës rurale, degradimi i tokës, ndryshimi i klimës, siguria mjedisore dhe rritja ekonomike. Para krizës, rritja erdhi në kurriz të varfërimit të ekosistemit natyror të Shqipërisë dhe në kurriz të zhvillimit të qëndrueshëm. Ky operacion ka për qëllim të mbështesë riorientimin e ekonomisë drejt rritjes së biznesit të gjelbër dhe krijimit të vendeve të punës” vlerëson dokumenti./Monitor/