Raporti, BB: Tërmeti dhe COVID-19 çojnë varfërinë 8 vite pas

Tërmeti shkatërrues i 26 nëntorit 2019 rriti varfërinë subjektive, perceptimi që ka një person për situatën e tij financiare dhe materiale me 2.3 për qind. Banka Botërore, BB, në raportin e fundit “Vlerësimi i rikut të katastrofave në Shqipëri” nënvizon se niveli i varfërisë mund të ketë shkuar 8 vite pas, në skenarin më të mirë, për shkak të këtyre dy ngjarjeve madhore ku përveç tërmetit është edhe pandemia e COVID-19.

Në kohën e vlerësimit të post-katastrofës ishin të paktën 20 miliardë lekë të planifikuara për rindërtimin por nevojat për rimëkëmbje afatshkurtër vlerësoheshin në 67.1 miliardë lekë apo (610 milionë USD) gati 51 për qind e nevojës.

Banka vlerëson se tërmeti preku të paktën 200 mijë individë në 11 bashki me një efekt madhor ekonomik. Raporti gjykon se ndikimi i pandemisë, nga ana tjetër, e ka bërë Shqipërinë më të dobët përballë katastrofave. Mes shumë efekteve negative në shëndetësi, ekonomi dhe efekte financiare, ajo që shihet si problematike është ulja e kapaciteteve të qeverisë, familjeve dhe bizneseve për të marrë veten pas katastrofave.

Kompania e modelimit të riskut global AIR Worldwide vlerëson se dëmet mesatare në të ardhjen nga tërmetet dhe përmbytjet si 147 milionë USD në vit, me një ngjarje katastrofike për shembull tërmet 1 në 100 vjet që shkakton dëme deri në 2 miliardë dollar.

Tërmetet e kësaj natyre nuk janë të shpeshtë por mund të shkaktojnë dëme të mëdha (siç ishte ai në 2019) dhe vlerësohen se shkaktojnë një mesatare prej 99 milionë USD dëme në vit. Në anën tjetër, përmbytjet sipas raportit, janë më të lokalizuara por i kanë dëme më të shpeshta që vlerësohen me një mesatare prej 48 milionë dollar në vit. Këto vlerësime mbulojnë asetet e sektorit privat por jo ato publik.

Raporti i Bankës nënvizon se nga viti 1995-2015 ka një mesatare prej 30 mijë njerëzish që preken çdo vit nga fatkeqësitë natyrore dhe më shumë se 95 për qind e bashkive ishte prekur nga të paktën një fatkeqësi.

Banka gjykon se kostoja ekonomike e fatkeqësive mund të rritet më tej, si rezultat i ekonomisë në rritje. Ndryshimet klimatike mund të rrisin më tej ashpërsinë apo frekuencën e fatkeqësive që lidhen me natyrën të tilla si përmbytjet apo stuhitë./Monitor/