Raporti i Progresit, KE: Shqipëria ka bërë hapa para, mbetet ende për tu bërë…

Shqipëria ka bërë hapa para me kushtet e vendosura, ndërsa mbetet ende për tu bërë punë për ngritjen e Gjykatës Kushtetuese edhe pse ajo konsiderohet funksionale, thekson Raporti i Progresit të Komisionit Europian për Shqipërinë ku vlerësohet se është përmbushur kushti për organizimin e mbledhjes së Parë Ndërqeveritare.

Në raport vlerësohen hapat e hedhura në drejtim të ngritjes së sistemit të ri të Drejtësisë, ndërsa theksi vendoset tek domosdoshmëria e bërjes plotësisht funksionale të Gjykatës Kushtetuese.

“Shqipëria po bën përparim për të ringritur Gjykatën Kushtetuese dhe ka emëruar tre anëtarë të rinj. Kjo siguron bazën që Gjykata Kushtetuese të rimarrë funksionalitetin – një kusht për Konferencën e Parë Ndërveritare që duhet përmbushur – dhe të rrisë besimin e publikut“, shkruhet në raport.

Në tërësi, sa i përket Reformës në Drejtësi, KE vlerëson se janë hedhur hapa pozitivë dhe është vërejtur një farë progresi duke përmbushur kështu kushtet e vendosura për mbledhjen e parë Ndërqeveritare.

Megjithatë, në raport theksohet se ambienti politik në Shqipëri mbetet mjaft i polarizuar pavarësisht tentativave të ndërkombëtarëve për t’i ulur palët në një marrëveshje.

Në lidhje me ndryshimin e Kodit Zgjedhor, KE thekson se palët u morën vesh në 5 qershor, por Parlamenti i Shqipërisë miratoi disa amendamente, të cilat nuk patën miratimin e të gjitha palëve politike.

“Megjithë marrëveshjen e 5 qershorit, e cila ishte në tregues pozitiv, dialogu mes palëve politike në Shqipëri duhet që të zgjerohet“, shkruhet në raport.

Administrata
Shqipëria është pjesërisht e përgatitur në lidhje me reformimin e administratës së saj publike.

Përpjekjet vazhduan në disa fusha të lidhura, duke rezultuar në progres në zbatimin e udhëzimeve për vlerësimin e ndikimit rregullator nëpër ministritë e linjës, në zhvillimin e paketës legjislative në lidhje me planifikimin e politikave, në rritjen e numrit të shërbimeve elektronike dhe përmirësimin e transparencës në mbledhjen e të dhënave dhe menaxhimi në nivelin qendror dhe lokal të burimeve njerëzorë.

Këto arritje të prekshme kanë nevojë për konsolidim të mëtejshëm. Veçanërisht qeveria duhet të shtojë përpjekjet për të ndërtuar kapacitete administrative në ministritë e linjës për planifikimin dhe monitorimin e politikave, mbledhjen e të dhënave si dhe përdorimin e vlerësimeve të ndikimit rregullator për të patur pol tika më të mira.

Sistemi gjyqësor

Në sistemi gjyqësor të Shqipërisë vërehet një farë niveli i përgatitjes ku mund të thuhet se është pjesërisht gati.

Ka vijuar zbatimi i një reforme gjithëpërfshirëse dhe të plotë në Sistemin e Drejtësisë, duke rezultuar me një progres të mirë në përgjithësi.

Institucionet e reja për vetëqeverisjen e gjyqësorit kanë kryer detyrat e tyre, duke përfshirë menaxhimin e proceseve për të mbushur vendet e lira në Gjykatën e Lartë dhe Gjykatën Kushtetuese.

Këshilli i Lartë Gjyqësor përfundoi zgjedhjen e tre kandidatëve jo-magjistratë për Gjykatën e Lartë, të emëruar në 11 Mars 2019, duke lejuar kështu që një nga dhomat e Gjykatës të funksionojë dhe të përmbushë kushtin përkatës për Konferencën Ndërqeveritare.

Procesi i përzgjedhjes për anëtarin e katërt jo-magjistrat është afër përfundimit.

Kandidatët e tjerë për magjistratë janë në proces promovimi nga brenda sistemit gjyqësor.

Shqipëria po bën përparim për të ringritur Gjykatën Kushtetuese dhe ka emëruar tre anëtarë të rinj. Kjo siguron bazën që Gjykata Kushtetuese të rimarrë funksionalitetin – një kusht për Konferencën e Parë Ndërveritare që duhet përmbushur – dhe të rrisë besimin e publikut.

Në Dhjetor 2019, Gjykata kishte një gjyqtar në detyrë nga nëntë si rezultat i vetingut.

Gjykata tani ka katër anëtarë. Kishte një mosmarrëveshje në lidhje me procedurën e emërimit të njërit prej gjykatësve të fundit të emëruar.

Komisioni i Venecias ka lëshuar një mendim mbi këtë çështje, duke siguruar udhëzimet e nevojshme për autoritetet shqiptare për të përfunduar emërimet e papërfunduara në Gjykatën Kushtetuese.

Me katër anëtarët aktualë, Gjykata ka kuorumin minimal për të gjykuar mbi pranueshmërinë e çështjeve.

Procesi i përzgjedhjes për tre poste të lira është duke vazhduar.

Procesi është prekur pak nga kriza COVID-19, por pritet të finalizohet si përparësi.

Përfundimi i emërimeve në Gjykatën Kushtetuese do të vazhdojë pasi Gjykata e Lartë të arrijë kuorumin e kërkuar prej tre të pestave të anëtarëve në detyrë, pasi kjo e fundit është autoriteti i tretë emërues së bashku me Asamblenë dhe Presidentin e Republikës.

Prokurori i ri i Përgjithshëm është emëruar, për herë të parë bazuar në procedurat e vendosura në reformën e fundit në drejtësi.

SPAK dhe Vettingu

Themelimi i Strukturës Speciale Anti Korrupsion (SPAK) u finalizua në vitin 2019 me caktimin e Kryeprokurorit Special në dhjetor.

Me 13 nga 15 Prokurorë Specialë të emëruar, Zyra e Prokurorisë Speciale është plotësisht funksionale.

Më 30 korrik 2020 Drejtori i Byrosë Kombëtare të Hetimit u emërua gjithashtu nga Këshilli i Lartë i Prokurorisë dhe filloi me kryerjen e funksioneve të tij. Zhvillimet e mësipërme përmbushin kushtin pwr Mbledhjen e Parw Ndwrqeveritare.

Rivlerësimi i përkohshëm i të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve (procesi i vettingut) ka avancuar në mënyrë të vazhdueshme, duke vijuar të prodhojë rezultate të prekshme, duke përmbushur kështu kushtin për KPGJ-në e parë.

Nën kujdesin e Komisionit Evropian, Operacioni Ndërkombëtar i Monitorimit ka vijuar me mbikqyrjen e procesit.

Më shumë se 286 dosje janë përpunuar deri më tani, duke rezultuar në 62% shkarkime, kryesisht për çështje që lidhen me pasuri të pajustifikuara ose dorëheqje.

Gjatë periudhës së karantinës të COVID-19, institucionet e vettingut kanë vijuar të kryejnë një numër aktivitetesh të rëndësishme hetimore në modalitetin e largët.

Institucionet e vetingut kanë rifilluar dëgjimet publike në qershor 2020.

Lufta ndaj krimit të organizuar

Shqipëria ka një farë niveli të përgatitjes në luftën kundër krimit të organizuar. Vendi ka bërë progres të mirë në forcimin e luftës kundër krimit të organizuar, përfshirë përmes bashkëpunimit me Shtetet Anëtare të BE dhe përmes planit të veprimit për të adresuar rekomandimet e Task Forcës së Veprimit Financiar, duke përmbushur kështu kushtin për KPGJ-në e parë.

Operacionet policore për shpërbërjen e organizatave kriminale janë intensifikuar më tej dhe është bërë përparim i mirë.

Si në vitet e kaluara, Shqipëria tregoi gjithashtu në 2019 një angazhim të fortë, të vazhdueshëm për të kundërshtuar prodhimin dhe trafikimin e kanabisit.

Shqipëria mundëson një mekanizëm të verifikimit nga palë të treta, siç është Guardia di Finanza.

Bashkëpunimi ndërkombëtar i policisë, veçanërisht me Shtetet Anëtare të BE-së, është intensifikuar gjithashtu, duke çuar në një numër të suksesshëm të operacioneve të zbatimit të ligjit në shkallë të gjerë gjatë vitit 2019, gjithashtu duke vazhduar në vitin 2020.

Bashkëpunimi midis policisë dhe prokurorëve u intensifikua më tej. OFL u krijua dhe u pajis me një sërë mjetesh të rëndësishme hetimore.

Këto hapa përfaqësojnë një progres të prekshëm në përmbushjen e rekomandimeve të viteve të fundit për përmirësimin e treguesve.

Përpjekjet duhet të vazhdojnë, për të siguruar rritjen e ndjekjeve penale dhe dënimet përfundimtare, si dhe luftimin e pastrimit të parave dhe konfiskimin e pasurive që vijnë nga krimi dhe pasuri të tjera të pajustifikuara.

Për luftën kundër pastrimit të parave, Parlamenti shqiptar miratoi një Paketë Kundër Pastrimit të Parave në korrik 2019 që synon adresimin e rekomandimeve të lëshuara nga Moneyval në raportin e tyre për Shqipërinë të botuar në Dhjetor 2018.

Në 21 Shkurt 2020, Task Forca e Veprimit Financiarmegjithatë renditi Shqipërinë për një monitorim të zgjeruar dhe propozoi një plan veprimi që përqendrohet në disa rekomandime të jashtëzakonshme.

Progres është bërë në luftën kundër terrorizmit dhe parandalimin / luftimin e ekstremizmit të dhunshëm përmes zbatimit të objektivave të përcaktuara në Planin e Përbashkët të Veprimit mbi kundër-terrorizmin për Ballkanin Perëndimor dhe rregullimin e zbatimit dypalësh. Përpjekjet e zbatimit duhet të vazhdojnë, veçanërisht në lidhje me pastrimin e parave./abc/