Rritja e çmimeve rriti ndjeshëm kredinë e bizneseve për likuiditet
Rritja e çmimeve duket se ka rritur ndjeshëm edhe kërkesën e bizneseve për kredi për nevoja afatshkurtra likuiditeti.
Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se për katër muajt e parë të këtij viti, ndërmarrjet private kanë marrë 32.5 miliardë lekë hua për kapital qarkullues dhe në formën e paradhënieve (overdrafteve). Krahasuar me katër muajt e parë të vitit të kaluar, vlera e kredisë së re për mjete qarkulluese është rritur me 42%.
Inflacioni në ekonominë shqiptare ka arritur nivelet më të larta në më shumë se 20 vjet. Mbështetur në të dhënat e INSTAT, për muajin prill inflacioni vjetor arriti nivelin e 6.2%. Në pjesën kryesore, rritja e shpejtë e inflacionit i detyrohet shtrenjtimit të shpejtë të mallrave të importit dhe sidomos lëndëve të para. Gjithnjë sipas të dhënave të INSTAT, për katër muajt e parë të këtij viti vlera e importeve shqiptare u rrit me pothuajse 27% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Ndikimi i lartë i rritjes së çmimeve në ecurinë dhe strukturën e kredisë dëshmohet edhe nga shpërndarja e saj sipas sektorëve. Jo rastësisht, tregtia ishte sektori më i kredituar i ekonomisë për katër muajt e parë, për një vlerë totale prej 15.9 miliardë Lekësh, ose 45% më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Me ritme edhe më të shpejta po rritet kredia për sektorin e ndërtimit. Në katër muaj, bankat dhanë mbi 14 miliardë lekë kredi për ndërtimin, me një rritje të fortë prej 71% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Rritja e çmimeve të pronave po tërheq më shumë investime në ndërtim dhe po rrit edhe interesin e bankave tregtare për t’i financuar këto projekte. Por, nga ana tjetër, edhe rritja e çmimeve të lëndëve të para që përdoren nga sektori i ndërtimit duket se po jep ndikimin e vet në rritjen e huasë.
Ndikimi i rritjes së çmimeve të importit në kredinë bankare për mjete qarkulluese në mënyrë të tërthortë reflektohet edhe në strukturën e saj sipas monedhave. Për shembull, kredia për qëllime likuiditeti në Dollarë Amerikanë në katër muajt e parë të këtij viti ka arritur vlerën e 2.3 miliardë Lekëve, në rritje me 2.4 herë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Dollari Amerikan është monedha e kuotimit dhe importit të disa prej lëndëve të para jetike, si për shembull nafta bruto apo gruri.
Qeveria shqiptare së fundmi ngriti edhe një skemë të re garancie me vlerë maksimale prej tre miliardë Lekësh, me qëllim mbështetjen e bizneseve për krijimin e rezervave për ta paktën tre muaj ose në përputhje me jetëgjatësinë e produktit. Skema e garancisë sovrane do të garantojë deri në 60% të vlerës së kredisë që bizneset mund të marrin në disa prej bankave tregtare në vend, që kanë lidhur marrëveshje për këtë qëllim me Ministrinë e Financave.
Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se kredia e re për kompanitë private për katërmujorin janar-prill u rrit me 48% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, për një shifër totale prej 58.6 miliardë Lekësh. Rritja vazhdon të jetë e lartë edhe në kredinë për qëllime investimi, qoftë në pasuri të paluajtshme apo mallra kapitale. Kjo tregon se për momentin inflacioni i lartë nuk i ka kushtëzuar shumë planet e investimit të sipërmarrjeve./Monitor/
