Sektorët potencialë të bashkëpunimit Kosovë-SHBA, Presidentja Osmani: Energjia, IT dhe Mbrojtja

Gjatë një bashkëbisedimi në Institutin Hudson në Washington, Presidentja Vjosa Osmani tha se Kosova është thellësisht e interesuar për bashkëpunim ekonomik me Shtetet e Bashkuara, dhe beson që dy vendet mund të përfitojnë nga bashkëpunimi në sektorin e energjisë, teknologjisë informative dhe atë të mbrojtjes.

Sipas Osmanit, propozimet e saj janë në përputhje me qëndrimet e presidentit amerikan, Donald Trump për një Amerikë më të fortë dhe madhështore.

Ajo e ka nisur diskutimin duke përmendur faktin se Kina e ka pothuajse monopolin në përpunim të mineraleve të rralla të tokës që gjenden në disa vende të botës, andaj vendet si Kosova dhe aleatet tjera duhet t’i ndihmojnë SHBA-së në hapjen e fabrikave për përpunim të këtyre mineraleve dhe njëra prej këtyre vendeve ku mund të hapet një e tillë mund të jetë edhe Kosova.

Sipas saj, kështu do të forcohej edhe më shumë pozicioni i SHBA-së kundrejt Kinës dhe do të zvogëlohej ndikimi negativ kinez në botë.

Duke folur për mundësitë e bashkëpunimit në sektorin e energjisë, ajo e ka përmendur që Kosova është e treta në Evropë dhe e pesta në botë me rezervat e thëngjillit.

“Tani ekzistojnë teknologji të reja, andaj synojmë të bashkëpunojmë me Shtetet e Bashkuara, me kompanitë amerikane që të sjellin teknologjinë, e cila do të mundësonte përdorimin e rezervave që kemi, por në mënyrë më të pastër,” tha Vjosa Osmani, duke treguar për pasojat negative me të cilat përballen qytetarët e Kosovës nga nxjerrja dhe përdorimi i thëngjillit aktualisht përmes sistemeve të vjetra.

Aktualisht, rreth 90 për qind e energjisë elektrike në Kosovë prodhohet nga thëngjilli, ndërsa 10 për qind nga burime tjera.

Termocentralet në Obiliq vazhdojnë t’i tejkalojnë kufijtë e lejuar të ndotjes për gazrat vdekjeprurës, dhe pavarësisht obligimeve ndërkombëtare dhe paralajmërimeve nga raportet mjedisore, Kosova mbetet ndër vendet më të ndotura në Ballkan.

Pasojat ndihen më së shumti te fëmijët dhe të moshuarit – me rritje të rasteve të sëmundjeve respiratore, kancerit dhe vdekjeve të parakohshme.

Teknologjia informative

Kur ka folur për kapacitetin e madh në bashkëpunimin mes Shteteve të Bashkuara dhe Kosovës në sektorin e teknologjisë informative dhe inteligjencës artificiale, ajo e ka argumentuar propozimin e saj me faktin që Kosova e ka popullsinë më të re në rajonin e Ballkanit.

Sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të Kosovës mosha mesatare është 34.3 vjeç.

“Kompanitë e teknologjisë informative veçse kanë bashkëpunim të ngushtë me kompanitë në SHBA. Rreth 75 për qind e kompanive në këtë industri punojnë ngushtë me SHBA-në”, ka deklaruar Osmani.

Pagat në sektorin e teknologjisë informative në Kosovë janë ndjeshëm më të larta sesa pagat mesatare edhe në sektorin publik, edhe në atë privat, dhe shkojnë në mbi 2.000 euro.

Sektori i mbrojtjes

Kur ka folur për sektorin e mbrojtjes, presidentja Osmani ka thënë se Kosova është duke analizuar mënyra për prodhim të armëve.

“Besojmë se Kosova ka kapacitet të jashtëzakonshëm për prodhim të armëve, përkrah SHBA-së dhe kompanive të ndryshme amerikane që mund të jenë të interesuara në këtë drejtim, në këtë periudhë kur na duhet të prodhojmë më shumë për shkak të nevojave tona të brendshme, por edhe për shkak të asaj që i nevojitet Evropës, Shteteve të Bashkuara dhe aleancës së NATO-s – ku Kosova synon të anëtarësohet”.

Në dhjetor të vitit të kaluar, autoritetet e Kosovës i patën bërë publike synimet për ndërtim të fabrike për prodhim municionesh, në bashkëpunim me një kompani turke të armëve.

Informacione tjera nuk janë dhënë, me arsyetimin se janë konfidenciale.

Kosova, me 1.5 milion banorë e ka Forcën e saj të Sigurisë, e cila është në proces të shndërrimit në ushtri të rregullt dhe pritet t’i ketë mbi 7.500 pjesëtarë aktivë dhe rezervistë, si dhe policinë me rreth 9.000 pjesëtarë.

Buxheti për Ministrinë e Mbrojtjes në Kosovë këtë vit është 207.8 milionë euro, apo 54 milionë euro më shumë sesa vitin e kaluar.

Ndër vite, Shtetet e Bashkuara i kanë ndihmuar Kosovës në sektorin e mbrojtjes, qoftë përmes dhurimit të armëve apo miratimit të kërkesave për blerje të tyre.

Në janar të vitit të kaluar, SHBA-ja pati miratuar kërkesën e Kosovës për blerjen e sistemit raketor kundërtank Javelin.

Pas transformimit të FSK-së në ushtri, Qeveria e Kosovës kishte nënshkruar një kontratë me kompaninë amerikane, AM General për pajisjen e FSK-së me 51 automjete të tipit Humvee.

Ndër vite, Qeveria ka blerë edhe automjete të tjera ushtarake nga SHBA-ja.

Më herët gjatë vitit, Forca e Sigurisë së Kosovës dhe Departamenti amerikan i Mbrojtjes e kanë nënshkruar edhe Marrëveshjen për Ndërveprueshmëri dhe Siguri në Komunikim, e njohur si CISMOA.

Shtetet e Bashkuara kanë ndarë mbi 2 miliardë dollarë për Kosovën prej vitit 1998.

Udhëheqës shtetërorë kosovarë e përsërisin shpesh që Amerika është partnerja më e rëndësishme e Kosovës dhe se mbështetja e saj është jetike./RFE/