Serbia dhe Kosova përballë në Këshillin e Sigurimit të OKB-së

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, u përfshinë në shkëmbime të rrepta në mbledhjen e rregullt të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.

Përballja e tyre pasoi një periudhë tensionesh ndërmjet dy vendeve dhe ndodhi një ditë pas bojkotimit të procesit të votimit nga serbët lokalë në katër komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës për shkarkimin e kryetarëve shqiptarë që duhej t’u hapnin rrugën zgjedhjeve të reja.

Presidentja Osmani tha se serbët e Kosovës janë nën trysninë e qeverisë së Serbisë.

“Tashmë janë të qarta përpjekjet e vazhdueshme të Serbisë për të penguar procesin e integrimit të serbëve në Kosovë, duke përdorur taktika kriminale dhe terroriste për të fituar kontroll dhe për të përhapur frikë, dhe njëkohësisht duke dëmtuar sigurinë dhe rendin kushtetues të Republikës së Kosovës”, tha ajo, pak pasi që presidenti serb Aleksandar Vuçiç tha se vendimi i serbëve për bojkotimin e referendumit ishte i natyrshëm, ndërsa akuzoi autoritetet e Kosovës për siç tha, fryrjen e listave të votuesve, por pa dhënë ndonjë provë për këtë pretendim.

Presidenti serb hapi fjalën e tij me akuza ndaj Kosovës dhe perëndimit për mosthemelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe për të cilën palët fillimisht qenë pajtuar në vitin 2013.

“Këto 11 vite janë 11 vite premtimesh të paplotësuara, bisedash të përditshme, arsyetimesh dhe gënjeshtrash dhe paaftësisë së BE-së si garantuese e marrëveshjes…”, tha ai duke akuzuar autoritetet e Kosovës për krijim të kushteve të padurueshme për jetën e pjesëtarëve të komunitetit serb.

Ai përmendi siç tha incidentet e dhunshme ndaj pjesëtarëve të komunitetit serb, ndërsa kritikoi Misionin e Kombeve të Bashkuara për mospërfshirje të tyre në raportin për mbledhjen e sotme. Presidenti serb vuri theksin te rregullorja e Banks Qendrore të Kosovës që ndalon përdorimin e dinarit serb për pagesa të gatshme, duke përshkruar ato që tha se janë pasojat për ata që marrin mbështetje financiare nga Serbia. Institucionet e Prishtinës, tha ai, po ushtrojnë dhunë fizike dhe juridike mbi serbët e Kosovës me qëllim të përndjekjes së tyre.

Presidentja Osmani tha se “pretendimet e Serbisë për spastrimin etnik dhe përndjekjen e serbëve të Kosovës janë të rreme, të pambështetura dhe të motivuara politikisht”.

Presidentja Osmani tha se themelimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe nënkupton përmbushjen e kushteve siç është shpërndarja e strukturave paralele serbe, ndërsa theksoi se Kosova synon zbatimin e të gjitha marrëveshjeve për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë “në tërësi dhe pa kushte”.

Ajo akuzoi Serbinë për shkelje të vazhdueshme të marrëveshjeve, duke iu referuar fushatës së Beogradit kundër anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës. Presidentja Osmani theksoi se Serbia bllokoi qytetarët e Kosovës nëpër vendkalimet kufitare javën që lamë pas, pasi Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës i dha dritën jeshile anëtarësimit të Kosovës në këtë organizatë. Beogradi e mohon një gjë të tillë.

Presidenti serb tha se Serbia është e përkushtuar ndaj bisedimeve të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian dhe do të bëjë gjithçka që të ruajë paqen dhe qëndrueshmërinë në rajon.

Serbia, tha ai, ka bërë lëshime të dhimbshme ndërsa Prishtina nuk po i përmbushë detyrimet e saj dhe “regjimi i (Albin) Kurtit “u shpërblye me liberalizimin e vizave, këshillin e Evropës dhe armatosjen e Forcës së Sigurisë së Kosovës”.

I mbështetur edhe nga përfaqësuesi rus në Këshillin e Sigurimit, presidenti serb e quajti “teatër politik” praninë në delegacionin e Kosovës të katër grave që u kanë mbijetuar përdhunimeve dhe masakrave gjatë luftës në Kosovë.

Duke kujtuar mizoritë e forcave serbe që morën fund me ndërhyrjen e NATO-s në vitin 1999, presidentja Osmani tha se Kosova “nuk kërkon hakmarrje por nuk do të pushojë së kërkuari drejtësi”.

Përgjatë debatit, përfaqësuesi amerikan Robert Wood, përmendi ato që ai i quajti “veprime përshkallëzuese dhe të pabashkërenduara nga të dyja palët”.

Ai tha se Serbia nuk ka bërë përparim për të mbajtur përgjegjës autorët e sulmit në fshatin Banjskë në veri të Kosovës me 24 shtator të vitit të kaluar, kur një grup serbësh të armatosur sulmoi policinë e Kosovës duke vrarë një oficer.

“Serbia duhet të punojë me KFOR-in për të mos lejuar përsëritjen e sulmeve të tilla”, tha ai.

Zoti Wood shprehu shqetësimin me bllokimin e udhëtarëve nga Kosova që po ktheheshin në shtëpi nëpër territorin e Serbisë dhe brengosjen e Shteteve të Bashkuara me veprimet e fundit të qeverisë së Kosovës, përfshirë çështjen përdorimit të dinarit serb.

“Këto veprime ndikojnë mbi komunitetet e cenuara joshumicë dhe e dëmtojnë normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”, tha ai, duke nënvizuar se të dyja palët duhet të marrin hapa konkretë për t’i përmbushur të gjitha zotimet në kuadër të dialogut, përfshirë gjetjen e një zgjidhjeje për çështjen e dinarit dhe përparim në procesin e themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Zoti Wood shprehu keqardhjen për bojkotimin e referendumit në veri nga Lista Serbe dhe aktorë të tjerë, ndërsa bëri thirrje për përmbylljen e misionit të UNMIK-ut.

Pjesa më e madhe e ambasadorëve kërkuan zbatimin e plotë të marrëveshjeve të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian. Kjo, tha shefja e UNMIK-ut, Caroline Ziadeh “është bërë një përparësi e ngutshme për të ndihmuar në zbutjen e serisë së vazhdueshme të krizave”.

Kosova dhe Serbia kanë arritur një numër marrëveshjesh që nga fillimi i bisedimeve për normalizimin e marrëdhënieve në vitin 2011. Me 27 shkurt të vitit të kaluar kryeministri i Kosovës Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiç, u pajtuan për një marrëveshje normalizimi mbi një plan i cili qe bërë i njohur si nisma franko gjermane.

Me 18 mars në Ohër ata u pajtuan për udhërrëfyesin e zbatimit të marrëveshjes e cila kërkon marrëdhënie të mira fqinjësore, njohje të dokumenteve dhe simboleve dhe respektim të sovranitetit dhe tërësisë tokësore të njëra-tjetrës. Ajo kërkon që palët të mos pengojnë njëra-tjetrën në proceset integruese, por nuk kërkon njohje të ndërsjellë. Plani parasheh edhe përmbushjen e të gjitha marrëveshjeve të arritura më parë në bisedimet e ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian./VOA/