S’ka më homologim të makinave në Kosovë; Çfarë thotë Projektligji dhe nga cilat shtetet mund të bëhet importi?

Parlamenti i Kosovës  ka miratuar Projektligjin për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për Automjete, që parasheh heqjen e homologimit. Sipas këtij Projektligji, është hapur rruga largimit të homologimit si detyrim për makina që importohen nga vendet e Bashkimi Evropian, Zvicra dhe Norvegjia.

Monopoli i homologimit të makina në Kosovë tashmë ka marrë fund.  Makinat e reja që hyjnë në Kosovë tash e tutje nuk do t’i nënshtrohen më këtij procesi, që ka kushtuar jo më pak se 125 euro për makinë.

Deputetët e Parlamentit  kanë votuar në parim Projektligjin për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për Automjete, që parasheh heqjen e homologimit.

Sipas këtij Projektligji, është hapur rruga largimit të homologimit si detyrim për makinat që importohen nga vendet e Bashkimi Evropian, Zvicra dhe Norvegjia.

Në nenin 1 këtij Projektligji parashihet që, mjetet rrugore të reja që importohen dhe posedojnë certifikatë të konformitetit.

“Mjetet rrugore të përdorura, që importohen nga shtetet e Bashkimit Evropian, Zvicra dhe Norvegjia, dhe që kanë qenë të lejuara për qarkullim të rregullt rrugor në vendin prej nga importohen”, thuhet në nenin 1.14.

Në këtë Projektligj, lista e shteteve të përcaktuara në paragrafin 1.14. të këtij neni, mund të ndryshohet ose plotësohet me vendim të ministrit, varësisht nga ndryshimi i standardeve.

Në nenin 2  parashihet heqja e plotë e nenit 27 të Ligjit për Automjete që parasheh procedurën e mjeteve të përmirësuara dhe të riparuara.

Ndërsa në nenin e tretë thuhet se, “pronari i mjetit transportues është i obliguar të kërkojë që ndryshimet e bëra në mjetin e tij, e të cilat janë bërë me pëlqimin e tij, atëherë duhet të evidentohen pranë institucionit të autorizuar, në afat prej 30 ditësh nga dita e ndryshimit të bërë”.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti pas këtij vendimi ka reaguar duke thënë se ka filluar “fundi i zhvatjes përmes homologimit”.

“12 vjet radhazi kishim monopol në homologimin e automjeteve që pasuronte një oligark duke imponuar barrierë tregtare. Qytetarëve u duhen shërbime të mira e jo detyrime të padrejta. Tash është në duart e deputetëve të Kuvendit të Republikës që ta jetësojnë nismën ligjore për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit 05/L – 132 për Automjete”, kishte thënë Kurti.

Kurse, ushtruesja e detyrës së Grupit Parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje, Mimoza Kusari-Lila tha se që nga viti 2009 ka pasur padrejtësi dhe se ka qenë në kundërshtim me rregullat e tregut të lirë.

“Në këtë legjislaturë kemi marr iniciativë për të korrigjuar një padrejtësi e cila në Kosovë vijon që nga viti 2009. Është vlerësuar që ky autorizim i ka siguruar ekskluzivitetin në kundërshti me rregullat e tregut të lirë. Ka pasur vërejtje dhe reagim nga Bashkimin Evropian dhe natyrisht shkelje të të drejtave të konsumatorëve për faktin se kanë qenë të udhëzuar të kryejnë shërbime vetëm te një operator”, është shprehur Kusari-Lila.

Në vitin 2008, Ministria e Transportit dhe Postë-Telekomunikacionit, e udhëhequr nga Fatmir Limaj, që atëkohë ishte në Partinë Demokratike të Kosovës, kishte nënshkruar kontratë ekskluzive me kompaninë “EuroLab” për homologimin e automjeteve që regjistrohen për herë të parë në Kosovë, duke e autorizuar kompaninë në fjalë, si kompaninë e vetme për këtë veprimtari për periudhën 2009-2019.

Më 2017, edhe Autoriteti Kosovar i Konkurrencës kishte konstatuar shkelje ligjore në fushën e homologimit dhe i kishte rekomanduar Ministrisë së Infrastrukturës të rishikojë dhe të bëjë ndryshime në dispozitat ligjore që e rregullojnë këtë fushë.

Edhe pas vitit 2019, kontrata nuk ishte ndërprerë, pasi Ministria e Infrastrukturës, e udhëhequr nga Pal Lekaj i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, kishte nënshkruar një Udhëzimin Administrativ për përcaktimin e kushteve dhe procedurave për homologim të mjeteve rrugore, por që pamundësonte hapjen e tregut në këtë fushë.

Parlamenti i Kosovës në vitin 2019 kishte miratuar një rezolutë për eliminimin e rasteve të monopolit në treg, siç është rasti me homologimin e veturave.

Për këtë çështje, më pas kishin reaguar edhe ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Prishtinë, Philip Kosnett dhe shefja e atëhershme e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, Nataliya Apostolova. Ata i patën bërë thirrje qeverisë të veprojë shpejt për zbatimin e rezolutës së Kuvendit të Kosovës për eliminimin e rasteve të monopolit në treg.

Vetëm vitin e kaluar, sipas Doganës së Kosovës, janë importuar mbi 22 mijë makina në Kosovë, nga to mbi 19 mijë të përdorura dhe mbi tre mijë të reja. Sipas llogaritjeve, i bie se mbi 2.7 milionë euro është paguar për homologim. Në vitin 2019, në Kosovë kanë hyrë mbi 26 mijë makina./Monitor/