Tre sugjerime për lirinë e shtypit!

nga Ines Pohl*

Ndalim publikimesh, heqja e bazës ekonomike dhe burgimi njihen si modele të sjelljes së shteteve represive që kërkojnë kështu të shtypin shprehjen e lirë të mendimit në vendet e tyre.

Por ndërkohë ekzistojnë rreziqe që nuk mund të kuptohen aq lehtë  – e në krye të tyre është struktura virale e internetit: njerëzit, gjithnjë e më shumë edhe makinat, përhapin gënjeshtra, video të rreme dhe foto që synojnë të manipulojnë enkas. Lajmet e rreme, fushatat e dezinformimit në mediat sociale, shpifjet dhe kërcënimet janë bërë të zakonshme. Aty veprojnë gjithnjë e më shumë profesionistë të vërtetë nga fusha e komunikimit. Për shembull, në RT (Russia Today) dhe për fat të keq edhe në Al Jazeera. 

Komunikimi i tyre duket i këndshëm, e nganjëherë edhe me humor. Në një botë të komplikuar, ata tërheqin me ofertën e thjeshtimit. Përveç kësaj, shtetet gjithnjë e më shumë po përpiqen ta kthejnë internetin kozmopolit në një intranet të censuruar të vendit. E shohim këtë në Iran, në Kinë, në Rusi dhe në Turqi.

Ka vetëm një përgjigje për këtë: Njerëzit duhet të mësojnë ta dallojnë gënjeshtrën nga e vërteta. Kjo kompetencë në fushën e medias duhet të bëhet pjesë integrale e edukimit shkollor, për të rriturit duhet të ketë oferta tërheqëse. Oferta, në të cilat gjithnjë transmetohet se në fund do të jenë në rrezik jo vetëm liria e mediave, por edhe liria e shprehjes së mendimit në hapësirën “private” pa frikë nga represioni. 

Politikanët të tregohen të përgjegjshëm

Politikanët demokratë nga e gjithë bota, duke përfshirë edhe ata nga Evropa dhe Gjermania, janë tepër të zellshëm, kur është fjala për t’i bërë temena Kinës. Nuk ka rëndësi se liria e shtypit  në këtë vend thuajse nuk ekziston dhe se transmetuesit e huaj të pavarur, si Deutsche Welle, atje janë bllokuar. Përfaqësuesit e biznesit mendojnë për biznese kur kujtojnë Kinën dhe jo për të drejtat e njeriut.

Edhe për Iranin, flitet më shumë për mundësitë ekonomike, sesa për 20 gazetarët që po mbahen në burgjet e torturave të Gardave Revolucionare. Në Bangladesh dhe Pakistan, blogerët vënë në rrezik jetën e tyre, kur raportojnë në mënyrë kritike për islamizmin në rritje në vendin e tyre. Pakëkush i mbështet nga jashtë.

Bota duartroket princin e Arabisë Saudite, sepse i lejon gratë të shkojnë në kinema, në stadiume sportive dhe madje tani ato lejohen edhe t’i japin makinës. Por ku është thirrja për blogerin Raif Badawi, i cili ende gjendet në një burg në Arabinë Saudite?

Lista është e gjatë. Është listë e trishtuar. Dhe sot është dita e duhur për t’i matur politikanet dhe politikanët  edhe me atë çka bëjnë kundër sulmeve të shtuara ndaj lirisë së shtypit. A u tregojnë ata diktatorëve qartë, se cilat janë vlerat tona? A janë ata të gatshëm të heqin dorë nga biznesi, nëse këto vlera shkelen haptas? A e lidhin ata gatishmërinë për të dhënë ndihmë zhvillimore me situatën e të drejtave të njeriut dhe lirisë së shtypit?

Gazetarët – faktori vendimtar

Liria e shtypit nuk jepet vetëm nga lart. Njëra gjë është korniza ligjore, qëndrimi i brendshëm i çdo gazetari është gjëja tjetër. Sidomos gazetarët nga vendet me një sistem liberal mediash duhet të shërbejnë si shembull për kolegët që punojnë në rrethana të vështira.

Për mua të jesh gazetare do të thotë t’i shikosh gjithnjë me dyshim bindjet e veta, – ose të kolegëve, – dhe gjithmonë ta vësh në pyetje edhe atë që është e sigurtë. Dhe posi, mos të kesh frikë të marrësh duartrokitje nga ana e gabuar. Për shembull, unë e shoh me shqetësim të madh diskutimin se duhet të flasim me politikanët populisto-djathtistë të AfD-së (Alternativa për Gjermaninë). Nëse i injorojmë të gjitha grupet politike, politikanët e pakëndshëm ose figurat e tjera publike që nuk përshtaten me botëkuptimin tonë, ne injorojmë, lëmë një boshllëk, i cili më pas plotësohet nga të tjerët. 

Dhe me këtë ne në fund të ditës dëmtojmë lirinë e shtypit, që duam ta festojmë sot.

*Kryeredaktore e Deutsche Welle