“Verën shqiptare e duan të huajt, turizmi oksigjen për kantinat”

Shqiptarët vazhdojnë të jenë besnikë të verërave të huaja, nxitur nga mendimi se çfarë vjen nga jashtë është më cilësore.

Të paktën këtë konstaton Muharrem Çobo, nga “Kantina Çobo”, i cili shpreh keqardhje për këtë tendencë duke nënvizuar se në shumë raste, produktet shqiptare paragjykohen edhe kur janë më cilësore se ato të huaja.

Sipas tij, aktiviteti i kantinave është i lidhur ngushtë me turizmin dhe kufizimet që u vendosën prej pandemisë dhanë një lloj goditje për sektorin, por viti 2021 dha një lloj oksigjeni për këtë sektor. Z. Çobo nënvizon se të huajt kanë kuriozitet për verën shqiptare dhe të paktën për kantinën e tij, gjysma e konsumit bëhet nga ky grup.

Në përgjithësi si ka qenë viti 2021 për kantinat e verës dhe për tuajën në veçanti?

Viti 2021, të paktën për kantinën tonë, ka dhënë oksigjen ndryshe nga viti i kaluar. Në 2020-n kemi pasur gjysmën e xhiros. Me keqardhje them se kuptova sesa konsumohet produkti im nga shqiptarët dhe më rezultoi  vetëm gjysma e tij. Gjysmën tjetër e pinë të huajt.

Nuk mund të them që mbyllja e lokaleve është faktor. Pati ndikim, por verë u konsumua, marketet shitën. Sezoni turistik veror ka qenë plot. Përveçse kishte shqiptarë nga trojet edhe vetë vendasit qëndruan këtu, sepse nuk kishin mundësi të iknin jashtë.

Madje lokalet në Jug punuan më shumë vjet se këtë vit. Ajo që konstatoj është se shqiptarët, në pjesën më të madhe parapëlqejnë produktin e huaj. Ne si kantinë, por edhe të tjerët, po vazhdojmë të bëjmë punën tonë dhe prej 22 vitesh po mundohemi të informojmë qytetarët mbi verën shqiptare dhe avantazhet që kemi në raport me ato jashtë. Sigurisht, thënë nga ne si palë interesi, ka edhe një lloj mosbesimi. Kjo është situata në tërësi.

Si ka qenë prodhimi në kantinën tuaj? Sa për qind të rrushit prodhoni vetë dhe sa e merrni nga tregu?

Prodhimi ka qenë shumë i mirë vjet dhe sivjet. Cilësia e rrushit ka qenë gjithashtu shumë e mirë. Në përgjithësi nuk kam pasur problem me cilësinë e rrushit.

Ne e kemi nisur me prodhimin e verës me rrushin e vreshtit tonë dhe duke u zgjeruar, arritëm në një pikë ku 90% të rrushit e merrnim nga të tjerë. Kurse 5-6 vite më parë, morëm me qira 37 hektarë toka, ish-vreshta që ishin bërë pyje dhe kemi mbjellë vreshtat tona. Këtë vit, 2021 60-70% e rrushit ka qenë nga vreshta jonë.

Çfarë varietetesh keni në këtë vresht?

Kemi kryesisht varietete autoktone që janë Sheshi i Zi, Sheshi i Bardhë, Vlosh, Puls që është i zonës së Beratit, pastaj kemi Cabernet dhe Merlot që bëjmë Kashmerin, i cili është produkti ynë më i njohur.

Po në fundvit shihni ndonjë lëvizje më të madhe, duke qenë se janë shtuar aktivitetet sociale dhe janë edhe festat?

Në fundvit ka normalisht më shumë lëvizje. Ka një rritje të konsumit. Deri para disa viteve, në muajin dhjetor bënim xhiro sa për 3-4 muaj bashkë.

U bënë dy vjet që gjërat kanë ndryshuar, nuk e di arsyen. Ndoshta është ajo që theksova se kur mungojnë të huajt, ne si kantinë na bie xhiro. Natyrisht që kemi klientelë shqiptare fanatike, por konstatova këto kohë që gjysma konsumohet nga të huajt.

A hasni rezistencë për të çarë tregun në supermarket apo rrjete dyqanesh shqiptare për promovimin e produkteve tuaja?

Në këndvështrimin tim, tregu shqiptar ka dy probleme. Së pari, politikën ende vazhdojnë ta bëjnë tregtarët, sepse janë më të fuqishëm. Së dyti, marketet dhe të gjitha pikat e shitjes, e kanë më të lartë marzhin e fitimit për produktin e huaj sesa për atë vendas.

Shqipëria është një vend i vogël dhe nëse ai merr një shishe verë nga unë me 1200 lekë, e shet 1400 – 1500 lekë. Nëse merr një produkt të huaj 1200 lekë, e shet 1800-2000 lekë. Normalisht ata do ta promovojë atë pjesë ku fitojnë më shumë, ose nuk merr fare në dyqan verën shqiptare.

Po vitin 2022 si e prisni, duke pasur parasysh zhvillimet aktuale dhe kthimin drejt normalitetit?

Turizmi këtë vit pati një lloj përmirësimi, por vizitat në kantinë nuk kanë qenë në nivelin e 2019. Në këtë vit, ne patëm 12 mijë vizitorë në enoturizmin tonë ku mund të bëhen ture të verës dhe ku mundësohet degustimi dhe vizita në kantinë. Pozitive ishte që nisi kthesa pozitive.

Viti 2022 mendoj se do të jetë vazhdim i përmirësimit që nisi në 2021-shin dhe këtu nënkuptoj turistët e huaj. Në vitin 2021, ne kemi pasur më pak turistë në kantinë, por ama xhiroja është më e lartë. Kjo do të thotë se ata që erdhën, morën paketa më të mira apo më të shtrenjta degustimi dhe blenë më shumë produkte.

Turistët e huaj, të pranishëm me numra të konsiderueshëm janë ata nga tregu lindor si Rusia, Ukraina, Bjellorusia, Polonia e Çekia. Më parë tek ne mbizotëronin turistët nga vendet perëndimore si gjermanët, nordikët. Në vitin 2022, presim lehtësime nga pandemia dhe sektori të vijojë me këtë trend.

Po sa u takon kostove, që janë rritur për shkak të situatës globale të krijuar nga kërkesa post-pandemike, a mendoni se do të ketë ndikim te produktet?

Ka pasur rritje në disa aspekte, si te shishet, etiketat e elemente të ngjashme. Ne, një pjesë të etiketave i kemi porositur dhe marrë kohë më parë dhe kostoja është e njëjtë. Por për verërat e reja që do të dalin, do të ketë rritje. Natyrisht rritja e çmimeve ka ndikim, por ne si kantinë kemi një produkt me tjetër filozofi.

Natyrisht që është i lidhur dhe me koston, le të themi bazike që është rrushi në këtë rast, por gjithsesi prodhimi është relativisht i shtrenjtë, ndaj nuk mendoj se është ky problemi ynë kryesor.

Po flitet shumë për ndryshimet klimatike dhe ndikimet në sektorë të ndryshëm. Sa i takon prodhimit të rrushit dhe verës, a vini re ndonjë ndryshim në vend që mund të jetë pozitiv apo negativ? Kur themi pozitiv, përmendim rastin e Britanisë së Madhe ku ndryshimet klimatike po nxisin prodhimin e verës dhe ndikimin negativ, si rasti i Francës, ku ka rënë cilësia e prodhimit?

E kam dëgjuar këtë, por këtu tek ne, në përvojën time vitet e fundit është vënë re një përqindje e lartë sheqeri te rrushi që ka ndikim pozitiv. Këtë vit, në fakt, pati një lloj frike që nga thatësira dhe vapa e madhe, që nuk e mbaja mend të kishte qenë në këto nivele, prodhimi mund të mos ishte cilësor. Fatmirësisht rrushi rezistoi dhe prodhimi ka qenë fantastik. Deri më tani, ndryshimi ka qenë pozitiv.

Sa produkte keni aktualisht ju si kantinë?

Kemi dy lloje verërash të bardha, etiketa Shëndeverë Sparkling (verë e shkumëzuar) dhe klasiken. Kemi tre verëra të kuqe dhe katër edicione speciale. Nëse do të kategorizojmë verërat e kuqe në llojin e rrushit që kemi, mund të përmend Sheshin e Zi, Kashmer dhe e Kuqja e Beratit me Vlosh.

Kemi dhe rakinë me arra dhe pastaj bëjmë dhe disa distilate të tjera, por janë shumë të vogla në sasi. Kemi nxjerrë para dy vitesh konjakun “Spirit of Wine” (Shpirti i Verës) por ka mbaruar dhe tani po presim edicionin tjetër.

A ka preferencë për verërat e shkumëzuara në tregun shqiptar?

Në përgjithësi, të huajt janë ata që e preferojnë më shumë. Nëpër lokale e restorante, jo shumë. Tek bulëzat nuk ka shumë preferencë brenda vendit mesa konstatoj. Në Europë është çështje stili jetese dhe nëse shkon në restorant, pi një shampanjë apo spumante jo të ëmbël, për të shoqëruar ushqimin, këtu tek ne ende nuk është kjo tendencë.

Çfarë mund të bëhet për të nxitur markat vendase të paktën nga ajo që ju keni parë në tregjet e huaja?

Ka disa gjëra që ne i kemi propozuar herë pas here, por nuk kanë gjetur mbështetje, ndoshta nuk shihet me interes dhe s’kanë as faturë financiare. Kur u bë paketa për bujqësinë pak vite më parë, ne bëmë disa propozime, por nuk u morën parasysh asnjëherë.

Në atë kohë propozuam që përmes një vendimi apo urdhri të caktohej që çfarë janë aktivitete me fonde publike të mbështeteshin te produktet vendase pra vera, vaj i ullirit e të tilla prodhime. Po kështu të kishte një qasje më të madhe të personave publikë ndaj markave vendase, për të dhënë një mesazh te konsumatori si dhe mund të bëhet promovim i integruar i turizmit me kulinarinë dhe prodhimet vendase ku përfshihet dhe vera.

Cilat janë disa nga problematikat që has tregu i verës në vend? A shihni aspekte që ju shqetësojnë si për shembull informaliteti?

Informaliteti mund të jetë një prej shqetësimeve, por më shumë se ai për produktin tonë është problem prodhimi i huaj që vjen në Shqipëri. E përsëris se nga informacioni që ne marrim nëpërmjet kanaleve të tregut, 70% e verës që konsumohet në vend vjen nga jashtë dhe është absurde.

Pjesa dërmuese e verës që vjen nga jashtë nuk ka lidhje me verën vendase për nga cilësia. Këtu janë shtuar kantinat shqiptare fatmirësisht dhe është rritur cilësia e verës. Çështja është se konsumatori shqiptar nuk e parashtron zgjedhjen mes verërave më të mira shqiptare, por mes një vere shqiptare dhe një të huaje, pavarësisht se çfarë cilësie mund të ketë kjo e fundit.

Nëse shkon në restorant, menutë janë shumë të kufizuara vetëm tek verërat e huaja, por edhe stafi i shërbimit të drejtohet me shprehjen “të huaj apo shqiptare” duke të imponuar këtë zgjedhje. Në këto kushte, prania e verës shqiptare nuk zgjerohet në treg, thjesht herë pas here njëra kantinë i merr tjetrës.

Ajo që mbetet e paprekur dhe është shumica e tregut, është vera e huaj. Ne i marrim nga feta jonë njëri-tjetrit, por jo importit. Nuk ka rritje reale, edhe pse është rritur numri i kantinave dhe konsumi, por përqindja e verës shqiptare është minimale, Italia merr pjesën më të madhe./Monitor/