Zjarret kapin në flagrancë emergjencat civile! BB: Shqipëria ka mangësi të theksuara!

Shqipëria po përjeton më shumë se një herë në vit fatkeqësi natyrore, ku dominojnë zjarret dhe përmbytjet, por Drejtoria e Emergjencave Civile, e cila është në proces organizimi për rreth tre vite, nuk po mundet t’i përgjigjet situatës.

Vendi është përfshirë nga zjarret nga Veriu në Jug, por mjetet në dispozicion të tilla si helikopterët, zjarrfikëset etj., nuk kanë qenë në nivelin që kërkon situata.

Ish-drejtori i Emergjencave Civile, Shemsi Premçi, tani këshilltar i Presidentit për këto çështje, tha se, nga aspekti ligjor i pajisjeve dhe burimeve njerëzore, emergjencat civile janë reformuar dhe tani funksionon Agjencia Kombëtare e Mbrojtjes Civile, si njësi nën mbikëqyrjen e Ministrisë së Mbrojtjes. Por sipas tij, drejtuesit nuk po tregojnë lartësinë që kërkon detyra dhe situata.

Ai mori si shembull zjarrin në malin e Thirrës në Bjeshkët që kufizojnë Kukësin më Mirditën, ku në vendngjarje nuk ka pasur asnjë përfaqësues të lartë nga Ministria e Mbrojtjes dhe Agjencia, teksa u gjet në vendngjarje Ministri i Brendshëm i Kosovës me 9 automjete për fikjen e zjarreve, 34 zjarrfikës dhe 100 trupa të ushtrisë.

Premçi tha se, ndërkohë e gjitha flota e 17 helikopterëve dhe zjarrfikëseve nuk është në gjendje pune. “Helikopterët u përdorën për shëtitje si taksi nga ministrat dhe zyrtarët e tjerë të qeverisë dhe tashmë orët e punës kanë mbaruar për shumë prej tyre, të cilat tani, kur duhet, nuk mund të përdoren për qëllimin për të cilin janë blerë, Mbrojtjen Civile” -tha ai.

Gjithashtu Premçi tha se shumica e zjarrfikëseve nuk janë në gjendje pune, teksa mungon totalisht përgjegjësia morale dhe ligjore e ushtrimit të detyrës në drejtuesit kryesorë të emergjencave civile, pasi në të shumtën e rasteve nuk gjenden as në vendngjarje.

Shërbimi i Emergjencave Civile kaloi një proces të fortë ristrukturimi, pasi dobësitë e strukturës u panë gjatë tërmetit të madh të 26 nëntorit 2019, ku përveç mungesës së mjeteve mungoi pjesa formale e organizimit dhe orientimit për trupat që erdhën në ndihmë nga vendet tjera.

Me reformën e re territoriale të gjitha bashkitë duhet të kenë në funksion një drejtori të posaçme për Emergjencat Civile. Shumica e bashkive i kanë krijuar strukturat, po nuk kanë fonde dhe mjete për të përballuar menaxhimin e fatkeqësive.

Burimet në Bashkinë e Kukësit pohuan se kanë vetëm dy zjarrfikëse dhe mungesë totale fondesh për të përballuar frenimin e zjarreve në malet afër tunelit të Kalimashit.

Pa mbështetje nga qeveria bashkia e ka të pamundur të përballojë emergjencën tha Granit Gjana, shef i Kabinetit në Bashkinë e Kukësit. Ai tha se frenimi i zjarrit në afërsi të tunelit u arrit me ndihmën e trupave nga Kosova.

Sipas Bankës Botërore, Shqipëria ka nivelin më të lartë të rrezikut nga katastrofat natyrore në Europë, duke përmendur përmbytjet dhe tërmetet.

Sipas Indeksit Botëror të Rrezikut 2019, ekonomia e vendit është shumë rrezikuar nga këto fatkeqësi, ndërsa gjatë periudhës 1995–2015, një mesatare prej 30,000 njerëz u prekën çdo vit nga katastrofat natyrore, dhe më shumë se 95 për qind e bashkive shqiptare u prekën nga të paktën një katastrofë.

BB: Shqipëria ka mangësi të theksuara për mbrojtjen nga zjarret

Në maj të këtij viti, Banka Botërore publikoi një raport diagnostikues për gatishmërinë e strukturës së Emergjencës për Mbrojtjen Civile në Shqipëri.

Raporti diagnostikues konfirmoi se Shqipëria ka aftësi të kufizuara të shuarjes së zjarrit në vende larg zonave të banuara.

Banka vërejti se Shqipëria ka mangësi të mëdha për të kontrolluar zjarret në zona të egra dhe pyje të largëta, pasi mungojnë automjetet 4×4 dhe pajisje specifike, si kamera termike për të vlerësuar zjarret.

Ministria e Mbrojtjes mund të sigurojë mbështetje shtesë përmes vetëm dy helikopterëve që kanë pajisje për të shuar zjarret në pyje, por ndërkohë menaxhimi i pyjeve është kryesisht nën përgjegjësinë (financiare) të komunave.

Banka Botërore vuri në dukje nevojën për mbikëqyrjen me video të zjarreve në pyje, si dhe për një sistem të avancuar që përdor avionë, satelitë, harta tokësore dhe të dhëna meteorologjike.

Raporti sugjeroi se, shërbimet vullnetare për fikjen e zjarreve janë një opsion në zonat rurale ose më pak të populluara.

Sidoqoftë, shërbimet me kohë të plotë dhe personale të posaçëm do të kenë tendencë t’i përgjigjen një larmie më të madhe incidentesh, pasi niveli i trajnimit të tyre rritet me kalimin e kohës.

Sipas Bankës, pajisjet dhe trajnimi janë një faktor kryesor në aftësinë e çdo shërbimi zjarrfikës.

Sipas Ligjit Nr. 152/2015,”Për Mbrojtjen nga Zjarri dhe Shërbimin e Shpëtimit”, shumica e kompetencave të shuarjes së zjarrit u transferuan nga prefekturat tek bashkitë, duke lënë në nivel qendror vetëm legjislacionin, trajnimin dhe bashkëpunimin mes strukturave të shuarjes së zjarrit. Banka Botërore vë në dukje se, shërbimi ka shumë boshllëqe në lidhje me pajisjet dhe trajnimin.

Shumë nga zjarrfikëset në dispozicion janë të vjetruara (disa që datojnë nga vitet gjashtëdhjetë), janë në gjendje të keqe dhe nuk janë të ndërveprueshme sepse ishin dhuruar nga vende të ndryshme, vuri në dukje Banka Botërore.

Bashkive dhe njësive administrative u mungojnë pajisjet mbrojtëse personale dhe pajisje të jashtme për shuarjen e zjarreve, ndërsa automjete me shkallë për shuarjen e zjarreve në ndërtesa të larta (gjashtë ose më shumë kate) janë të pamjaftueshme, thuhet raport.

Sipas Ligjit Nr. 152/2015,Bashkitë janë të detyruara të investojnë në ngitjen e kapaciteteve vullnetare të shuarjes së zjarreve, përveç shërbimit profesional. Por kufizimet buxhetore pengojnë shumë bashki të zhvillojnë programe për shuarjen e zjarrit me vullnetarizëm./Monitor/