Stoku i borxhit të jashtëm bruto arrin në 9.9 mld euro

Stoku i Borxhit të Jashtëm Bruto (BJB, huatë që gjithë aktoret ekonomike kanë marrë jashtë vendit) arriti në fund të gjashtëmujorit të parë 2022 në 9,9 miliardë euro.

Në krahasim me 6 mujorin e parë 2021 BJB u zgjerua me 138 milionë euro ose 1,4%, sipas të dhënave zyrtare të Bankës së Shqipërisë.

Qeveria e Përgjithshme zotëron rreth 49% të totalit të Borxhit të Jashtëm Bruto të Shqipërisë. Pjesa tjetër është e shpërndarë midis Sektorëve të Tjerë (33%), Sistemit Bankar (16%) dhe Autoritetit Monetar (2%). Në fund të muajit Qershor 2022, detyrimet e Qeverisë së Përgjithshme vlerësohen në 4,847 milionë euro dhe prezantohen vetëm në instrumente afatgjatë, të tilla si “hua” dhe “obligacione dhe dëftesa”.

Në gjashtë mujorin e parë të vitit 2022 qeveria tërhoqi 222 milionë euro borxh të ri dhe shleu 169 milionë euro. Gjatë tremujorit të dytë 2022, totali i të hyrave (tërheqjeve) ose fluksi i borxhit të ri, të gjeneruar nga aktiviteti huamarrës, shënon 158 milionë euro, nga të cilat 112 milionë euro i takojnë sektorit publik. Shërbimi i borxhit të jashtëm (pagesat e principalit dhe të interesit) për periudhën, shënon 149 milionë euro.

Në masën 90%, shërbimi i borxhit ka qenë për shlyerje të kryegjësë (principalit) dhe në 10% për shlyerjen e interesave.  Gjatë periudhës shlyerjet në rreth 99 milionë euro janë pagesa të Qeverisë së Përgjithshme 11 milionë euro Korporatave Depozituese, dhe 38 milionë euro të Sektorëve të Tjerë.

Sektori publik mban peshën kryesore në shlyerjet e principalit me rreth 66% të vlerës së përgjithshme të transaksionit, si dhe në shlyerjen e pagesave të interesit, me rreth 11 milionë euro ose 73% të vlerës së përgjithshme të interesave të paguara nga ekonom

Në masën 88%, BJB prezantohet në maturitetin afatgjatë. Gjatë tremujorit të dytë 2022, teprica e borxhit të jashtëm afatgjatë u zgjerua me 39 milionë euro në reflektim të zgjerimit të borxhit privat, kryesisht në drejtim të rritjes së huamarrjes neto ndërmjet kompanive të lidhura në një marrëdhënie investimi direkt, “investime direkte-hua ndërkompani”.

Ndërkohë që, detyrimet e borxhit publik shënojnë rënie të lehtë. Zgjerimi i detyrimeve të Qeverisë së Përgjithshme në formën e huamarrjes (prej 92 milionë euro), është kompensuar nga tkurrja e ekspozimit në “letra me vlerë të borxhit” (prej 82 milionë euro) dhe shlyerjeve gjatë periudhës.

BJB në maturitetin afatshkurtër u rrit me 50 milionë euro në nivelin 1,151 milionë euro, në reflektim të rritjes së detyrimeve afatshkurtra “monedha dhe depozita” dhe “hua” të Korporatave Depozituese. Në fund të Qershorit 2022, Borxhi i Jashtëm Bruto në raport me PBB shënon 59.1% nga 60.9% në fund të muajit mars 2022 dhe 62.7 në fund të vitit 2021.

Monedha evropiane (EUR) është monedha kryesore në emërimin e detyrimeve të Shqipërisë ndaj botës, në rreth 68% të totalit, e ndjekur nga SDR me 11% dhe USD me 9%.

Kreditorët publikë mbajnë pjesën më të madhe (44%) të tepricës së borxhit të jashtëm afatgjatë. Zotërimet e bankave të huaja në Eurobondin qeveritar shënojnë rreth 13% të BJB-së afatgjatë

Kreditorët privatë kanë rritur nivelin në aktivitetin huadhënës dhe në fund të muajit qershor 2022 mbajnë rreth 15% të tepricës së BJB-së në maturitetin afatgjatë. Detyrimi afatgjatë mes kompanive të lidhura në një marrëdhënie investimi direkt, ruajnë një nivel prej rreth 17% të totalit të borxhit të jashtëm gjatë dhe në fund të Qershorit 2022 shënon 1,455 milionë euro.

Pjesa e borxhit të jashtëm me maturitet më të gjatë se 5 vjet kalon dukshëm borxhin me maturitet nga 1 dhe 5 vjet. Në maturitetin 1-5 vjet dominon borxhi privat, ndërsa në atë mbi 5 vjet dominon borxhi publik.