Banka Botërore, rritja ekonomike në Shqipëri 3.2%, në Kosovë 3.1 %

Banka Botërore la të ndryshuar parashikimin për rritjen ekonomisë këtë vit në Shqipëri me 3.2 për qind ndërsa për Kosovën kjo rritje do të jetë 3.1 për qind. Ndërkohë për vitin 2023 deri sa për Shqipërinë parashikohet një ulje për 1.2 për qind krahasuar me parashikimin e pranverës, për Kosovën parashikohet një rritje për 0.6%.

Në publikimin e sotshëm, “Mbrojtja Sociale për Ringritje” Banka njoftoi se ekonomia e Shqipërisë do të rritet me 3.2% këtë vit, ndërsa më 2023 ritmet e rritjes do të jenë 2.3%. ulje me 1.2 pikë për qind në krahasim me parashikimet e pranverës.

Në Ballkanin Perëndimor, rritja ekonomike pritet të arrijë në 3.4% këtë vit. Megjithatë, me këtë ritëm rritjeje, prodhimi mund të rikuperohet plotësisht dhe të kapërcejë nivelet para pandemisë, ndonëse me ndryshime sipas vendeve.

Rritja parashikohet të mbetet në një mesatare prej 2.9% gjatë horizontit të parashikimit, pasi reformat e anëtarësimit në BE dhe investimet zbutin ndikimet negative të imponuara nga çmimet më të larta të energjisë dhe ushqimeve, ndërprerjet në tregti dhe investime.

Presionet për subvencion më të larta të energjisë elektrike janë rritur në Shqipëri, Maqedoninë e Veriut dhe Kosovë (Banka Botërore 2022i). Bosnjë dhe Hercegovinë, Maqedonia e Veriut (nëpërmjet gazsjellësi bullgar), dhe Serbia janë plotësisht të varura nga Rusia për furnizimin me gaz. Megjithatë, kapaciteti i ruajtjes së Serbisë ka ndihmuar në zbutjen e tronditjeve në afat të shkurtër.

Në vitin 2022, Rusia ndërpreu aksesin në eksportet e saj të gazit natyror në disa ekonomi të Ballkanit Perëndimor, duke ngritur shqetësime për stabilitetin e energjisë brenda vendeve.

Shtrëngimi i kushteve globale të financimit ka kufizuar disponueshmërinë e financimit të jashtëm për rajonin. Rritja e kostove të huamarrjes, si dhe subvencionet për ushqimet dhe kontrollin e çmimeve të energjisë (Bosnje-Hercegovinë dhe Serbi), po rrisin presionin mbi borxhin publik dhe kostot e shërbimit të tij, të cilat tashmë janë të larta.

Rritja potenciale në rajon mbetet e kufizuar nga nevoja për reforma strukturore për të rritur produktivitetin, rritja e konkurrencës dhe investimet në kapitalin njerëzor dhe forcimin e qeverisjes.

Në periudhën afatmesme, Plani Ekonomik dhe i investimeve i BE-së i miratuar së fundmi për Ballkanin Perëndimori do të mobilizojë fonde për të mbështetur konkurrencën dhe rritjen gjithëpërfshirëse. Gjithashtu tranzicioni i gjelbër dhe ai dixhital, pritet të mbështesin përpjekjet për reforma. Megjithatë, pasiguria politike në rritje në rajon mund të çojë në vonesa në progresin e reformave pasi ngërçet e brendshme pengojnë përthithjen efikase të fondeve dhe krijojnë vonesa në zbatimin e reformave (Bosnjë dhe Hercegovinë, Mali i Zi dhe Maqedoninë e Veriut).

Aktiviteti ekonomik do të mbetet në nivele shumë të ulëta dhe përgjatë vitit të ardhshëm,

Lufta po vijon të dobësojë ekonominë globale nëpërmjet ndërprerjeve të konsiderueshme në tregti dhe goditjeve në çmimet e ushqimeve dhe karburanteve. Të gjitha së bashku po kontribuojnë në rritjen e inflacionit dhe shtrëngimit pasues të kushteve të financimit në tregjet botërore.

Aktiviteti ekonomik në eurozonë, që është partneri më i madh ekonomik për tregjet e reja dhe ekonomitë në zhvillim (EMDE) të rajonit të Europës dhe Azinë Qendrore, është përkeqësuar ndjeshëm në gjysmën e dytë të vitit 2022, për shkak të problemeve në zinxhirët e furnizimit, rritjes së tensioneve financiare dhe rënies së besimit të konsumatorëve dhe biznesit. Megjithatë, pasojat më të rënda nga pushtimi janë rritja e çmimeve të energjisë si rezultat i reduktimeve të mëdha në furnizimin me energji nga Rusia.

Rishikimi me ulje i normave të parashikuara të rritjes për vitin 2023 prekin një pjesë të madhe të EMDE-ve të Europës dhe Azisë Qendrore për shkak të nivelit të lartë të pasigurisë që dominon perspektivën rajonale.

Zgjatja apo intensifikimi i mëtejshëm i luftës mund të shkaktojë dëme ekonomike dhe mjedisore edhe më të mëdha si dhe rrit mundësinë për fragmentizim të tregtisë dhe investimeve ndërkombëtare. Rreziku i stresit financiar mbetet gjithashtu i lartë, duke pasur parasysh nivelet e larta të borxhit dhe inflacionit.

Banka Botërore: Ngadalësohet rritja ekonomike e Kosovës në 3.1%

Ndërkohë në Raportin e Bankës Botërore për ekonominë në Evropë dhe Azi Qendrore, për Kosovën është parashikuar ngadalësim i rritjes reale të Bruto Prodhimit Vendor, GDP, dhe për vitin 2022 pritet të jetë 3.1 për qind, siç thuhet, si pasojë e ngadalësimit të investimeve dhe konsumit privat.

Sipas raportit “Mbrojtja Sociale për Rimëkëmbje“, në kontekstin aktual, mbështetja për të zbutur ndikimin e çmimeve në rritje të energjisë dhe ushqimeve duhet të fokusohet te më të cenueshmit.

“Në periudhën afatmesme, zbatimi i përshpejtuar i reformave strukturore në energji, arsim, mbrojtje sociale dhe kujdes shëndetësor është thelbësor për të rritur rritjen ekonomike gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme të Kosovës”, thekson raporti.

BB-ja thekson rritjen e inflacionit prej 13 për qind në gusht të vitit 2022.

“Pasi u arrit një rekord prej 10.5 për qind në vitin 2021, rritja e PBB-së u moderua në 3.2 për qind në gjysmën e parë të 2022, e nxitur nga kërkesa e brendshme dhe eksportet. Inflacioni u rrit duke arritur në 13 për qind në gusht të vitit 2022, i shkaktuar nga rritje të çmimeve të importit. Ushqimi dhe rritja e çmimit të transportit kapërceu 20 për qind deri në gusht 2022, duke ndikuar në mënyrë disproporcionale te më të cenuarit”.

Po ashtu, guvernatori i Bankës Qendrore të Kosovës, BQK, Fehmi Mehmeti ka thënë se ka ngadalësim të rritjes ekonomike në vitin 2022.

Në Komisioni për Buxhet dhe Financa, Mehmeti pati thënë se parashikimet gjatë këtij viti janë diku rreth 3 për qind. Kjo sipas tij po ndodh për shkak të dobësimit të fuqisë blerëse, zvogëlimit të kërkesës së brendshme dhe rritjes së deficitit të eksportit neto.

“Rritja e lartë e aktivitetit ekonomik e realizuar në vitin 2021 pritet të ngadalësohet në vitin 2022 dhe parashikimet tona janë që të jetë diku rreth 3 për qind. Ngadalësimi i rritjes ekonomike pritet të jetë kryesisht pasojë e rritjes më të ulët të kërkesës së brendshme dhe rritjes së deficitit të eksportit neto. Përderisa rreziqet nga pandemia janë zvogëluar, rritja e rimëkëmbjes ekonomike pritet të ngadalësohet nga pasojat e tashme të dy krizave, e para është pengesat ende evidente nga zinxhiri i furnizimit nga pandemia dhe presioni shoqëruese të inflacionit të kombinuara me efektet e kombinuara të luftës në Ukrainë që e përforcojë edhe më tej rritjen e çmimeve, dobësimin e fuqisë blerëse dhe rënien e besueshmërisë”.

Ai ka thënë se inflacioni në Kosovë është i importuar dhe çdo masë e tyre vetëm do të pengonte rritjen ekonomike.

“Çdo masë e marrë në këtë drejtim neve na qon vetëm në stagflacion, pra ka shumë efekte dhe pengon rritjen e aktiviteteve ekonomike në vend. Përderisa inflacionin e kemi të importuar nga jashtë faktikisht me rritjen e përqindjes së rezervës të detyrueshme ne shumë pak do të mund të bënin në këtë drejtim dhe anën tjetër dëmi do të ishte i madh sa i përket pengesës që do të kishte në rritjen ekonomike në vend”, kishte thënë ai.

Rritja e PBB-së ra në 3.2 për qind në gjysmën e parë të 2022, e nxitur nga kërkesa e brendshme dhe eksportet, pasi arriti një rekord prej 10.5 për qind në vitin 2021.

Nga ana e prodhimit, sipas të gjeturave në këtë raport, sektori i shërbimeve ishte shtytësi kryesor i zgjerimit ekonomik, i nxitur nga remitancat.

Në gusht 2022, një rritje e kostove të importit bëri që inflacioni të rritet në qiell dhe të arrijë në 13% deri në gusht 2022, kostoja e ushqimit dhe e transportit ishte rritur me pothuajse 20 për qind, duke dëmtuar në mënyrë disproporcionale më të pafavorizuarit./Monitor/