Drejtori i Përgjithshëm i BKT: Presim përkeqësime!

Vendi tregoi qëndrueshmëri të jashtëzakonshme ndaj pandemisë, siç edhe vërtetohet nga indikatorët e kredive me probleme. Por, inflacioni i lartë po krijon efekt zinxhir në shumë industri.

Drejtori i Përgjithshëm i Bankës Kombëtare Tregtare, BKT, Seyhan Pencabligil, pohon se gradualisht atmosfera në ekonomi mund të fillojë të jetë e ngjashme me atë të periudhës së Grexit dhe do të duhet të presim përkeqësime në cilësinë e portofolave të kredive.

Ajo që do të duhet të bëjmë është të jemi të kujdesshëm dhe vigjilentë, thekson drejtuesi dhe anëtari i Bordit të bankës më të madhe në vend, duke shtuar se duhet të presim konsolidim të mëtejshëm të sektorit bankar.

Si do ta vlerësoni ecurinë e bankës suaj në vitin 2021 dhe pjesën e deritanishme të vitit 2022?

Viti 2021 ka qenë një vit rimëkëmbjeje për Shqipërinë nga pasojat e tërmetit dhe pandemisë gjithashtu. Vendi tregoi qëndrueshmëri të jashtëzakonshme, siç edhe vërtetohet nga indikatorët e kredive me probleme, të cilët zbritën në nivelin më të ulët të më shumë se një dekade.

BKT e mbylli vitin 2021 me një total aktivesh prej 5.2 miliardë USD, 4.2 miliardë USD në depozita dhe 1.3 miliardë USD në kredi. Fitimi neto, rekord, prej 95 milionë USD (2020: 75 milionë USD) korrespondon me pothuajse gjysmën e fitimit të sistemit bankar. Ashtu si edhe në vitin 2020, ne presim që të jemi institucioni më i madh taksapagues në vend, për vitin financiar 2021.

Ne e mbyllëm vitin me shërbime dhe funksionalitete digjitale të përmirësuara, si për klientët tanë individë, ashtu edhe për ata të biznesit. Shërbimi më i spikatur mes tyre është SmartInvest, platforma e parë bankare në Shqipëri, që u mundëson klientëve tanë të investojnë në një gamë të gjerë produktesh investimi në mbarë botën.

Ky është një shërbim revolucionar, sidomos për Shqipërinë, ku ekzistojnë shumë pak alternativa investimi. Pavarësisht disa sfidave të vitit 2022, jam besimplotë që ne do ta arrijmë objektivin tonë.

Këtë vit, mjedisi ekonomik ka ndryshuar, si rrjedhojë e çmimeve të larta, që vjen menjëherë pas situatës së vështirë që kaloi ekonomia për shkak të pandemisë. Si pritet të ndikojë kjo situatë në ecurinë e sistemit bankar dhe të kredive me probleme?

Inflacioni është tashmë një fakt në jetën tonë të përditshme, duke krijuar efekt zinxhir në shumë industri. Veçanërisht rritja e çmimeve të energjisë mund të përkeqësojë më tej situatën dhe mund të krijojë inflacion kronik për pak kohë.

Gjithashtu, mund të ushtrojë presion për sa i përket përbërjes së kostove të kompanive, të ulë fitimin dhe të ndikojë në qëndrueshmëri. Nëse bizneset nuk do të gjejnë mënyra për të rritur fitimin ose për të absorbuar diferencat në ulje, kjo do të ndikojë padyshim në mirëqenien e tyre.

Për më tepër, ekziston një problem i vazhdueshëm në zinxhirin e furnizimit, që përkeqëson edhe më tej situatën. Gradualisht, atmosfera në ekonomi mund të fillojë të jetë e ngjashme me atë të periudhës së Grexit dhe do të duhet të presim përkeqësime në cilësinë e portofolave të kredive. Ajo që do të duhet të bëjmë është të jemi të kujdesshëm dhe vigjilentë.

Nisur nga përvoja e gjatë e pandemisë, si do ta vlerësonit elasticitetin e bizneseve dhe ekonomisë shqiptare për të përballuar situata të papritura dhe të vështira?

Efekti i pandemisë në Shqipëri pati dy dimensione. I pari ishte i brendshëm, ku kufizimet brenda vendit nuk ishin drastike (përveç 1-2 muajve të parë të pandemisë) dhe, si rrjedhojë, pati pasoja të limituara.

Dimensioni i dytë ishte i lidhur me kufizimet ndërkombëtare dhe kishte të bënte me udhëtimet, turizmin, hotelerinë, transportin etj., dhe ky sektor pati pasoja të menjëhershme.

Fatmirësisht, gjatë vitit 2021, këta sektorë u rimëkëmbën shumë shpejt, si rezultat i pozicionit avantazhues të Shqipërisë në listën e kategorizimit të vendeve me rrezikshmëri të ulët prej COVID-19, por edhe masave mbështetëse të ndërmarra nga autoritetet shtetërore për të ndihmuar kompanitë e prekura.

Sistemi bankar, prej disa vitesh, ka hyrë në një fazë konsolidimi. Si e vlerësoni këtë proces dhe a ka vend për konsolidime të tjera? Çfarë po sjell konsolidimi për sistemin dhe klientët?

Konsolidimi i mëtejshëm i sektorit nuk është më një surprizë dhe pritshmëritë po realizohen sipas parashikimeve.

Në të shkuarën pati një trend për zgjerim, jo vetëm në rajon, por edhe globalisht për shumë banka ndërkombëtare, në Ballkan dhe rajon, por pas shokut financiar të shkaktuar gjatë periudhës së Lehman Brothers, pasojave nga pandemia COVID-19, luftës së Rusisë etj., kërkesat e larta rregullatore, si dhe kriza, detyruan në njëfarë mënyre bankat mëmë të tërhiqen nga rajoni. Duhet të presim konsolidim të mëtejshëm të sektorit.

Cilat janë planet e bankës suaj për të ardhmen?

Ne do të vijojmë me strategjinë tonë për të arritur objektivat tona, ku objektivi ynë kryesor është stabiliteti dhe qëndrueshmëria. Do të vijojmë të përmirësojmë biznesin tonë, do të shfrytëzojmë mundësinë që na jep digjitalizimi dhe do të hulumtojmë për mundësi të reja zgjerimi në rajon.

Si e ka ndryshuar pandemia dhe situata globale aktuale përqasjen ndaj menaxhimit të riskut dhe burimeve njerëzore? Sa e vështirë është gjetja e stafit të kualifikuar dhe a ndieni presionin nga cikli i ri i emigracionit që ka përfshirë vendin vitet e fundit?

Emigracioni është bërë tashmë një fenomen dhe ka krijuar probleme në gjetjen e një stafi të kualifikuar në disa fusha specifike. Po shohim përditë që nismën për të emigruar po e ndërmarrin të gjitha profesionet, qofshin këto profesione në zyra, apo profesione të lira.

Ikja e trurit është rrezik shumë i madh për të ardhmen e vendit. Kemi ndërmarrë shumë nisma për të zgjedhur staf të kualifikuar, si edhe për t’i mbajtur ata, jo vetëm për të ardhmen e bankës, por edhe të Shqipërisë.

Cilët i vlerësoni sektorët më potencialë në të ardhmen, që po tërheqin dhe vëmendjen e bankave për financime?

Sektori i energjisë ka fituar rëndësi të veçantë dhe sidomos projektet e energjisë së gjelbër, të cilat i shohim si sektorë potencialë për financim, së bashku me agrobiznesin, por edhe Ndërmarrjet e Vogla dhe të Mesme.

Tregu i pasurive të paluajtshme është përfshirë në një zhvillim të vrullshëm vitet e fundit, sidomos në kryeqytet, ndërsa dhe kreditimi i sektorit bankar për të, është rritur. Sa të rrezikshme e vlerësoni këtë tendencë dhe a shikoni potencial për flluskë apo mbingopje të tregut?

Ishte më se i nevojshëm rinovimi i infrastrukturës dhe përmirësimit të cilësisë së tregut të pasurive të paluajtshme. Pasojat e ardhura nga tërmeti, por edhe lëvizja nga qytetet e vogla drejt Tiranës janë ende disa nga arsyet nxitëse për blerjen e një njësie banimi, apo përmirësimit të kushteve të jetesës.

Përpos nevojës për të blerë një shtëpi për banim, ka një tendencë për të investuar, duke përfituar nga rritja e çmimeve, ose për të shpëtuar minimalisht investimin financiar nga inflacioni, duke qenë se investimi në vetvete sjell kthim më të vogël se inflacioni.

Rritja e mundshme e normave të interesit mund të ketë disa efekte negative, për sa i përket kërkesës dhe financimit të ndërtimit. Nëse do të ketë kërkesë të jashtme në vend, të ngjashme me vendet e tjera europiane, sektori i ndërtimit mund të vazhdojë të jetë dinamik, në të kundërt disbalanca e kërkesë-ofertë mund të sjellë probleme në të ardhmen./Monitor/