Nuk i besuam! BE e pranon: Blinken na thirri dhe na tha se kur do të sulmoj Putini!

Europa po vuan nga tre pasoja të procesit në të cilin ka ndarë burimet e prosperitetit nga burimet e sigurisë, prosperitetin e ka bazuar në energjinë e lirë nga Rusia dhe aksesin në tregun kinez, e sigurinë e delegoi tek SHBA, tha sot Përfaqësuesi i Lartë për Politikë të Jashtme dhe Siguri pranë BE, Josep Borrell.

“Mendoj se ne europianët po përballemi me një situatë ku po vuajmë pasojat e procesit i cili po zhvillohet me vite të tëra, ku kemi ndarë burimet e prosperitetit nga burimet e sigurisë,” tha Josep Borrell në konferencën vjetore të shefave të përfaqësive diplomatike të BE në gjithë botën, duke shtuar:

“Gazi rus, i lirë dhe gjoja i aksesueshëm, i sigurt dhe stabël. U tregua se ky nuk është rasti. Edhe aksesi në tregun e madh kinez, për eksport dhe import, për transfere teknologjike, për investime, për mall të lirë. Mendoj se punëtorët kinez me rrogat e tyre të vogëla kanë bërë shumë më shumë për përballimin e inflacionit se sa të gjitha bankat qendrore së bashku.”

“Problemet politike”

“Sot Bashkimi Europian duhet të gjejë bruimet e reja të energjisë brenda vetes në mënyrë që një varësi të mos e ndërroj me një varësi tjetër, sepse energjia më e mirë është ajo që prodhohet në shtëpi,” tha shefi i diplomacisë evropiane i bindur se kjo do të ndikoj dukshëm në ristrukturimin e ekonomisë evropiane.

“Kjo është e sigurt. Njerëzit nuk janë të ndërgjegjshëm, por fakti që Rusia dhe Kina nuk janë më ato që ishin për zhvillimin tonë ekonomik, do të kërkoj një rikonstruksion të fuqishëm të ekonomisë sonë. Aksesi në Kinë po bëhet gjithnjë e më i vështirë. Rehabilitimi do jetë i vështirë, e kjo do krijoj probleme politike,” tha Borrell.

Nga ana tjetër, Europa për sigurinë e saj mbështetet tek Shtetet e Bashkuara, që është në rregull kur është fjala për administratën e presidentit Joe Biden, me të cilën kemi bashkëpunim të shkëlqyer.

“Por, ku i dihet se çfarë do të ndodhë për dy vjet ose dhe në muajin nëntor? Çfarë do të ndodhte që në vend të Bidenit në Shtëpinë e Bardhë të ishte Donald Trump ose dikush sikur ai? Cila do të ishte përgjigja e Shteteve të Bashkuara për luftën në Ukrainë? Cila do të ishte përgjigja jonë në një situatë ndryshe?” pyet Borrell, për të cilin përgjigja është e qartë, BE duhet të marrë më shumë përgjegjësi për sigurinë e saj.

“Nuk besuam se lufta po vjen”

“Bota në të cilën SHBA kujdeset për sigurinë tonë, e Kina e Rusia sigurojnë prosperitetin nuk ekziston më,” tha Borrelll duke shtuar:

“Nuk mundemi që një varësi ta ndryshojmë me një tjetër. Jemi të lumtur që po importojmë më shumë gaz natyror, LNG, nga Shtetet e Bashkuara, që duhet thënë me çmim të lartë, dhe e zëvendësojmë gazin rus me atë amerikan, novergjez ose azarbejxhanas.

Po çfarë do të ndodhte sikur nesër SHBA me presidentin e saj të vendosin që të mos jetë aq miqësor me europianët? Ose, sikur nesër të mos ketë kobalt, nuk kemi materiale të rralla nga Kongo, Amerika e Jugut, Afganistani, që janë po aq të rëndësishëm për ne sa gazi dhe nafta,” tha Borrell duke konstatuar se edhe brenda vetë Europës po ndodhë ndryshimi radikal.

“E djathta ekstreme po rritet në demokracitë tona. Në mënyrë demokratike, është përzgjedhja e njerëzve, nuk është imponim i ndonjë fuqie. Pra, kemi një përzierje të vështirë, nga brenda dhe jashtë, e recetat e vjetëra më nuk funskionojnë. Kemi gjithnjë e më shumë sfida sigurie dhe kohezioni ynë i brendshëm është i cenuar.”

Me këtë rast, Borrell e pranoi se Europa u tregua e dobët në parashikime. Nuk parashikoi, edhe pse mund të pritej, sulmi rus mbi Ukrainën, as forcën e rezistencës ukrainase, si dhe gatishmërinë e Putinit për të përshkallëzuar situatën. Nuk e parashikoi as tensionin në mes të Kinës dhe Taiwanit.

“Në të kaluarën kanë ndodhur gjëra për të cilat kemi ditur që mund të ndodhin, por disa ishin befasi. E para, Ukraina. Nuk kemi parashikuar se sa do të përballet Ukraina me sukses. Nuk kemi besuar se lufta po vjen. E pranoj se Amerikanët na thonin në Bruxelles se ‘do sulmojn, do sulmojnë’, e ne nuk besonim. 

Më kujtohet kur më thirri Tony Blinken (sekretari amerikan i shtetit, v. j.) dhe më tha: ‘Kjo do të ndodhë këtë fundjavë.’ Dhe, dy ditë më vonë, në orën pesë të mëngjesit, filluan të bombardojnë Kievin. Nuk besuam se kjo do të ndodhte dhe nuk parashikuam se Ukraina ishte e gatshme të ofroj një rezistencë aq të ashpër dhe aq të suksesshme, siç po vepron. Natyrisht, duke ju falënderuar mbështetjes tonë ushtarake, pa atë nuk do ishte e mundur, por ata kontribuan shumë,” tha Borrell duke folur dhe për mundësinë tjetër që nuk parashikuan:

“Që situata të përshkallëzohet aq shumë që Putin të urdhëroj mobilizimin masiv dhe do ketë kërcënime bërthamore. Besoj se të gjithë e keni lexuar fjalimin e Putinit kur e shpalli aneksimin. Të gjithë duhet ta lexojnë. Duhet ta sqarojmë botën se çfarë do thotë kjo, çfarë do të thotë kjo qasje ndaj Perëndimit dhe cilat janë shkaqet e vërteta të luftës.”

“Kjo është stuhi e përsosur”

Nga ana tjetër, kriza energjetike dhe e ushqimit ishin të parashikueshme, por jo me këtë intensitet, tha Borrell:

“Kjo është stuhi e përsosur. E para, çmimet rriten. E dyta, reagimi i bankave qendrore në rritjen e normave të interesit në SHBA. Të gjithë duhet ta ndjeknin ndryshe valuta e tyre do të devalvonte. Të gjithë nxitojnë të rrisin normat e interesit. Kjo do na çoj në recesion botëror.

Bota që ndjek FED-in amerikan, bota e cila zbaton këtë politikë monetare sepse nuk ka mënyrë tjetër, ndryshe do të vijë deri tek derdhja e kapitalit, më kujton atë që ndodhi në Europë para Euros, kur të gjithë duhej të ndjeknin politikën monetare që diktonte Gjermania.

Sepse nëse nuk e bëni të njejtën gjë, kapitali ikte, e ju duhej ta bëni sikur dhe mos të ishte politikë e drejtë duke pasur parasysh situatën tuaj të brendshme. Ajo që ndodhi mes nesh para Euros, sot po ndodhë në skenën botërore,” tha Borrel duke e konsideruar të nevojshme sqarimin e lidhjes mes lirisë politike dhe jetës më të mirë.

“Ne jetojmë në botën, në këtë pjesë të botës ku liritë politike, prosperiteti ekonomik dhe kohezioni shoqëror janë më të mirat, kombinimi më i mirë i gjithë kësaj.

Por pjesa tjetër nuk është e tillë. Lufta jonë është të bëjmë përpjekje të sqarojmë se demokracia, liria, liritë politike, nuk janë diçka që mund të zëvendësohen me prosperitetin ekonomik dhe kohezionin shoqëror. Të dyja duhet të shkojnë së bashku,” tha Përfaqësuesi i Lartë për Politikë të Jashtme dhe Siguri pranë BE, Josep Borrell, duke përfunduar:

“Ndryshe, modeli ynë do të shkatërrohet, nuk do të mund të mbijetoj në këtë botë!”