Eksportet, ka interes, por duhet përmirësuar imazhi i vendit!

Interesi për verën shqiptare nga të huajt është gjithmonë në rritje. “Ambasadorët” e vërtetë të fjalës së mirë janë vizitorët që vijnë në Shqipëri për turizëm dhe vera shqiptare nuk i ka zhgënjyer.

Por teksa kjo ndikon në konsumin më të lartë të verës në vend me sezone, për eksportet, situata është disi më e ndërlikuar.

Muharrem Çobo, nga Kantina Çobo, shprehet se vera shqiptare shitet si markë, por ndikim te një produkt i kësaj natyre ka edhe imazhi i vendit nga vjen. Shqipëria ka pasur imazh jo edhe aq të mirë dhe vetëm tani, sipas z. Çobo, ka filluar të ketë pak ngjyra.

Si ka qenë ecuria e kantinave të verës në vitin 2022 në prodhim, shitje dhe në aktivitetin në përgjithësi?

Për kantinën tonë ka qenë një vit i mbarë. Sa i takon prodhimit ka qenë një vit i jashtëzakonshëm në kuptimin pozitiv të fjalës. Sasia dhe cilësia e rrushit ka qenë shumë e mirë.

Edhe shitjet, duke qenë se kemi pasur fluks të madh turistësh në kantinë, por edhe në përgjithësi në Shqipëri, kanë pasur ecuri të mirë, por jo në nivelet e 2019-s, para pandemisë.

Në shifra, ky vit në aspektin e prurjeve turistike në Shqipëri ka qenë më i mirë se viti 2019. Cila është arsyeja që shitjet janë më të ulëta, sipas jush?

Sigurisht i referohem asaj që kam parë te kantina jonë, kur në vitin 2019 ne kemi pasur 12 mijë vizitorë, ndërsa këtë vit, edhe pse s’kemi nxjerrë ende një shifër finale, mendoj se është diçka më pak, ose aty-aty.

Si ka qenë konsumi jashtë kantinës, shitjet e përgjithshme, pasi ka pasur rritje të dukshme të kostos së jetesës në tërësi. A ka ndikuar kjo situatë në uljen e konsumit të verës?

Produkti ynë nuk e prek masën e gjerë, pasi nuk është i përditshëm apo bazë. Sigurisht në uljen e konsumit mund të ketë ndikuar rritja e kostos së jetesës, por e kam të vështirë të them një përqindje për ndikim real.

Ajo që theksoj vazhdimisht është fakti se suksesi i produkteve shqiptare janë të huajt. Pjesa dërmuese e shqiptarëve vazhdojnë ta paragjykojnë “Made in Albania”. Ndaj për aq kohë sa ka turistë të huaj, kantinat shqiptare kanë oksigjen.

Në momentin që mungojnë ata, ne e vuajmë këtë gjë. Dhe për të kuptuar situatën, na shërbeu pandemia, kur u përfshimë në kufizime dhe nuk kishim turistë të huaj. Betejën me konsumatorin shqiptar, do ta konsideroja që nuk e kemi fituar ende.

Në dy vitet e fundit janë rritur gradualisht kostot në segmente të ndryshme. Si kanë ndikuar në biznesin tuaj këto kosto?

Kostot në përgjithësi janë rritur. Është rritur kostoja e qelqit, e cili nisi që në fillim të post-pandemisë dhe këtë vit u rrit edhe më shumë. Ne, gjithsesi, nuk i kemi rritur çmimet dhe kemi mbajtur ato që kemi pasur.

Por, besoj, se nga viti i ardhshëm do të na duhet t’i rrisim pak, për të siguruar vazhdimësinë e aktivitetit. Kjo mendoj se do të ndodhë të paktën për produktet tona më të lira, që gjithsesi nuk janë të lira.

Nuk i kemi bërë bilancet e sakta për ndikimin që ka pasur çdo grup në koston finale sa u takon shisheve, tapave, letrës, por besoj të gjitha së bashku kanë sjellë rritje me 30% të kostos.

Këtë vit, verën e kemi bërë me rrushin e vreshtave tona dhe e kemi amortizuar disi efektin e rritjes së kostove. Pasja e vreshtave nuk lidhet dhe aq me kostot, sepse këtë vit fermerët e patën shumë të vështirë të shisnin rrushin dhe me çmim shumë të ulët.

Është vërtet për të ardhur keq, sepse nuk ka ndonjë sasi të madhe rrushi në Shqipëri që të përfundojë në këtë situatë. Të pasurit e vreshtave ka më shumë rëndësi për kontrollin dhe sigurinë e asaj që i servir konsumatorit.

Si kanë qenë eksportet këtë vit për kantinën tuaj?

Këtë vit kemi eksportuar një sasi të vogël në Zvicër dhe Belgjikë. Kemi marrë përshtypje të mira, por nuk është e lehtë të shesësh “Made in Albania” dhe markë. Sepse ty të duhet të konkurrosh me çmim dhe me emër.

Nuk mjafton vetëm një verë e mirë, me cilësi të mirë dhe çmim konkurrues. Ndikon shumë edhe imazhi i vendit që e shoqëron. Imazhi i vendit tonë deri dje ka qenë jo dhe aq pozitiv në këtë aspekt.

Tani ka filluar të bëhet pak me ngjyra më shumë nga të huajt që vijnë si turistë dhe shohin realitetin, duke u larguar me mbresa pozitive. Rikuperimi i imazhit në këtë formë kërkon kohë.

Bashkëpunimet që kemi me jashtë janë me distributorë të vegjël, por ata janë të kënaqur dhe kjo është diçka shumë e mirë dhe për ne si kantina për dimensionet që kemi.

Cilat janë sfidat kryesore që shihni për kantinat e verës?

Prej kohësh, sfidat për sektorin mbeten të njëjta. Ne eksportojmë të gjitha si kantina, por ende 70-75% e verës që konsumojmë në vend është verë të huaj. Sfidë është që të rrisim peshën e konsumit të verës vendase.

Ne duhet të jemi të ndërgjegjshëm për atë që Zoti na ka dhënë si vend, për kushtet klimatike, ku pak vatra e kanë në Mesdhe. Ky nuk është opinion, por fakt.

Prej tre vjetësh, vreshtat i kam spërkatur dy ose tre herë, ndërkohë që në shumë zona të Italisë ose Francës, dy vende që importojmë më shumë verë, janë zona ku spërkatjet janë shumë më të shpeshta, pasi kushtet dhe lagështira janë në norma të tjera.

Këto informacione kur thuhen nga unë apo prodhues të tjerë vere, merren me rezervë. Këtë edukim të konsumatorit duhet ta bëjnë institucionet shqiptare të specializuara dhe duhet ta bëjnë më shumë, pasi aktualisht përpjekjet e tyre janë të zbehta dhe nuk e kuptoj arsyen pse.

Si e parashikoni vitin 2023 në industrinë e prodhimit të verës?

Nëse s’do kemi ndonjë ngjarje tjetër siç ishte pandemia apo lufta, e shoh me optimizëm. Turizmin me të gjithë problematikat që mund të ketë, e shoh në rritje për shumë arsye.

E para, sepse Shqipëria për mua është vendi më i bukur në botë, sa i takon klimës, natyrës dhe elemente të tjera të lidhura me to. Ofron trashëgimi dhe larmi elementesh të krahinave të ndryshme.

Njerëzit janë ende mikpritës dhe nuk i kanë humbur zakonet dhe turistët i vlerësojnë këto elemente. Për ne mbetet sfidë mungesa e personelit. Nuk e kisha menduar kurrë që në Shqipëri do të arrinim te ky problem, mbetet një çështje që nuk e di sesi do të zgjidhet.

Kështu siç jemi ende, mund ta përballojmë, por çështja do të jetë nëse do duam të rritemi dhe të investojmë. Për shembull, unë kam një projekt të madh të integruar me kantinën në aspektin turistik dhe tani s’po më tremb më mospasja e punës, por mungesa e personelit.

A kanë pasur ndonjë ndryshim shitjet apo konsumi në fundvit, duke qenë se jemi në prag festash?

Nëse do të flasim për dhurata që bëjnë kompanitë është ende e zbehtë dhe nuk e di çfarë do të ndryshojë deri në fundvit.

Si mund të edukohet konsumatori shqiptar që të ketë një qasje më pozitive?

Jam dorëzuar sa i takon shpejtimit të kësaj pjese, sepse mendoj që duhet të vijë me kohën. Kam punuar prej 20 vjetësh me nxitjen e konsumatorit shqiptar drejt produktit vendas dhe nuk shoh ndonjë ndryshim në mentalitet.

Ideja se vera e huaj është më e mirë, është e ngulitur fort. Ka dhe diçka, që nëse një njeri e dallon produktin nuk ka probleme për ne, se e diferencon cilësinë dhe do na jepte vendin që meritojmë.

Por konsumatori ka mungesë besimi në tërësi dhe kur nuk ka informacion, i cili i jepet nga institucionet./Monitor/