Kostot e punës, bizneset shqiptare dhe maqedonase më të shqetësuarat në Ballkan

Barometri i biznesit për 6 vendet e Ballkanit Perëndimor evidentoi se, sipërmarrjet shqiptare kishin shqetësimin më të lartë për rritjen e kostove për forcën e punës.

Anketa evidentoi se 89 për qind e bizneseve shqiptare pohuan se kostot e punës u rriten me tej në vitin 2023, por ky shqetësim ishte më i lartë në Maqedoninë fqinje ku 92% bizneseve raportuan rritje të kostove.

Emigrimi i lartë në të dy vendet ka krijuar problematika të forta të fuqisë punëtore. Shumë sektorë vuajnë mungesa dhe kjo ka nxitur rritjen e pagave dhe për rrjedhojë edhe të kostove ndaj bizneseve. Në Shqipëri mungesa e burimeve njerëzorë po pengon zgjerimin në disa sektorë si turizmi dhe industria.

Bizneset e Ballkanit Perëndimor e shohin situatën paksa më të favorshme se një vit më parë, pasi indeksi i kënaqësisë së tyre u rrit me 5 pikë në 58.

Megjithatë, 77 për qind e bizneseve thonë se kostot e tyre operacionale janë rritur, 6 për qind më shumë se në vitin 2022. Vetëm një e treta e bizneseve parashikojnë një përmirësim të situatës së tyre ekonomike në 12 muajt e ardhshëm.

Paqëndrueshmëria makroekonomike, disponueshmëria e fuqisë punëtore dhe ikja e trurit/emigrimi janë identifikuar si faktorët më shqetësues që ndikojnë në rritjen e biznesit në Ballkanin Perëndimor. Në vitin 2022, pandemia Covid-19 u pozicionua e para, e ndjekur nga stabiliteti makroekonomik dhe aksesi në financim dhe ekonomi informale.

Në funksion të sfidave me të cilat përballen, 69 për qind e kompanive përdorin fondet e tyre dhe fitimet e pashpërndara për të financuar operacionet e tyre, duke treguar një tkurrje të konsiderueshme të aksesit në financa.

Një nivel i ulët i ndërgjegjësimit për ndryshimet klimatike vazhdon tek bizneset në rajon, ku 70 për qind e të anketuarve nuk e konsiderojnë atë si problem për aktivitetin e tyre. 42 për qind e bizneseve besojnë se tranzicioni i gjelbër do të kishte një ndikim pozitiv në biznesin e tyre, por 50 për qind besojnë se nuk do të ketë ndikim.

Faktorët që mund të ndikojnë dhe përmirësojnë zbatimin e praktikave të mira në aktivitetet e tyre të biznesit janë çmimet e energjisë (52%), dhe efikasiteti i energjisë dhe burimeve (38%).

Mungesa e subvencioneve qeveritare (48%) ishte barriera e dytë më e cituar në vitin 2022, menjëherë pas kostove të shtuara (64%), të cilat ruajtën pozicionin e parë edhe në vitin 2023. Mungesa e aftësive dhe përvojës u rendit e treta në vitin 2022 me 40 për qind të të anketuarve që theksuan këtë çështje. për qind i mundet qeveria të stimulojë gjelbërimin e sektorit të biznesit?

Bashkëpunimi rajonal perceptohet si i rëndësishëm nga 74për qind e bizneseve, duke shënuar një rritje prej 5 për qind nga viti i kaluar dhe një rritje prej 23 për qind që nga viti 2016. Mbështetja më e lartë vjen nga Shqipëria me 85 për qind, dhe Bosnja dhe Hercegovina me 84 për qind ku vërejmë një 9 për qind rritje nga viti i kaluar.

Niveli i mbështetjes për anëtarësimin në BE në Ballkanin Perëndimor ka dëshmuar një rritje të konsiderueshme që nga viti 2022, duke u rritur me 11 pikë përqindjeje për të arritur në 71 për qind në nivel rajonal.

Kjo shënon nivelin më të lartë të mbështetjes së perceptuar nga qytetarët e Ballkanit Perëndimor që nga viti 2015, kur 56 për qind e të anketuarve cituan se anëtarësimi në BE është i mirë për ekonominë e tyre. Ngjashëm si në vitin 2022, bizneset shqiptare treguan mbështetjen më të lartë (96%), dhe serbe më së paku me 62 për qind, por përsëri duke bërë përmirësimin vendimtar prej 13 për qind që nga viti 2022 dhe më shumë se dyfish që nga viti 2016 kur ishte 29 për qind.

Anketat e Barometrit Ballkanik të vitit 2023 u kryen midis fillimit të shkurtit dhe fillimit të prillit 2023 në Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë, Kosovë*, Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi, nga Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal që operon nën nismën e Berlinit. Sondazhi i Opinionit të Biznesit paraqiti 80 pyetje për 1211 pronarë, menaxherë apo drejtues biznesesh./Monitor/