Raportit i Auditit: Pronat publike pa inventar, nuk dihen sa janë, ku dhe çfarë vlerash kanë

Drejtoria e Përgjithshme e Kontrollit të Brendshëm Financiar Publik pranë Ministrisë së Financave raportoi se gjatë vitit 2023 janë identifikuar dobësi të konsiderueshme në regjistrimin dhe administrimin e aseteve të njësive publike.

“Ka mangësi materiale lidhur me: plotësinë, ekzistencën, përkatësinë, si dhe pasaktësi në hartimin e regjistrit të aseteve, çka përbën një faktor risku potencial në mirë-administrimin e pronës publike”, thuhet në raportin vjetor 2023 të Drejtorisë së Kontrollit të Brendshëm Financiar Publik.

Të dhënat e fundit mbi inventarin e aseteve publike i përkasin vitit 2014, me një vlerë totale 353 miliardë lekë ( shiko linkun https://financa.gov.al/pasqyrat-financiare/). Mirëpo që nga ajo kohë, miliarda lekë janë injektuar për shtimin dhe mirëmbajtjen e aseteve publike nga financimet buxhetore nëpërmjet investimeve kapitale dhe shpenzimeve operative të mirëmbajtjes.

Duke shpjeguar ecurinë e këtij procesi, më herët Ministria e Financave shpjegoi se metodologjitë e raportimit të aseteve janë miratuar, por entet publike nuk po tregohen të afta t’i zbatojnë.

Drejtoritë e Auditit në entet publike kanë raportuar në Ministrinë e Financave për mungesë të regjistrit të aktiveve të qëndrueshme si pyje kullota plantacione, ndërtime dhe konstruksione, rrugë, mjete vepra ujore përveç vlerës fillestare të kontabilitetit nuk përmban kërkesat specifike të përcaktuara në udhëzimin përkatëse.

Raporti i Ministrisë së Financave vë në dukje se, ekziston informacion i paplotë dhe jo i qartë lidhur me inventarin e aktiveve të qëndrueshme, gjë që vështirëson verifikimin fizik të tyre dhe vlerësimin nëse ky inventar është kryer në mënyrë korrekte për vetë hapësirën territoriale të Bashkive. Fletët e inventarit janë të panënshkruara nga komisioni, por vetëm nga punonjësit me përgjegjësi materiale.

Gjetjet kryesore në sistemin e kontabilitetit dhe raportimit financiar evidentojnë mungesën e kartelave të aseteve sipas viteve të vënies në punë, vlerës fillestare, amortizimit të akumuluar dhe vlerës së mbetur. Mungon vlerësimi mbi asetet stok, për vënien në eficencë apo nxjerrjen jashtë përdorimit të tyre.

Asetet publike nuk regjistrohen në regjistrin e pasurive të paluajtshme në zyrat vendore të regjistrimit të pasurive, teksa është vënë re plotësim i gabuar i pasqyrave financiare, thuhet në raportin e 2023 të Kontrollit të Brendshëm Financiar Publik pranë Ministrisë së Financave.

Mungesa e inventarit të aseteve publike (rrugë, hekurudha, ujësjellës, objekte publike etj) e vë qeverinë para të panjohurave në lidhje me pasuritë publike, vlerën e tyre dhe shkallën e amortizimit, duke vështirësuar në të njëjtën kohë mënyrën e ndërhyrjes nëpërmjet investimeve për mirëmbajtjen e tyre./Monitor/