Vala ekstreme e të nxehtit në Ballkan, rekord historik. Ja deri kur do të zgjasë

Vala e të nxehtit vazhdon edhe në ditën e dhjetë në Ballkan që do të zgjasë edhe për dy javë dhe temperaturat do jenë më esktremet që janë shënuar ndonjëherë, parashikon qendra meteorologjike Severe Weather Europe. 

“Kjo është valë historike e të nxehtit me temperatura ditore mbi 40°C. Më intensive është në gadishullin e Ballkanit dhe Evropën Lindore. Detet në rajonin e mesdheut gjithashtu do bëhen të nxehta, duke arritur deri në 30°C.

Sipas parashikimeve të modeleve globale të motit, temperaturat gjatë muajit korrik do jenë mbi mesataren në gjithë Evropën jugore dhe lindore. Për gadishullin e Ballkanit parashikohet që brenda kësaj jave të arrihen vlerat rekord,” raporton SWE.

Temperaturat kanë arritur mbi 30 gradë në shumë rajone, e mbi 40°C janë shënuar në Rumani, Serbi, Shqipëri, Bullgari, Bosnie Hercegovinë, Maqedoni e Veriut dhe Greqi gjatë ditëve të fundit.

Temperaturat minimale më të larta

Ndërkohë SWE raporton dhe për temperaturat minimale më të larta historike. Pika meteorologjike Vrshac në verilindje të Serbisë ka shënuar temperaturën minimale prej od 30.6°C të shtunën dhe 31.2°C të dielën, që është temepratura minimale më e lartë e shënuar ndonjëherë në Serbi.

Temperatura të larta gjatë natës janë shënuar edhe në Kroaci, Bosnje Hercegovinë, Rumani dhe Maqedoni të Veriut. Edhe në Greqi temperatura minimale në disa pika nuk ka ra poshtë 30°C gjatë fundjavës.

“Korriku është i njohur si muaji më i nxehtë i verës, por temperatura në 7-10 ditët e ardhshme do të jetë shumë më lartë se mesatarja. Mesatarja ditore në shumë rajone do të jetë deri në 10°C mbi mesataren,” paralajmëron SWE duke konstatuar se për këtë situatë është përgjegjëse kupola termike.

Çka është kupola termike?

Kupola termike është fenomen meteorologjik në të cilin masa e madhe e ajrit të nxehtë bllokohet mbi një rajon të caktuar, që shkakton temperatura ekstreme. Ajri i nxehtë, meqë është më i rrallë se i ftohti, zakonisht ka tendencën të ngjitet lartë. Mirëpo, sistemi i fortë i presionit të lartë mund të ndal këtë ngritje dhe përhapje, dhe ta detyroj ajrin e nxehtë të mbetet i bllokuar afër sipërfaqes së tokës në një rajon të caktuar.

Sistemet e presionit të lartë në këtë kuptim veprojnë sikur kapak ose kupolë ndaj një rajoni të caktuar.

Fizicienti atmosferik, Branko Grisogono, profesor pranë fakultetit PMF në Zagreb, thotë se “bashkëpunimi i sforcuar në fushën e fortë anticiklon të ajrit nuk lejon konvekcionin e lagësht të thellë dhe avullimin, por me ‘kapakun’ e tij të fortë e bënë të kundërtën, frenon përzierjen e ajrit dhe ajrosjen”.

“Kjo më së shpeshti ndodhë kur është rryma e fortë, polare ose subtropikale, e dobët, e ky dobësim është diçka që ndodhë në këto ndryshime aktuale klimatike,” shton Grisogono.

Rrethi vicioz

Energjia e diellit e nxeh tokën, e kjo tokë e nxehur më pas e nxeh ajrin mbi veten e saj. Pa mundësinë që të ngritet dhe shpërndahet, ajri i nxehtë mbetet afër tokës, ku vazhdon të nxeh. Ai mbledhet nën kupolë, e meqë nxehja e përgjithshme e ajrit është e bllokuar në një vëllim më të vogël, atij i rritet temperatura edhe më shumë.

Presioni i lartë gjithashtu parandalon formimin e reve dhe reshjeve, që do të thotë se rajoni nën kupolën termike mbetet i thatë dhe me diell, e kjo, shton rritjen e temperaturës.

Njëri prej shembujve ekstrem të kupolës termike ka ndodhur më 2021 në Amerikën e Veriut, kur pjesët perëndimore të SHBA dhe Kanadasë përjetuan temepratura të larta rekord mbi 40°C duke shkaktuar probleme të shumëta shëndetësore tek njerëzit dhe zjarre në pyje.pafrike.al © Të gjitha të drejtat e rezervuara