Tamar Kinzurashvili merr Çmimin e DW për Lirinë e Fjalës

Çmimi i DW “Freedom-of-Speech” për vitin 2025 shkon për Tamar Kinzurashvilin nga Gjeorgjia. Gazetarja e njohur, e cila i është kushtuar luftës kundër disinformimit po përballet me presion në rritje në vendin e saj.

Kur Gjeorgjia shpalli pavarësinë në vitin 1991, Tamar Kinzurashvili e kishte të qartë se ajo do të angazhohej në mënyrë aktive për demokracinë në të ardhmen. “Nën patronazhin e Bashkimit Sovjetik, ne nuk kishim zërin tonë, ishim të varur nga një sistem totalitar”, shprehet ajo për DW. “Por në një shtet demokratik, të gjithë qytetarët duhet ta mbajnë nën kontroll qeverinë për të ruajtur lirinë tonë. Media ka një përgjegjësi të veçantë për të siguruar ndarjen e pushteteve.”

Tamar Kinzurashvili punoi si gazetare. Sot ajo është drejtoreshë ekzekutive e Fondacionit joqeveritar për Zhvillimin e Medias në kryeqytetin Tbilisi me fokus tek mbrojtja e lirive e të drejtave të njeriut. Aty ajo mban seminare për verifikimin e fakteve në gazetari dhe luftën kundër gjuhës së urrejtjes. Por puna po bëhet gjithnjë e më e vështirë në Gjeorgjinë gjithnjë e më represive. Për angazhimin e saj, DW e nderon këtë vit 55-vjeçaren me çmimin e Lirisë së Fjalës.

Deutsche Welle e jep këtë çmim për gazetarët dhe aktivistët e të drejtave të njeriut që nga viti 2015 për të drejtuar vëmendjen aty ku liria e shtypit është e kufizuar si edhe tek situata alarmante e të drejtave të njeriut në shumë rajone të botës. Drejtori i Përgjithshëm i DW Peter Limbourg tha se Kinzurashvili e mori çmimin për angazhimin e saj të vendosur në luftën kundër disinformimit në Gjeorgji.

“Përpjekjet e saj për të luftuar propagandën e brendshme dhe nga jashtë janë thelbësore për lirinë e shtypit e të shprehjes, si dhe besimin në median e lirë”, tha Limbourg. “Vendi është aktualisht në një udhëkryq: një parlament pa një opozitë aktive, një proces i ngrirë i anëtarësimit në BE dhe ligje të reja autoritare të medias, të ngjashme me ato që njohim tashmë nga Rusia.”

Presion në rritje – edhe ndaj Kinzurashvilit

Kinzurashvili ndihet sot në Gjeorgji më e kërcënuar se kurrë më parë. “Qeveria përpiqet të shpikë diçka të re çdo ditë për të na penguar të bëjmë punën tonë,” thotë ajo. Vitin e kaluar, partia qeverisëse Ëndrra Gjeorgjiane, e cila është në pushtet që nga viti 2012 dhe konsiderohet e afërt me Moskën, miratoi të ashtuquajturin Ligji për Transparencën e Ndikimit të Huaj: Mediat dhe organizatat joqeveritare, OJQ, që marrin të paktën 20 për qind të financimit të tyre nga jashtë duhet të regjistrohen zyrtarisht si “agjentë të huaj”.

Nëse nuk e bëjnë këtë, ata përballen me gjobë dhe, pas ndryshimit të ligjit, së shpejti edhe me burgim. Në të ardhmen, ligji do të prekë edhe individët. Fondacioni i Kinzurashvilit financohet tërësisht nga jashtë. Megjithatë, ajo refuzon të regjistrohet. “Qëllimi i legjislacionit të ri është të minojë besimin në punën tonë,” thekson Kinzurashvili. “Në një kohë që kemi nevojë për informacion të besueshëm për të marrë vendimet e duhura. Kështu funksionon demokracia.”

Mijëra njerëz dolën në rrugë për të protestuar kundër ligjit. Vendimi i qeverisë nëntorin e kaluar për të pezulluar procesin e pranimit në BE nxiti protesta të reja. Vetëm një vit më parë, vendi ishte caktuar një kandidat për anëtarësim.

Deri më sot, rregullisht zhvillohen demonstrata kundër politikave të qeverisë të perceptuar si autoritare. Presioni i drejtpërdrejtë po rritet edhe ndaj Kinzurashvilit. Individë të maskuar në mënyrë të përsëritur kanë dëmtuar hyrjen e zyrave të saj dhe e kanë ofenduar Kinzurashvilin dhe kolegët e saj si “fashistë pseudo-liberalë”. “Na kanë telefonuar dhe fyer edhe në mes të natës. Kanë telefonuar familjen time, bashkëshortin dhe vajzën time” shprehet Kinzurashvili. Tani shoqata e saj, së bashku me organizata të tjera joqeveritare e ka paditur ligjin për agjentët e huaj para Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut.

Nga gazetare në verifikuese faktesh

Gazetarja, e lindur në vitin 1970 në një familje të shtresës së mesme në Tskaltubo, Gjeorgjinë perëndimore ka jetuar kohët e trazuara të vendit të saj. Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, në Gjeorgji plasi lufta civile. Rajonet e Abkhazisë dhe Osetisë Jugore e shpallën veten republika të pavarura.  Rusia ishte një nga vendet e pakta që njohu këtë pavarësi në vitin 2008 dhe vendosi mijëra ushtarë.

Në kohën e ndryshimit, Kinzurashvili studioi gazetari në universitetin shtetëror në kryeqytetin Tbilisi. Nga viti 1994 punoi si reportere në gazetën e parë të pavarur në vend, “Droni”. Ajo intervistoi personalitete si Eduard Shevardnadze, President i Gjeorgjisë nga viti 1995 deri në 2003 dhe më parë Ministër i Jashtëm sovjetik. Kinzurashvili më vonë u bë drejtuese e departamentit politik dhe zëvendëskryeredaktore e “Droni”.

Në kuadër të një programi bursash, ajo punoi edhe në media perëndimore, duke përfshirë agjencinë e lajmeve Reuters në Londër dhe gazetën Deseret News në Salt Lake City, SHBA. “Kjo më mësoi se si të bëja gazetari të pavarur – në fund të fundit, ne nuk kishim përvojë me të në Gjeorgji,” kujton ajo. Më vonë ajo u bë drejtoreshë e përgjithshme e radiotelevizionit shtetëror GPB.

Por që nga viti 2014, Kinzurashvili i është përkushtuar tërësisht luftës për informacione të besueshme dhe lirisë së shtypit. “Në fillim, verifikimi i fakteve nuk ishte i nevojshëm si sot, në fund të fundit, media e bënte punën e saj”, thotë ajo. “Por me teknologjitë e reja çdo qytetar mund të përhapë informacionin – kështu që secili prej nesh duhet të dijë të dallojë faktet nga lajmet e rreme. Të kontrollosh informacionin do të thotë të kesh fuqi, dhe aktualisht, institucione, qeveri, autokratë dhe korporata të fuqishme përpiqen të manipulojnë opinionin publik.”

Më shumë se 300 njerëz kanë marrë pjesë tashmë në seminaret e saj mbi lirinë e shtypit, luftën kundër disinformimit dhe gjuhës së urrejtjes – ndër të tjera edhe si pjesë e projektit “Myth Detector Labs” të themeluar në vitin 2017 me Akademinë e Deutsche Welles. Kinzurashvili është gjithashtu docente private për etikën e medias dhe metodat e propagandës në Universitetin Ilia në Tbilisi. 

Çmimi i DW i i jep Kinzurashvilit kurajë

Mbështetja ndërkombëtare ka shumë rëndësi tani për të. Kinzurashvili aktualisht po merr pjesë në një program bursash gjashtëmujore në Francë, ku takohet rregullisht me aktivistë të të drejtave të njeriut nga e gjithë bota. Çmimi i DW i jep gjithashtu forcë, thotë ajo: “Na jep ndjenjën se nuk jemi vetëm në luftën kundër kësaj qeverie represive. Dhe dërgon një sinjal se puna jonë është e rëndësishme – për vendin tonë, për një Gjeorgji më të mirë dhe demokratike.”/DW/