Krimi nuk duhet të shpërblehet

Krimi kibernetik po godet bizneset e mëdha. Si të zbutet dëmi. Ndalimi i pagesës së shpërblimeve (ransom) do të ishte një fillim, shkruan The Economist

Më shumë se një muaj për Jaguar Land Rover, JLR, prodhuesin e automobilave me pronësi indiane. Një javë për Asahi, gjigantin japonez të birrës. Gjashtë javë për Marks and Spencer, M&S, shitësin britanik me pakicë.

Kjo ka qenë koha që u është dashur secilës nga këto kompani për t’u rikuperuar pas një sulmi kibernetik. Për JLR-në, ndërprerjet kanë shkuar përtej vetë kompanisë.

Muajin e kaluar qeveria në Britani, ku ajo bazohet, tha se do të garantonte një hua prej 1.5 miliardë paund (2 miliardë dollarë) për të mbajtur në këmbë furnitorët e prodhuesit të makinave.

Krimi kibernetik prej kohësh ka qenë i dominuar nga hajdutë që synojnë të vjedhin informacione për përfitim financiar. Tani atyre po u bashkohen shantazhistë, të cilët përdorin kërcënimin për dëmtimin e operacioneve të një firme për të përftuar pagesa më të larta.

Kriptovalutat kanë mundësuar ransomware, një sulm ku hakerat zaptojnë dhe enkriptojnë të dhënat jetike dhe më pas premtojnë t’i çkodojnë pasi të paguhet shpërblimi. (Ndonjëherë edhe e mbajnë fjalën.)

Për sa kohë kriminelët i përqendrojnë sulmet te firmat në Perëndim, vende si Kina dhe Rusia, ku bazohen shumë grupe të tilla, nuk kanë shumë arsye për të ndërhyrë.

Kompanitë nuk mund ta parandalojnë plotësisht këtë, por nuk janë të pafuqishme. Siç raportohet, sulmet e fundit u japin mësime të tjera firmave se si të ulin gjasat për të pësuar të njëjtin fat, dhe si të ulin dëmin nëse kjo ndodh.

Një mënyrë është të kuptojnë cilat pjesë të një sulmi do të rezultojnë më të kushtueshmet në planin afatgjatë.

Ndërsa sulmet kibernetike janë bërë më të zakonshme, kompanitë kanë filluar të mbrohen, duke blerë polica sigurimi të specializuara për të zbutur rrezikun.

Kjo është pozitive: sigurimi i nxit kompanitë të marrin më seriozisht sigurinë, pasi ato që nuk kujdesen përballen me prime më të larta.

Megjithatë, shumë kompani ende nuk kanë një mbrojtje të mjaftueshme nga sulmet kibernetike, ose nga mungesa e vetëdijes, ose ngaqë është e kushtueshme. Vlerësohet se JLR humbi rreth 50 milionë paund për çdo javë pas sulmit.

M&S mendohet të ketë humbur rreth 300 milionë paund të ardhura gjatë javëve kur riparonte faqen e internetit, por sigurimi për rikuperim pas krizave i mbuloi vetëm një të tretën.

Blerja e sigurimeve që mbrojnë kundër këtyre humbjeve do t’i nxiste kompanitë jo vetëm të përpiqen të ndalin depërtimet, por edhe të sigurojnë që sistemet e tyre të rikuperohen shpejt.

Një tjetër mënyrë është të kuptohet rreziku i nënkontraktimit (outsourcing). Delegimi i pjesëve të një biznesi te furnitorë specialistë është një vendim i logjikshëm.

Por kompanitë e IT-së që ofrojnë shërbime të jashtme mbajnë “çelësat” e shumë “mbretërive”.

Punonjësit e mbështetjes teknike ndjekin zakonisht udhëzime standarde sa herë që marrin një telefonatë për shërbim IT, gjë që i bën të lehtë për t’u manipuluar nga hakerat që shtiren si punonjës të brendshëm.

Siç pritej, disa nga sulmet e fundit duket se janë kryer pasi hakerat fituan akses përmes firmave të nënkontraktuara.

Bizneset që zgjedhin të delegojnë duhet të verifikojnë me kujdes nënkontraktorët dhe të vendosin marrëveshje për ndarjen e riskut përpara nënshkrimit. Vetë ofruesit mund të zbulojnë se forcimi i sigurisë i dallon nga rivalët.

Edhe qeveritë mund të ndihmojnë, duke filluar me përforcimin e rregullave të zbulimit. Shumë kompani shpesh hezitojnë të pranojnë se janë sulmuar. Ky ngurrim e vështirëson identifikimin e modeleve dhe dobësive për autoritetet, duke rrezikuar të tjerët.

Deri vonë, SHBA-ja zhvillonte forume ku kompanitë mund të shkëmbenin informacion mbi rreziqet kibernetike në mënyrë të sigurt, pa rrezikuar shkeljen e rregullave të konkurrencës.

Këto nisma duhen rikthyer dhe vendet e tjera mund t’i marrin si shembull.

Qeveritë mund të shkojnë edhe më tej dhe të ndalojnë pagesën e shpërblimeve në tërësi. Disa shtete amerikane tashmë u ndalojnë institucioneve publike të bëjnë pagesa.

Mbretëria e Bashkuar po planifikon diçka të ngjashme. Në disa vende, pagesat mund të bien ndesh me rregullat kundër financimit të krimit të organizuar. Gjetkë, policia shpesh këshillon kundër tyre.

Një ndalim i plotë mund të tingëllojë ekstrem, por interes i përbashkët është të ketë më pak ransomware. Kjo industri vazhdon të ekzistojë sepse është më shumë në interesin e kompanisë të paguajë shantazhuesit se sa të përballet me dëmin.

Nëse sulmet kibernetike nuk sjellin fitim, ato do të zhduken./Përgatiti: Monitor/