Udhëtimi i Friedrich Merz në Izrael u kritikua ashpër nëse do të dërgonte sinjalin e gabuar mes konfliktit të vazhdueshëm në Gaza dhe përshkallëzimit të dhunës në Bregun Perëndimor.
Shtatë muaj pas fillimit të mandatit të tij si Kancelar, Friedrich Merz udhëtoi për vizitën e tij të parë zyrtare në Izrael, një udhëtim që zgjati më pak se 24 orë. Vizita tërhoqi vëmendje të madhe – veçanërisht në Gjermani – nëse do të dërgonte sinjalin e gabuar mes konfliktit të vazhdueshëm në Gaza dhe dhunës në rritje në Bregun Perëndimor.
Në publikun izraelit, Merzi është relativisht i panjohur, tha historiani Moshe Zimmermann për DW.
“Nëse do t’i pyesnit njerëzit në një anketë, ‘Kush është Kancelari aktual i Gjermanisë?’, jo më shumë se 10% e izraelitëve do ta dinin se emri i tij është Friedrich Merz”, tha Zimmerman. “Për shumicën dërrmuese, Angela Merkel është ende Kancelare – dhe ajo ishte shumë e popullorizuar këtu.”
Megjithatë, kohët e fundit, ka pasur gjithnjë e më shumë zëra kritikë që vijnë nga Gjermania në lidhje me sjelljen ushtarake të Izraelit në Gaza, dhe kjo ishte disi e pazakontë për izraelitët.
Mosmarrëveshje mbi “çështjen palestineze”
Të gjithë sytë ishin te deklarata e përbashkët dhe konferenca për shtyp midis Kryeministrit Benjamin Netanyahu dhe Friedrich Merz për shkak të disa dallimeve. Ndërsa pranuan dallimet në disa çështje, të dy udhëheqësit përsëritën forcën e lidhjes midis vendeve të tyre.
“Vizita riafirmon forcën e marrëdhënies dypalëshe, angazhimin e Gjermanisë ndaj Izraelit dhe angazhimin e Izraelit ndaj Gjermanisë – një partneritet që është forcuar vazhdimisht gjatë viteve të fundit”, tha Jeremy Issacharoff, ish-ambasador izraelit në Gjermani midis viteve 2017 dhe 2022.
“Konferenca për shtyp tregoi se marrëdhënia është e fortë, por ka dallime, kryesisht se si të ecim përpara me çështjen palestineze”, shtoi Issacharoff. “Mendoj se të dy vendet e pranojnë këtë”.
Gjatë takimit me Presidentin izraelit Isaac Herzog mbrëmjen e kaluar, Merz pranoi se koha e vizitës së tij ishte “e ndërlikuar”: procesi i armëpushimit në Gaza nuk ka avancuar në fazën e tij të dytë, sulmet ajrore të përditshme vazhdojnë të shkaktojnë viktima në territorin e shkatërruar dhe Izraeli është ende duke pritur kthimin e eshtrave të pengut të tij të fundit nga Gaza.
Ndërkohë, në Bregun Perëndimor të pushtuar nga Izraeli, një rritje e ndjeshme e sulmeve të dhunshme të kolonëve kundër palestinezëve, së bashku me politikat e aneksimit izraelit, ka alarmuar kombet evropiane.
“Është një vizitë simbolike, por edhe e rëndësishme”, tha Shimon Stein, i cili shërbeu si ambasador i Izraelit në Berlin nga viti 2001 deri në vitin 2007. “Merz ka shprehur solidaritet dhe miqësi me Izraelin që nga fillimi. Megjithatë, kjo vjen në një kohë me shumë konflikte të hapura, si brenda vendit ashtu edhe në atë rajonal.”
Dallime mbi zgjidhjen me dy shtete
Ashtu si shumë udhëheqës perëndimorë, Kancelari gjerman përsëriti mbështetjen për një zgjidhje me dy shtete, edhe pse kushtet aktuale duket se e bëjnë krijimin e një shteti palestinez më të largët se kurrë.
“Bindja jonë është se krijimi i mundshëm i një shteti palestinez përkrah Izraelit ofron perspektivën më të mirë për të ardhmen”, tha Merz, duke shtuar se çdo zgjidhje me dy shtete mund të arrihet vetëm në fund të negociatave, jo në fillim. Ai përsëriti refuzimin e Gjermanisë për të njohur shtetësinë palestineze për momentin.
Zimmermann pa pak gjëra të reja në qasjen e Kancelarit. “Kancelari përmendi, sigurisht, se Gjermania kundërshton aneksimin e Bregut Perëndimor. Por nuk u tha asgjë për atë që po ndodh në të vërtetë atje sot”, tha Zimmermann për DW.
“Kancelari gjerman konfirmoi politikën e vjetër: mosnjohjen e shtetit palestinez – ndryshe nga disa vende të tjera evropiane.”
Merz nuk udhëtoi në Bregun Perëndimor të pushtuar për t’u takuar me udhëheqës palestinezë ose përfaqësues të shoqërisë civile. Zyra e tij vuri në dukje vetëm një telefonatë me Presidentin palestinez Mahmoud Abbas para udhëtimit rajonal.
Kryeministri Netanjahu hodhi poshtë shpejt çdo ide të shtetit palestineze. Qeveria e tij e ekstremit të djathtë ka hedhur poshtë vazhdimisht perspektivën e një shteti të pavarur palestinez, duke avokuar në vend të kësaj për paqe më të gjerë rajonale.
“Ne besojmë se ekziston një rrugë për të çuar përpara paqen më të gjerë me shtetet arabe dhe një paqe të realizueshme me fqinjët tanë palestinezë,” tha Netanjahu. “Por ne nuk do të krijojmë një shtet që do të ishte i përkushtuar për shkatërrimin tonë në pragun tonë.”
Embargoja e armëve një masë e njëhershme
Një pikë tjetër mosmarrëveshjeje duket se është zbutur. Ndërsa Merz pranoi se veprime të caktuara ushtarake izraelite në Gaza e vunë Gjermaninë në një “dilemë” dhe i kërkoi Izraelit të respektojë ligjin ndërkombëtar, ai theksoi se vendimi për të pezulluar dërgesat e armëve ishte një masë e njëhershme.
Gjermania pezulloi dërgesën e disa armëve në Izrael në gusht pas shqetësimeve në rritje për viktimat civile në Gaza. Pezullimi u hoq në nëntor pas marrëveshjes së armëpushimit midis Izraelit dhe Hamasit.
Bashkëpunimi në mbrojtje mbetet një gur themeli i lidhjeve gjermano-izraelite pavarësisht luftës në Gaza, të cilën një komitet i OKB-së e ka quajtur gjenocid – një akuzë e hedhur poshtë nga Izraeli.
Netanjahu theksoi se 80 vjet pas Holokaustit, është Izraeli që mban Gjermaninë dhe Evropën të sigurta, duke përmendur blerjen e fundit nga Berlini të sistemit izraelit Arrow Defense 3 si dëshmi.
Ndikim i kufizuar gjerman
Kryeministri izraelit bëri gjithashtu të qartë se çdo zhvillim politik në Gaza do të diskutohet në Uashington më vonë këtë muaj, kur ai do të vizitojë Shtëpinë e Bardhë. Shumë vëzhgues pajtohen se roli i drejtpërdrejtë politik i Gjermanisë në rajon është i kufizuar – as Gjermania dhe as Bashkimi Evropian nuk po marrin vendime aktualisht, tha Shimon Stein, duke shtuar se vendimet merren në Uashington.
“Me Trumpin që shtyn përpara planet e tija, Izraeli pas 7 tetorit është bërë plotësisht i varur nga Amerika”, tha Stein. “Aq shumë sa nuk e shoh Netanyahun të ketë shumë hapësirë për të vepruar në mënyrë të pavarur”, tha ai, duke shtuar se kjo ishte mjaft “shqetësuese”.
“Gjermania nuk mund të iniciojë asgjë këtu, përveçse ndoshta të ofrojë mbështetje financiare për palestinezët”, tha ai. “Kjo do të thotë se kur bëhet fjalë për atë se kush do të financojë planet e Trump, përgjigjja është, ndër të tjera, Gjermania”.
“Kancelari nuk ka bërë ende emër për veten midis izraelitëve, gjë që nuk është për t’u habitur”, shtoi Zimmermann. “Izraelitët janë të përqendruar në atë që po ndodh në Amerikë – dhe Netanjahu e ka thënë këtë. Kjo është mënyra jonë për të thënë se ju evropianët jeni të parëndësishëm”./DW/