Shuhet John McCain – heroi amerikan i luftës dhe miku i shqiptarëve

Senatori amerikan, John McCain, gjashtë herë senator republikan nga Arizona dhe hero i luftës që ka duruar gati gjashtë vjet torturë dhe robëri në burgun famëkeq Hanoi Hilton, ka vdekur në moshën 81-vjeçare, raporton RFE.

I njohur për qëndrimin luftarak gjatë gjithë dekadave në Senat dhe për dy përpjekje të dështuara për t’u zgjedhur president i Shteteve të Bashkuara, McCain ka vuajtur nga kanceri në tru.

Ai ka qenë i rrethuar nga familja dhe miqtë në Arizona në ditët e fundit, ndërsa ka ndërruar jetë pas publikimit të librit të tij të fundit “Vala e shqetësimit: Kohët e mira, kauzat e drejta, luftërat e mëdha dhe vlerësimet e tjera”.

Për kohë të gjatë kryetar i Komitetit të Senatit për Shërbime të Armatosura, McCain është konsideruar ekspert në çështje të mbrojtjes dhe të politikës së jashtme.

McCain ka lindur në Stacionin Detar Solo Coco të Panamasë më 29 gusht, 1936, në një familje me histori të thellë ushtarake.

Duke ndjekur gjurmët e babait dhe të gjyshit të tij, të dy admiralë me katër yje, ai ka diplomuar në Akademinë Detare në Anapolis, në vitin 1958.

Më pak se një dekadë më vonë, ai është dërguar në Vietnam, ku aeroplani i tij është goditur në Hanoi.

Pavarësisht dy duarve të thyera, gjurit të thyer dhe torturës së vazhdueshme, McCain i ka refuzuar ofertat për lirim të parakohshëm nga robëria, duke thënë se ai do të largohet vetëm kur i burgosuri i fundit amerikan të dalë nga dera.

“Kam rënë në dashuri me vendin tim kur kam qenë i burgosur në vendin e dikujt tjetër”, ka thënë McCain kur ka pranuar emërimin e Partisë Republikane për kandidat në zgjedhjet presidenciale të vitit 2008.

“I kam dashur Shtetet e Bashkuara për dinjitetin e tyre, për besimin në urtësinë, drejtësinë dhe mirësinë e popullit të tyre. I kam dashur sepse nuk kanë qenë vetëm një vend, por një ide, një kauzë për të cilën duhet luftuar. Nuk kam qenë kurrë i njëjti përsëri. Nuk kam qenë i vetes sime më, kam qenë i vendit tim”, ka thënë McCain.

Por, ai ka vazhduar të jetë vetja e tij.

Si senator, ai i ka sfiduar presidentët, pavarësisht përkatësisë partiake, nëse e ka ndjerë se politikat e tyre nuk janë në përputhje me pikëpamjet e tij. Në sytë e publikut, ai është transformuar nga hero i luftës në ikonë politike, duke fituar reputacionin e një rebeli.

Gjatë mandatit të tij të parë në Kongres, ai është ngritur kundër presidentit Ronald Reagan, një republikan i respektuar deri më sot, për shkak të vendimit të tij për t’i vendosur marinsat paqeruajtës në Bejrut me kapacitete të kufizuara mbrojtëse.

Shqetësimet e McCainit kanë qenë me vend, pasi një sulmues vetëvrasës ka hedhur veten në erë në kazermë, duke vrarë 241 marinsa në tetor të vitit 1983.

Nami i tij është rritur derisa vazhdimisht ka sfiduar presidentin tjetër republikan, George W. Bush, në lidhje me shkurtimet e taksave, akuzat për tortura dhe strategjinë e SHBA-së në Irak.

Në zgjedhjet presidenciale të vitit 2008 ai u përball me kandidatin demokrat Barak Obama dhe humbi. Megjithatë ai vazhdoi të shërbejë në senatin amerikan.

McCain ishte një nga kritikët më të ashpër të politikës së jashtme të presidentit Barack Obama. Ai ka vënë në pikëpyetje vendimin e tij për të tërhequr trupat nga Iraku dhe refuzimin e tij për të mos tërhequr “vija të kuqe” në Siri, pasi presidenti i këtij vendi, Bashar al-Assad, ka përdorur armët kimike kundër popullit të tij.

Gjërat kanë ndryshuar pak edhe kur republikani Donald Trump ka marrë udhëheqjen e Shtëpisë së Bardhë në vitin 2017.

McCain është vënë në rolin e kundërshtarit kryesor të presidentit. Të dy ata janë përplasur shpesh publikisht në lidhje me politikën e jashtme, sidomos sa i përket Sirisë, Rusisë dhe Kinës.

Senatori McCain tregoi mjaft interesim për çështjet e Ballkanit dhe e ka vizituar disa herë rajonin. Shqiptarët e kujtojnë në vitin 1999 kur kërkonte ndërhyrjen tokësore në Serbi, në mënyrë që t’i jepet një leksion i mirë atij që po kryente gjenocid në rajon, Sllobodan Millosheviçit.

Në prill 2017, në turin e tij ballkanik ai vizitoi Kosovën, ku kujtoi përpjekjet e bëra në rrugën e Kosovës për të arritur tek pavarësia.

Në parlamentin e Kosovës ai tha: “Megjithë përparimin që ka bërë Kosova, ende mbeten shumë punë për t’u bërë. Por në këtë punë, ju nuk do të jeni vetëm. Shtetet e Bashkuara janë të gatshme t’ju mbështesin për të përmbushur sfidat dhe për të shfrytëzuar mundësitë që keni përpara. Nëse më lejoni, si një mik i vjetër që dëshiron ta shohë Kosovën të ketë sukses, do të doja të ndaja me ju shpresat e mia për të ardhmen e ndritur të Kosovës,” tha McCain dhe vizitën e tij në Ballkan e vazhdoi drejtë Tiranës ku u takua me krerët e institucioneve shqiptare.

Në Sarajevë tha se Bosnje Hercegovina është njëra ndër vendet më të rëndësishme:

“Këtu ka ndodhur gjenocidi dhe SHBA duhet të vazhdoj me mbeshtetjen e BeH,” dhe Shtetet e Bashkuara nuk guxojnë të injorojnë zhvillimet në Ballkanin Perëndimor.

Në shkrimin e tij autorial Washington Post, pas përfundimit të vizitës në Ballkan, theksoi se Washingtoni po mungon në këtë rajon i cili është afër pikës së vlimit ndërsa anëtarësimi i Malit Zi në aleancën perëndimore ushtarake është jetik për stabilitetin rajonal dhe përpjekjet e përbashkëta të aleatëve perëndimorë për t’i rezistuar një Rusie të rilindur.

Në skenën ndërkombëtare, McCain ka qenë i njohur për qëndrime të drejtpërdrejta dhe për gjuhën e thjeshtë që i ka bërë shpesh çështjet e vështira politike më të lehta për t’u kuptuar.

Ai ka qenë mbështetës i fuqishëm i anëtarësimit të vendeve të Evropës Lindore në NATO.

Presidenti rus, Vladimir Putin, ka thënë në një intervistë të publikuar më 8 qershor të vitit 2017 se McCain – kritikues i tij, i cili ka thënë se Putin është kërcënim më i madh për botën sesa grupi ekstremist Shteti Islamik – jeton në “Botën e Vjetër”.

McCain po ashtu i është referuar Rusisë si “stacion gazi që maskohet si shtet”. Megjithatë, Putin ka thënë se e admiron patriotizmin e McCainit

Muajt e fundit të jetës McCain i kaloi larg syve të publikut në shtetin e Arizonës, duke pranuar vizita nga miqtë e shumtë dhe politikanët e afërt me të. Ai vuante nga glioblastoma, një lloj kanceri i trurit.

Menjëherë pas njoftimit për ndarjen e tij nga jeta, President Donald Trump shprehu me Twitter ngushëllimet e tij:

“Ngushëllimet dhe respektin më të thellë për familjen e Senatorit John McCain. Zemrat dhe lutjet tona janë me ju”, shkruante Presidenti Trump.

Në kujtimet e tij të botuara në muajin maj, McCain shkruante se i vinte keq që po ndahej nga bota, por nuk kishte ankesa.

“Krijova një vend të vogël për veten në tregimin e Amerikës dhe në historinë e kohëve të mia”, shkruante ai.