Si dështoi ndërtimi i gjykatës me PPP në mes të Parisit

Ministria franceze e Drejtësisë kishte përdorur PPP disa herë midis viteve 2006 dhe 2014 për ndërtimin e burgjeve. PPP-të dukeshin tërheqëse pasi ato ishin të përjashtuara nga e drejta e zakonshme e prokurimit publik dhe shpenzimet e investimeve dhe të financimit mundën të shpërndahen gjatë kohëzgjatjes së kontratës.

Në vitin 2010, Këshilli i Administrimit të Gjykatës së Parisit vendosi të ndërtojë një ndërtesë të re me Partneritet Publik -Privat. Projekti përbëhej nga ndërtimi, financimin, menaxhimin, mirëmbajtje dhe transferimin përsëri në gjendjen e një ndërtese të re prej 90,000 m², si dhe ofrimin e shërbimeve publike: menaxhimin e mbeturinave, pastrimin dhe menaxhimin të ndërtesës.

Në vitin 2012, Ministria e Drejtësisë përzgjodhi kompaninë Arélia për të kryer projektin. Arélia përbëhet nga dy kompanitë e grupit Bouygues Construction (Fabrika e Bouygues ile-de-France132 dhe EXPRIMM), 133 dhe dy investitorë privatë (Lloyds and DIF) – një kompani për menaxhimin e fondeve që investon në asetet e infrastrukturës së telekomi, hekurudhave dhe sektorët e energjisë në Evropë, Amerikën e Veriut dhe Australi) .

Marrëveshja ishte të ndërtojë operojë dhe transferojë (BOT) gjykatën së re të Parisit. Ministria nuk mundi ta mbështeste vendimin e saj për aplikuar PPP-në, në vend të prokurimit tradicional tradicional në bazë të kritereve të “efikasitetit ekonomik “.

Vendimi rezultoi i pa justifikuar nga kompleksiteti i jashtëzakonshëm i projektit. Në të tjera fjalët, Ministria argumentoi se projekti ishte gjithashtu komplekse për të kaluar nëpër procedurat e prokurimit publik. Nga ana tjetër opsioni i PPP-ve ishte i shtrenjtë dhe i rrezikshëm.

Një raport në lidhje me PPP në Senatin Francez në vitin 2014 i konsideroi PPP një bombë të rrezikshme për financat publike dhe shembull u mor pikërisht Gjykata.

Kritikat kryesore kishin të bënin me koston totale, që arrinte në 2.3 miliardë euro deri në vitin 2044 për një investim prej 725.5 milion euro; pjesa tjetër korrespondonte në 642.8 milionë euro kredi 960 milion euro shpenzime operative.

Opsioni PPP ishte më i kushtueshëm për kuletën publike sesa një model tradicional i prokurimit publik për shkak se kostot e huamarrjes dhe mirëmbajtjes ishin më të larta.

Kostot e huamarrjes, normat e interesit për të cilat Ministria është subjekt në këtë kontekst janë shumë më e lartë se në qoftë se ajo kishte përdorur një kontratë publike, raportoi Eurodad.

Veç mirëmbajtjes shpenzimet ishin gjithashtu më të larta në PPP sesa në sektorin publik punon kontratat e mirëmbajtjes.

Kostot e ndërtimit të PPP gjithashtu konsideroheshin më të larta se ato prokurimit publik pjesërisht për shkak të kostove shtesë nga vonesat për shkak të kompleksitetit të kontratave PPP.

Kosto të tjera ishin të shkaktuara pas fazës së konkurencës. Për shembull, ato kompani që morën pjesë në procesin e tenderit, por humbën ofertën e tyre kishte një kompensim tarifë.

Kompleksiteti dhe fleksibiliteti i kontratës PPP gjithashtu shkaktoi shqetësim të madh. Sulmet terroriste në nëntor të vitit 2015 çuan në kërkesa të reja dhe reforma në sistemin e drejtësisë. Gjithashtu standarde të reja mjedisore u miratuan, teksa u kërkua më shumë përshtatje për ndërtesën, e vlerësuar me një kosto totale shtesë prej 66.8 € milion në çantë publike. Si pasojë e kostove të larta ndërtimi i u shty për vitin në vijim.

Në fund, jo vetëm që kostoja e PPP kushtoi më shumë sesa opsioni i prokurimit publik, por shpenzimet provuaan se ishim shumë më të larta se sa pritej në 2010. Në projektin fillestar disa kosto u nënvlerësuan, të tilla si shpenzime të sigurisë (3.6 milionë euro në vit), lëvizja e 20 gjykatave dhe ristrukturimin e tanishëm të pallatit të drejtësisë (30 milion euro). Kontrata e rinegociuar përfshiu edhe kosto shtesë duke përfshirë 23.5 milionë euro për gjobat për disa anullime.

Transparenca e informacionit që rrethoi projektin u kontestua, si dhe vendimi pët të aplikuar modelin PPP. Buxheti i Ministrisë së Drejtësisë u ngarkua ngë një kosto e rëndë vjetore nga kjo PPP me rreth 86 milionë euro në vit deri në vitin 2044. Teksa Ministri i Drejtësisë është zotur se kurrë më dikasteri i tij nuk do të aplikojë një PPP.

Për më tepër, kontrata e PPP-së ekspozoi tepër të ardhurat publike pasi për çdo bllokim punimesh që mund të vijnë nga greva apo faktorë të tyjera do të përballoheshin nga qeveria.

Një nga këto rreziqe u materializua në korrik 2013 kur u ndërpre ndërtimi i PPP për tetë muaj, si rezultat i faktit se PPP u sfidua në Gjykatë nga shoqata “La Justice dans la Cité”. Kjo ndërpreu ndërtimin deri në dhënien e gjykimit të gjykatës, dhe çoi në një rinegocim të kostove të lidhura me ndërprerjen e ndërtimit.

Deri në dhënien e vendimit dhe për të filluar punimet normat e interesit të ndryshueshme nuk mund të shndërroheshin në norma fikse. Arsyeja për rinegocim erdhi edhe për shkakun se kreditë bankare ishin bllokuar gjatë kësaj faze dhe Ministria do të paguante një gjobë shtesë prej 23.5 milion eurosh, por financoi edhe 5 milion euro shtesë, ndërkohë që aksionarët e PPP mbështetën një ulje e normave të kthimit të investimit të tyre (11.25 për qind në 9.36 për qind) .

Ky rast tregon se PPP-të mund të jenë të shtrenjta dhe të rrezikshme për arkën publike dhe tatimpaguesit. Kjo vjen si rezultat i kostove shtesë dhe pasiguria në lidhje me të ardhmen. Ministria franceze e Financave e përdori këtë rast për të vënë në pikëpyetje “kompleksitetin” e projektit si kriter për të zgjedhur modelin PPP mbi opsionin publik.

Probleme edhe me PPP të tjera

Në raportin e saj të fundit vjetor, Gjykata Franceze e Revizorëve zbulon edhe raste të tjera të partneriteteve të dështuara publike-private (PPP). Raporti siguron një analizë të dy projekteve të zbatuara në nivel subnacional: një rast transporti lokal në Ishullin La Martinique dhe një projekt për infrastrukturën turistike në Biarritz, në jug të Francës. Të dy rastet tregojnë një sërë problemesh të qenësishme për PPP-të, duke përfshirë tejkalimet e kostos, vonesat në zbatimin, mbivlerësimin e kërkesës dhe hartimin e kontratës duke zhvendosur rreziqet tek partneri publik. Ato ofrojnë dëshmi të reja dhe bindëse se pse qeveritë lokale duhet të qëndrojnë larg PPP-ve, thuhet në raportin e marsit 2019./Eurodad/