Konflikti i ngrirë: shpëtim i Serbisë apo përgatitje për luftë të re?

Dy zgjidhje janë kristalizuar për problemin e Kosovës, njëri është kursi të cilin e mbanë pushteti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç dhe i cili, ka të bëjë me vazhdimin e procesit të Brukselit deri në arritjen e marrëveshjes në mes të Serbisë dhe Kosovës.
Kohëve të fundit, gjithnjë e më e zëshëm është imponuar ideja e konfliktit të ngrirë, përkatësisht mbajtjes së status quos ekzistuese, deri në kohërat tjera më të mira, kur, siç theksojnë mbështetësit e kësaj ideje, Serbia do të ketë pozicionin më të mirë për zgjidhjen e problemit të Kosovës.
Çfarë përfiton Serbia, e çfarë humbë në njërin apo variantin tjetër, llogari kjo të ciën pak kush mund ta marrë përsipër:
“Mua më duket se sikur Serbia të ofroj këtë lloj negociate, hajde të flasim për pranimin e Kosovës si shtet të pavarur, por me kushte të qarta që nuk mund të refuzohen, atëherë zgjidhja do të mund të ishte e qëndrueshme. Konflikti i ngrirë thjeshtë nuk është zgjidhje, dhe do të vazhdoj të jetë ajo gjylja rreth këmbës së Serbisë,” thekson filozofi serb, Ivan Millenkoviç.
“Kjo ide se duhet shkrirë konfliktin për hirë të së ardhmes së fëmijëve tanë, këta fëmijë, nuk do të ekzistojnë fare, kjo është e para. Dhe, e dyta, dhe ajo që mbetet do të jetë e dënuar të merret me gjeopolitikë, e mos o zot, edhe me ndonjë konflikt. Pikërisht për këtë arsye, që mendoj për të ardhmen edhe të fëmijëve të mi, mendoj se këtë nuk duhet ngacmuar për momentin, sepse nëse e ngacmojmë do të dal keq për neve, dhe nuk do të del mirë,” konsideron lideri i DSS, Millosh Jovanoviç.
Kundër idesë së së konfliktit të ngrirë është shprehur publikisht edhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, e Zv/kryeministri Rasim Lajiç ka tërhequr vërejtjen për pavarësinë e zvarritur të Kosovës, ku Serbia asgjë nuk do të fitoj, ashtu si edhe në pozicionin gjithnjë e më të vështirë negociues në të cilën do të arrijë Beogradi ndësa koha po kalon.
Nga ana tjetër, ata që angazhohen për ngrirjen e konfliktit theksojnë se me këtë në fakt po ruhen interesat e Serbisë, sepse konsiderojnë që në këtë moment, nga negociatat nuk ka dobi Beogradi:
“Kjo nuk është e tmerrshme. Konflikte të ngrira ka me dhjetëra në botë. Nga Saharaja Perëndimore, Fronti Polisario, Evropa lindore, ish republikat sovjetike, Pridnestrovljes, Qipros. Pra, kemi të paktën dhjetë konflikte të ngrira e ndoshta edhe më shumë, dhe kjo nuk paraqet problem. Ekziston strategjia e konfliktit të ngrirë. Kuptohet pastaj se si ndihmohen serbët në Kosovë,” thekson Jovanoviç.
Kundërshtarët e idesë së konfliktit të ngrirë konsiderojnë se pas këas rrëfenje fshehen qëllime shumë më të rrezikshme, tërheq vërejtjen Ivan Millenkoviç:
“Kur thoni konflikt i ngrirë, kjo mua më tingëllon, pritje të rastit për një luftë më të vogël dhe më cilësore. Sepse, çfarë do të thotë konflikt i ngrirë? Natyrisht që kemi disa modele në botë, të ashtuquajtura konflikte të ngrira. Dhe kjo mbanë ujë deri diku. Por në këtë rast konflikti i ngrirë do të thotë vetëm, të durojmë deri sa të forcohemi, pavarësisht nëse bëhet fjalë për shqiptarët ose serbët, dhe pastaj hajde të fillojmë ta zgjidhim njëherë e përgjithmonë këtë çështje në favorin tonë. Rrëfenja e pastër për konfliktin e ngrirë është pikërisht kjo, të presësh momentin e duhur që çështja të zgjidhet me forcë”
“Po këtë nuk e dëshiron asnjë njeri normal. Për 20-30 vjet fëmijët e mi do jenë, njëri 35 e tjetri 38 vjeç. Unë nuk ju uroj që ata të luftojnë. Fillohet nga supozimi që të gjithë ne që angazhohemi për konflikt të ngrirë jemi të çmendur, që dëshirojmë ta kthejmë Serbinë në mesjetë. Ne mund të jemi gjithçka por të tillë nuk jemi,” mendon Jovanoviç.
Përveç DSS-s, idenë e konfliktit të ngrirë e mbështetë Dveri dhe në përgjithësi partitë e djathta, të cilat besojnë se situata gjeopolitike do të ndryshojë dhe do të jetë më e favorshme për Serbinë.
“Logjika është që ta ruani dhe ta forconi shtetin. Pra, le të jetë e ngrirë për gjatë asaj kohe forcohuni në aspektin demografik, ekonomik, krijoni një lloj baze të fortë jo për beteja, jo për luftëra por për ndikim më të fortë si ekonomik ashtu edhe të llojit tjetër, ndërkohë situata në botë ndryshon. Cili do që thotë nuk ndryshon në favorin tonë, nuk është i saktë ose nuk ka njohuri të mjaftueshme.
Bota perëndimore nuk e ka forcën që e kishte në vitet ’90-të. Pra, gjërat ndryshojnë, lëvizin. Por e përsëris ky është vetëm konteksti i cili mund të jetë i mirë për ne. Pjesën kryesore të punës duhet ta bëjm ne,” tha Jovanoviç.
Nga ana tjetër, gazetari Dragoslav Dedoviç ka argumenta krejtësisht të ndryshëm:
“Kjo fantazi se Beogradi, plus Moska, plus Pekini do të kenë ngrohësin më të madh në botë i cili do ta shkrijë konfliktin në favor të Beogradit, për mua është iluzion. Sepse, bota nuk po bëhet më e thjeshtë, por më komplekse. Çështja serbo-shqiptare, nëse ne e ngrijmë, vetëm mund të shkaktoj shkrirjen e këtij konflikti në çdo moment në të ardhmen. Po kush na garanton se kjo do të ndodhë kur është në favor të serbëve?”
Pyetja për të cilën askush nuk ka përgjigje, madje as mbështetësit e konfliktit të ngrirë, është se sa serbë do të ketë pas 30-40 ose 50 vjetëve, jo vetëm në Kosovë por edhe në Serbi. Nga ky këndëvështrim, shtyrja e zgjidhjes së enigmës kosovare vështirë se do të përmirësoj pozitat negociatore dhe të gjitha të tjerat, të Serbisë, kur një ditë në të ardhmen, ky problem do të shkrihet./VOA/