Vendi prej nga ne marrim trimërinë, guximin dhe frymëzimin…

nga Albin Kurti*

Sot është dita e dytë e Epopesë së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. E filluam me një orë mësimore në të gjitha shkollat e vendit në mënyrë që fëmijët e Kosovës të mësojnë për çmimin e lirisë së saj; e mbajtëm seancën solemne në institucionin më të lartë, në Kuvendin e Republikës; e vazhduam me parakalimin e ushtrisë sonë; bëmë vizita e homazhe në Kompleksin Adem Jashari; dhe, tani jemi këtu, në këtë akademi përkujtimore kushtuar Komandantit Legjendar, Kryekomandantit Adem Jashari, Familjes Jashari dhe gjithë dëshmorëve të rënëve për liri.

Mënyra se si ne i kujtojmë të rënët për liri tregon për të ardhmen që do të ndërtojmë.

Liria jonë i ka rrënjët te dëshmorët e kombit, tek gratë dhe burrat që sakrifikuan jetën e tyre për lirinë tonë, e mbi të gjitha, nga Jasharajt. Neve duhet të mirëmbajmë trungun që del prej këtyre rrënjëve e që është shteti, degët që dalin prej trungut e që janë institucionet e organet shtetërore, gjethet që bëjnë kurorën e pemës e që janë partitë politike dhe organizatat e ndryshme në vend, kurse frutat janë mirëqenia që duhet të ndahet, shpërndahet e rishpërndahet te qytetarët e vendit tonë.

Sot kujtojmë Jasharajt e Prekazit, por bashkë me ta edhe të rënët nga secila pjesë e vendit sepse ata erdhën nga secila anë dhe dhanë jetën për çdo cep të këtij vendi.

I kujtojmë duke u mësuar fëmijëve në shkolla emrat e heronjve sikurse Adem Jashari e Hamëz Jashari.

I kujtojmë duke i veshur në bronz, duke emëruar sheshe e rrugë e shkolla në emrin e tyre.

I kujtojmë duke mësuar për historinë e tyre, të kaluarën e tyre, për familjet dhe jetën e tyre, duke mësuar e kuptuar se çfarë i shtyri që të jepnin gjithçka nga vetja për vendin tonë të përbashkët.

I kujtojmë kur pyesim familjarët e të afërmit e tyre se çfarë shikimi kishte Ademi, çfarë e mërziste e çfarë e gëzonte atë, se cilat këngë i kishte qejf t’i dëgjonte e cilat i këndonte edhe vetë, apo si tingëllonte zëri i tij kur qeshte, çfarë ëndrra kishte ai po të mos ishte i predestinuar për komandant,.. Jemi aq shumë kurreshtar për atë që pak e njohëm të gjallë, dhe që s’ka të gjallë sot që nuk e njeh.

Në një nga intervistat që ka dhënë Besarta Jasharaj ku rrëfen për tmerrin që ka përjetuar në ato tre ditë të qëndresës heroike thotë se: “Hera e fundit kur e kam pa babushin ka qenë ky vend, e kam pyet se çka është ka bahet, çka është gjithë kjo zhurmë, ai na tha hini mrena edhe ma nuk e kam pa, veç kur e kam ndi zanin e tij duke kënduar”.

Kur bombat e plumbat ranë mbi shtëpitë e Jasharajve, Hamza e Ademi kishin marrë këngën dhe po këndonin me zë të lartë për të mundur zhurmën e krismave që po frikësonin fëmijët.

Besarta mbijetoi për të treguar. Mbijetoi për të na shërbyer si kujtim i gjallë se sa shumë ju kemi borxh Jasharajve dhe familjeve të të rënëve për lirinë që e gëzojmë sot.

E Bashkimi, edhe ai mbijetoi për të treguar, por edhe për të shpëtuar tjetrin. Ai çau rrethimin me 5 mars për të ndihmuar shtëpinë e familjen fqinje të Jasharajve që ishte njësoj nën rrezik të madh me dy pleq brenda e të cilët më pastaj shpëtuan.

Të nderuar të pranishëm,

Para më shumë se 300 viteve, i pari i familjes Jashari (nga sa mbahet mend), ishte Murati i cili shkon „asqer“ në Pleme të Vogël, në vend të vëllait të vet i cili ishte më i dobët fizikisht. Prej aty nuk kthehet kurrë më. E len djalin e vetëm të vogël Fazliun, i cili rritet nga axha i tij. Që prej Muratit i cili nuk kthehet, te Baca Rifat që na e rikthen Muratin profesor dhe Fazliun student, e deri te emrat e ripërtërirë të Shabanit, Zahides, Zarifes nga Murati, të Ademit nga Lulzimi kolonel, të Hamzës nga Bekimi kryetar i Skënderajt, e deri të Igballit nga Bashkimi gjeneral, e dimë që kemi të bëjmë me me një familje të fortë, aq të fortë, saqë të fortë për gjithë neve.

Shtylla e fortë e kësaj familje emblemë, gjithsesi ishte baca Shaban Jashari, i cili krahas rritjes së 8 fëmijëve, ishte mësues e veprimtar, ish i burgosur politik e luftëtar çlirimtar.

Ka një episod të zakonshëm për Bacën Shaban e fascinues për të tjerët që e lidh Bacën Shaban me nipin e tij Lulëzimin. Në vitin 1995, Luli arrestohet e mbahet rob nga policia serbe. Policia e Serbisë frikësohej t’i afrohej kullës së Jasharajve dhe e thërret Bacën Shaban për bisedime, për negociata, siç thuhet sot. I thonë, nëse e don djalin të gjallë na e dorëzo armatimin. Pra, shpëto nipin e dorëzo pushkët! Baca Shaban ju përgjigjet: mbajeni Lulin, s’e japim armatimin, Lula kemi boll. Sot, e kemi këtu Lulëzim Jasharin, por e kemi edhe armatimin e FSK-së, dy gjëra këto që sërish i lidh Baca Shaban.

Prandaj, sot, të dashur pjesëmarrës të këtij tubimi, nuk mjafton që vetëm të ngremë flamurin, të mbajmë një minutë heshtje, të vejmë kurorat apo të thurim vargje të bukura që të konsiderojmë se puna jonë mbaron këtu.

Ne nderojmë e lartësojmë punën dhe idealin e tyre, kur në jetët tona ne punojmë vazhdimisht e pa u ndalur për të avancuar lirinë dhe demokracinë, mirëqenien dhe bashkimin, barazinë dhe drejtësinë, mbrojtjen dhe sigurinë, ideale për të cilat ata dhanë jetën.

Si qeveri, ne do të marrim përsipër zbatimin e duhur të Ligjit për Kompleksin Memorial Adem Jashari.

Prekazi dhe Kullat e Jasharajve janë vendi prej nga ne marrim trimërinë dhe guximin dhe frymëzimin për të punuar dhe ndërtuar vendin tonë.

Kullat janë në gjendje të rëndë dhe kërkohet trajtim serioz dhe profesional për të ruajtur dhe mbrojtur kompleksin Adem Jashari.

21 vjet pas, vitin që shkoi, Prokuroria Speciale e Kosovës ka nisur hetimet për vrasjen e familjes Jashari.

E kemi për obligim e detyrim, për lirinë dhe paqen që sot e gëzojmë, e për të cilën familja Jashari dha gjithçka që të kërkojmë drejtësi pa u ndalur jo vetëm për ata.

Të ardhmen do ta ndërtojmë jo duke e harruar a rrafshuar të kaluarën tonë, por duke kërkuar drejtësi për neve. Për neve që jemi dhe për ata që nuk janë veçse fizikisht me neve.

Askujt nuk i kemi borxh që t’i kërkojmë falje pse na kanë vrarë në vendin tonë e në të drejtën tonë.

Vetëm drejtësia dhe kërkim falja garantojnë paqen e qëndrueshme.

Është në detyrën tonë të kujtojmë jetën dhe veprën e tyre, të mbajmë gjallë kujtimin për ta duke kryer detyrën tonë të shërbimit mbi bazën e idealit të tyre.

Para 22 vjetësh, unë mbaj mend shumë mirë kronologjinë e ngjarjeve të asaj kohe. Më 28 shkurt, masakrat në Qirez dhe Likoshan, më 2 mars është demonstrata më e fuqishme e vitit 1998 në Kosovë, që mbahet në Prishtinë, më 5, 6 dhe 7 mars janë Epopeja e UÇK-së, më 9 mars është demonstrata më masive në Kosovën e vitit 1998. Pra, nuk e flas kronologjinë për të relativizuar rëndësinë, mirëpo Epopeja e UÇK ndodhej midis demonstratës më të fuqishme dhe demonstratës më masive. Pas Epopesë së UÇK-së, Ushtria e Çlirimtare e Kosovës merr hovin vendimtar.

Më 9 mars nuk kishte shqiptarë të ulur. Ishte një popull në këmbë. Dhe, për më tepër, deklaratat e Grupit të Kontaktit për nga gjuha dhe përmbajtja ndryshojnë përgjithmonë në favorin tonë.

Jemi përherë krenarë e çdoherë mirënjohës për sakrificën e Jasharajve, përulemi para veprës së tyre dhe familjeve të tyre.

I kujtojmë ata, të rënët, që t’ia përkujtojmë vetes ngritjen.

Lavdi Jasharajve dhe të gjithë heronjve e dëshmorëve e martirëve të kombit.

*Fjala e Kryemiistrit të Kosovës në Akademinë përkujtimore kushtuar Komandantit Legjendar Adem Jashari, familjes Jashari dhe gjithë dëshmorëve dhe të rënëve për liri